De Cock en een deal met de duivel
Albert Cornelis Baantjer


Inspector De Cock #52


Rechercheur De Cock en zijn assistent Vledder krijgen te maken met de verdwijning van een drugshandelaar.


Albert Cornelis Baantjer

De Cock en een deal met de duivel


1


Rechercheur De Cock van het aloude politiebureau aan de Amsterdamse Warmoesstraat stapte die zonnige lentemorgen met een diepe zucht van verlichting op het Stationsplein uit een overvolle tram.

Hij voelde zich geplet, gemangeld en verkreukeld. Om zijn gestolde bloedsomloop weer enigszins op gang te brengen, zwaaide hij driftig zijn armen op en neer.

In de tram was vijf haltes eerder een korte, zwaarlijvige vrouw bijna boven op hem gaan zitten, in de foutieve veronderstelling dat de plaats bij het raam vrij was. Zijn erbarmelijk gekreun onder de last van haar gewicht had ze vijf haltes lang hooghartig genegeerd. Eerst op het Stationsplein had hij zich aan haar weten te ontworstelen.

Na een paar stappen op het plein bleef de grijze speurder staan en beproefde opnieuw of al zijn ledematen nog functioneerden.

De grillige accolades rond zijn mond krulden tot een brede grijns. De geleden schade viel mee.

Te midden van een grote stoet trein-en tramverlaters slofte hij naar het brede trottoir van het Damrak.

De stad lag er prachtig bij.

De vlaggen aan de masten op de steigers van de rondvaartboten wapperden vrolijk in een zoete bries en het markante beursgebouw achter de vlaggenmasten toonde de glorie van Berlage.

De Cock blikte om zich heen en genoot. Het straatbeeld was na een paar zonnige dagen veel plezieriger geworden.

Het kille winterse weer was met een paar hardnekkige depressies

naar het barre noorden verdreven. Meisjes en vrouwen toonden

zich tot zijn vreugde weer in luchtige en weinig verhullende toiletjes.

Toen de grijze speurder de Oudebrugsteeg had bereikt, was hij het benauwende avontuur in de tram alweer vergeten. Fluitend stak hij het Damrak over.

Op de hoek van de Oudebrugsteeg en de Warmoesstraat lichtte hij beleefd zijn hoedje voor een bedaagde prostituee, groette een oude vertegenwoordiger van de penoze, die door De Cocks toedoen pas negen maanden had opgeknapt, en slenterde naar het politiebureau.

Toen hij de hal binnenstapte, wenkte Jan Kusters hem met een kromme vinger. De Cock liep met een brede grijns op zijn gezicht naar hem toe.

‘Jij gaat mij iets leuks vertellen?’ opperde hij vriendelijk.

De wachtcommandant schudde zijn hoofd.

‘Die arrogante arrestant van jou is lastig,’ reageerde hij pinnig.

‘Pedro de Jaager?’

Jan Kusters knikte. ‘Hij zeurt al vanaf vanmorgen zeven uur om zijn advocaat.’

De Cock grinnikte. ‘Die lui beginnen nooit zo vroeg.’

‘Dat heb ik hem gezegd, maar hij blijft bellen en zeuren. Volgens hem zit hij volkomen onschuldig.’

‘Dat is de makke,’ sprak De Cock cynisch, ‘met minstens de helft van onze arrestanten… volkomen onschuldig in de cel.’

Jan Kusters keek op. ‘Waar heb je hem voor?’

De Cock zuchtte. ‘Gangs en bendes… Chicago-toestanden uit het begin van de jaren dertig.’

‘Hebben we die nu hier?’

De Cock lachte. ‘Daar lijkt het op. Daar hadden ze tijdens de drooglegging elkaar bestrijdende bendes en gangs… wij hebben hier nu drugsbaronnen en een gedoogbeleid… wat dat ook moge betekenen.’

De wachtcommandant schudde zijn hoofd. ‘Zonder dollen.’

De Cock trok zijn gezicht in een ernstige plooi.

‘Pedro de Jaager zou volgens een paar tipgevers, die beslist anoniem willen blijven, betrokken zijn geweest bij de liquidatie van een lid van een concurrerende drugsbende.’

‘Is dat zo?’

De Cock plukte aan zijn neus.

‘Geen fl auw idee. We hebben geen stuiver bewijs. Zelfs geen lijk.’

Jan Kusters trok zijn wenkbrauwen op.

‘Geen lijk?’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘De man die zou zijn geliquideerd, ene Arno de Graaf, beter bekend onder zijn bijnaam het Muur6 bloempje, is gewoon van de aardbodem verdwenen. Niemand weet waar hij is gebleven. Vledder en ik zijn bij familie en kennissen van hem op bezoek geweest, maar niemand weet iets…

wil iets zeggen.’

‘Die hebben ze gedumpt.’

‘Dat zit er in.’

‘Een lekkere zaak.’

De Cock knikte instemmend. ‘Ik ben bang dat de officier van justitie er weinig trek in heeft.’

‘Wordt hij vrijgelaten?’

‘Daar ga ik vanuit,’ antwoordde De Cock gelaten. ‘Als ik officier van justitie was, begon ik er ook niet aan. Tevergeefse moeite om een dergelijk geval voor de rechter te brengen. Een goedbetaalde advocaat haalt zo’n gammele zaak met gemak onderuit.’

De oude rechercheur blikte op zijn horloge.

‘Bel zijn advocaat maar. Het is halftien. Meester Van Hardenberg zal nu wel op zijn kantoor zijn.’

Jan Kusters greep de telefoon en De Cock draaide zich om en besteeg opmerkelijk kwiek de stenen trappen naar de tweede etage. In de grote recherchekamer wierp hij missend zijn oude hoedje naar de kapstok en trok zijn jas uit. Daarna raapte hij zijn hoedje op en slenterde naar zijn plek.

Bij het bureau van Vledder bleef hij verrast staan. ‘Wat doet die televisie op jouw bureau?’ vroeg hij niet-begrijpend.

Vledder schudde zijn hoofd. ‘Dat is geen televisie.’

‘Ben ik kippig?’

Vledder wees naar het scherm. ‘Dat is een computer.’

De Cock haalde zijn schouders op. ‘Wat moet je daarmee?’

‘Werken.’

De Cock snoof. ‘Kijken naar televisie,’ gromde hij, ‘noem ik geen werken.’

Vledder ademde diep.

‘Het is geen televisie,’ herhaalde hij geduldig. ‘Dat zei ik je toch? Het is een computer. Daar maken wij vanaf nu onze rapporten en processen-verbaal mee. Bovendien kun je er allerlei gegevens in opslaan… dingen die je wilt vastleggen, onthouden.’

De jonge rechercheur gniffelde.

‘En of je het nu prettig vindt of niet… binnenkort krijg jij ook zo’n ding op jouw bureau.’

De Cock keek met afgrijzen naar het scherm.

‘Ik moet zo’n ding niet,’ riep hij opstandig. ‘Ik weet niet hoe het werkt.’

‘Je krijgt les.’

‘Les… op mijn leeftijd?’

Vledder gebaarde naar het toetsenbord.

‘Het is heel eenvoudig. Je leert het zo. Ik heb al jaren een peecee thuis. Handig. Ik betaal er zelfs mijn rekeningen mee.’

De Cock liet zich in de stoel achter zijn bureau zakken.

‘Ik heb een chequeboek.’

Het klonk nukkig.

Vledder maakte een hulpeloos gebaar.

‘Je moet met je tijd mee. Als je wat nodig hebt, ga je toch ook niet meer met een geldbuidel vol dukaten op pad.’

De Cock veranderde licht geprikkeld van onderwerp.

‘Is er nog nieuws in de zaak Pedro de Jaager?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Er zit geen voorgeleiding in. De Opiumbrigade had die vent nooit moeten arresteren. Ze hebben ons met een zaak opgezadeld waarmee geen eer valt te behalen.’

De Cock glimlachte.

‘Misschien hebben ze bij de Opiumbrigade gehoopt dat Pedro de Jaager onder de last van een beschuldiging van moord nog een partijtje hasjiesj voor hen boven water zou brengen.’

Vledder zwaaide in de richting van de klok boven de toegangsdeur.

‘Over een paar uur loopt zijn inverzekeringstelling af. Zullen wij Buitendam vragen of hij de offi cier belt voor een beslissing?’

‘Er zit niets anders op. We hebben geen getuigen en we hebben geen lijk.’

Er werd op de deur van de recherchekamer geklopt en Vledder riep: ‘Binnen.’

De deur werd wild open geduwd en een lange slanke heer in een lichtgrijs driedelig kostuum, liep met dreunende tred op De Cock toe. Zijn gezicht zag rood en om zijn mond lag een verbeten trek.

‘Hoelang,’ riep hij geagiteerd, ‘denkt u mijn cliënt nog vast te kunnen houden?’

De Cock kwam glimlachend overeind en gebaarde naar de stoel naast zijn bureau.

‘Gaat u zitten, heer Van Hardenberg,’ sprak hij uiterst vriendelijk. ‘Uw vraag lijkt mij de juiste inleiding tot een open gesprek over het begrip “verdachte” en het daaraan gekoppelde re-delijk vermoeden van schuld aan enig misdrijf.’

Meester Van Hardenberg bleef demonstratief staan.

‘Ik wens met u geen open gesprek,’ riep hij kwaad. ‘Geen gesprek over welk onderwerp dan ook. Mijn cliënt De Jaager wordt zonder enige vorm van bewijs door u al langer dan drie dagen onrechtmatig van zijn vrijheid beroofd. Er is geen sprake van een redelijk vermoeden van schuld… alle redelijkheid is zoek.’

De Cock gleed met zijn pink over de rug van zijn neus.

‘Toch een discussie?’

De helgroene ogen van meester Van Hardenberg fonkelden.

‘Ik weet dat u de wet kent,’ reageerde hij fel, ‘dat behoeft geen betoog. Ik wijs u alleen op uw ambtelijke plicht om zich aan die wet te houden. Ik eis van u opheldering over de vorderingen van uw onderzoek en een onmiddellijk gesprek met mijn cliënt.’

De Cock gebaarde opnieuw naar de stoel naast zijn bureau.

‘Neemt u toch even plaats,’ sprak hij sussend. ‘Misschien hebben wij een prettige mededeling voor u in petto.’

De oude rechercheur gaf Vledder een wenk en de jonge rechercheur verdween.

‘We zullen de offi cier van justitie adviseren uw cliënt onmiddellijk in vrijheid te stellen. Als u even geduld hebt, dan kunt zich… na een paar kleine formaliteiten beneden… over hem ontfermen.’

Meester Van Hardenberg brieste.

‘Dat had al drie dagen geleden moeten gebeuren.’

De Cock maakte een verontschuldigend gebaar.

‘Toen wist ik nog niet dat ik op een muur van zwijgzaamheid

zou stuiten. Bovendien hoopte ik dat de stoffelijke resten van de heer Arno de Graaf snel zouden worden gevonden.’

Meester Van Hardenberg ging zitten en streek met zijn handen door zijn sluike haren.

‘Mijn cliënt heeft met die… eh, die Arno de Graaf niets te maken. Hij kent de man niet eens. Dat zal hij u hebben verteld.’

De Cock knikte.

‘U hebt hem goed geïnstrueerd.’

Meester Van Hardenberg negeerde de opmerking.

‘U en ik weten ook niet wat er werkelijk met het Muurbloempje is gebeurd… of en hoe hij om het leven is gekomen.’

De Cock glimlachte.

‘Wellicht weet uw cliënt dat.’

Meester Van Hardenberg kwam met een ruk overeind.

‘De beschuldigingen aan het adres van mijn cliënt zijn ongegrond. Dat heb ik u tijdens onze eerste kennismaking al proberen duidelijk te maken.’

Vledder kwam in de recherchekamer terug.

‘De offi cier van justitie,’ sprak hij plechtig, ‘stelt geen prijs op de voorgeleiding van de heer De Jaager. Hij mag gaan.’

Meester Van Hardenberg grijnsde breed. In zijn ogen lag de glans van triomf.

‘Willen de heren,’ sprak hij zalvend, ‘de wachtcommandant beneden even in kennis stellen… zodat hij voor mijn cliënt alvast de celdeur kan openen?’

De Cock wees naar Vledder.

‘Ga maar even met meester Van Hardenberg mee en biedt de heer De Jaager onze oprechte verontschuldigingen aan voor het ongemak dat wij hem hebben bezorgd.’

De jonge rechercheur knikte begrijpend.

De grijze speurder stak gebarend zijn wijsvinger omhoog.

‘Zeg bij het afscheid tegen Pedro de Jaager niet… tot ziens.

Meester Van Hardenberg zou in het belang van zijn cliënt die kreet wellicht verkeerd kunnen interpreteren.’

De advocaat schudde zijn hoofd.

‘Rechercheur De Cock… die hoop kunt u laten varen… in deze affaire wordt het voor u geen tot ziens met Pedro de Jaager.’

Vledder schoof het proces-verbaal over de zaak De Jaager in een lade van zijn bureau.

‘Doen we hier nog wat aan?’ vroeg hij somber.

De Cock trok zijn schouders op.

‘Als het lijk van Arno de Graaf boven water komt, kunnen we de zaak nog eens opnieuw bekijken.’

‘Verwacht je dat wij ooit nog iets van het Muurbloempje zullen horen?’

‘Eerlijk gezegd… nee.’

Vledder duwde de lade dicht. ‘Ik moet je bekennen dat zo’n liquidatiemoord mij nauwelijks opwindt. Die Arno de Graaf was ook geen braaf mens.’

De Cock keek naar hem op. ‘Dat geeft nog niemand het recht om hem van het leven te beroven.’

Vledder trok een verongelijkt gezicht. ‘Als die bendeleden elkaar uitmoorden… hebben wij daar toch alleen maar voordeel van.’

De Cock zuchtte diep. ‘Een mensenleven is een mensenleven en een moord is een moord. Dat maakt voor mij geen verschil.

Als ik tegen die Pedro de Jaager iets had kunnen ondernemen, dan had ik dat graag gedaan.’

‘Is hij naar jouw gevoel een grote?’

‘Die Pedro de Jaager?’

Vledder knikte. ‘Ik bedoel… is hij een meeloper, een man die het vuile werk mag opknappen, of trekt hij aan de touwtjes?’

De Cock glimlachte. ‘Als je je een strafpleiter van het kaliber meester Van Hardenberg kunt veroorloven, dan heb je wel wat in de melk te brokkelen.’

‘Er wordt grof geld verdiend met die hasjsmokkel. Ze kunnen die troep beter vrijgeven.’

‘Zoals ze in negentientweeëndertig in Amerika de drank weer vrijgaven?’

Vledder knikte. ‘Dat belabberde gedoogbeleid lijkt nergens op.

Men mag thuis geen nederwiet telen, maar het wel in coffeeshops verkopen.’

De jonge rechercheur schudde zijn hoofd.

‘Hasjiesj… ik wed dat jij aan het begin van je loopbaan bij de recherche nog nooit van hasjiesj had gehoord.’

De Cock boog zich iets naar voren en schonk zijn trouwe hulp een milde glimlach.

‘Toen de onverschrokken kruisvaarders, gesteund door de leuze Deus id vult… God wil het, naar het Heilige Land trokken om het te veroveren, kwamen zij in aanraking met de Assassijnen.’

Vledder keek hem niet-begrijpend aan.

‘Wat zijn Assassijnen?’

‘Een sekte van sluipmoordenaars, reeds in de tweede helft van de elfde eeuw gesticht door Hasan al Sabbah, een Pers, die opdrachten tot moord in ontvangst nam en door zijn gehoorzame sekteleden liet uitvoeren… meest met lange scherpe messen.’

Vledder lachte.

‘Wat heeft dat met hasjiesj te maken?’

De Cock grinnikte. ‘De naam Assassijnen komt van het Arabische woord ”hasj sjasjin” en dat betekent: zij die zich met hasjiesj bedwelmen.’

‘Deden ze dat?’

De Cock knikte. ‘De sekteleden kregen na het uitvoeren van hun missie een tijdje rust in hun bolwerk de Alamut, het Arendsnest, waar zij door hasjiesj beneveld werden en onthaald door mooie vrouwen.’

‘Toen al?’

‘Er is niets nieuws onder de zon.’

Vledder gniffelde. ‘Wel… nederwiet.’

De telefoon op het bureau van De Cock rinkelde. De jonge rechercheur boog zich voorover en pakte de hoorn op.

De Cock bekeek zijn gezicht en zag dat het verbleekte. Trillend legde Vledder de hoorn op het toestel terug.

‘De… eh, de politie in Maarssen,’ legde hij stotterend uit. ‘In de kleding van Pedro de Jaager vonden zij een door ons uitgeschreven inverzekeringstelling.’

‘En?’

‘Hij is dood.’

‘Wie?’

‘Pedro de Jaager… vijf kogels in zijn bast. Even voorbij de afslag Maarssen van de A2 werd hij door een duopassagier van een motorrijder koelbloedig geliquideerd.’


2


Vledder trok de lade van zijn bureau open, nam er het procesverbaal over de zaak tegen Pedro de Jaager uit en legde het voor zich neer. Hij tikte met een kromme wijsvinger op de omslag.

‘Hoe noem je dit,’ vroeg hij breed grijnzend, ‘God straft onmiddellijk?’

De Cock keek hem verwijtend aan.

‘Ik ken de beweegredenen van God niet,’ antwoordde hij strak, ‘en ik matig mij niet aan om daarover een oordeel te vellen.’

Vledder tikte opnieuw op het proces-verbaal.

‘Wat doen we hier nu mee… weggooien? Pedro de Jaager is dood en strafvervolging, zo heeft de politie mij geleerd, vervalt bij de dood van de verdachte.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Laat Afra Molenkamp het proces-verbaal maar in de administratie verwerken. En als Afra het goed doet… en dat doet ze… dan kunnen we het altijd terugvinden. Ik heb het gevoel dat die affaire nog lang niet is afgelopen. Er lopen meer onderzoeken naar liquidatiemoorden door de duopassagier van een motorrijder.’

‘Niet bij ons,’ antwoordde Vledder.

‘Wij zijn ervoor gespaard gebleven… tot nu. Ik herinner mij een paar gevallen in het centrum van Rotterdam en Den Haag, en zelfs een op de snelweg. Het is een handige methode. Met een motor kan men snel manoeuvreren en in het verkeer verdwijnen. Bovendien bieden de helmen die motorrijders en hun passagiers dragen, weinig kans op herkenning.’

‘Mijn zegen hebben ze,’ riep Vledder. ‘Dat weet je. Hoe meer criminelen elkaar naar het hiernamaals helpen, hoe liever…’

De Cock schudde afkeurend zijn hoofd.

‘Hou daar nu eens mee op, dat is een onchristelijke gedachte.’

‘Goed, goed,’ kantelde Vledder, ‘hoelang kunnen die lui, in een dichtbevolkt en beschaafd land als het onze, elkaar ongestraft afmaken?’

‘Je hebt gelijk,’ sprak De Cock mat. ‘Dat is onbegrijpelijk. Het druist ook tegen elk rechtsgevoel in.’

Vledder trok een bedenkelijk gezicht.

‘Ik heb toch het idee,’ sprak hij weer op de oude toon, ‘dat de politie in het algemeen bij de oplossing van liquidatiemoorden maar weinig inzet toont en dat de meeste rechercheurs in hun hart denken, zoals ik denk.’

‘Namelijk: laten ze hun gang maar gaan.’

‘Precies.’

De Cock maakte een afwerend gebaar.

‘Dat is niet goed,’ sprak hij bestraffend. ‘Wij Nederlanders gruwelen alleen al bij de gedachte aan het invoeren van de doodstraf, maar in de boezem van het bendewezen worden regelmatig zonder enige gewetenswroeging doodvonnissen uitgesproken en uitgevoerd.’

‘En wie ligt daar wakker van?’

De Cock trok zijn schouders op. ‘Misschien een enkeling… iemand die weet dat hij het bij een bende heeft verbruid.’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Geen hond… het kan de gewone burger totaal niets schelen wat criminelen elkaar onderling aandoen.’

De Cock negeerde de opmerking.

‘Pedro de Jaager was vermoedelijk een van de topfi guren van de beruchte groep Tentakel. Hij zal naar alle waarschijnlijkheid uit rancune zijn vermoord in opdracht van de groep waartoe Arno de Graaf, alias het Muurbloempje behoorde.’

Vledder knikte instemmend.

‘Dat is de groep van de Hosselaars. Volgens de Narcoticabrigade bestrijden de Hosselaars en de Tentakels elkaar al jaren.’

Het gezicht van De Cock versomberde.

‘Elkaar bestrijdende bendes,’ sprak hij ernstig, ‘volgen vaak de regels van de vendetta, de bloedwraak, die voorkomt in een land waar in het overheidsgezag slecht is ontwikkeld.’

Vledder keek hem verrast aan. ‘Leven wij in zo’n land?’

De Cock plukte aan het puntje van zijn neus. ‘Bendeleden tonen in het algemeen weinig respect voor overheidsgezag. Omdat ze kapitaalkrachtig zijn, kunnen ze zich uitstekende advocaten veroorloven. Vaak ontlopen zij hun berechting, waardoor het aanzien van de rechtspleging in ons land steeds verder afbrokkelt.’

De oude rechercheur zuchtte.

‘Uiteraard heeft de onderlinge strijd ook een economisch aspect. Ik denk dat de Tentakelbende en de Hosselaars ongeveer dezelfde markt bestrijken.’

‘Door al die liquidaties is het zijn van bendelid een ongezonde bezigheid geworden,’ grapte Vledder.

De Cock trok een denkrimpel in zijn voorhoofd. ‘Informeer eens bij Narcotica of er na de dood van Pedro de Jaager nog topfi guren van de oorspronkelijke Tentakelbende in leven zijn. Ik heb dat nooit zo goed bijgehouden.’

‘Vind je het echt belangrijk?’ vroeg Vledder. ‘Hun plaatsen worden onmiddellijk door zogeheten adjudanten overgenomen. De hasjtransporten gaan gewoon door. Zolang er in onze samenleving vraag is naar drugs, wordt er voor aanbod gezorgd.’

‘Wat ik opmerkelijk vind, is dat ook leden van de Hosselaargroep op dezelfde manier door de duopassagier van een motorrijder werden geliquideerd. Het lijkt erop dat beide bendes zich van dezelfde huurmoordenaars bedienen.’

De oude rechercheur stond plotseling op.

‘Daar… eh, daar… eh, daar moet toch een wig tussen te drijven zijn. Als je de huurmoordenaars vangt, dan… dan kun je toch achter de opdrachtgevers komen?’

Hij struikelde over zijn woorden.

Vledder keek hem lachend aan.

‘Je bent toch niet van plan om je met concurrerende bendes te gaan bemoeien? Dat is zonde van de tijd. Dat de Narcoticabrigade ons met de zaak Pedro de jaager heeft opgezadeld, vind ik al vervelend genoeg.’

De Cock knikte.‘Met de liquidatie van Pedro de Jaager hebben we gelukkig niets te maken. Dat behoort tot de competentie van de politieregio Gooi-en Vechtstreek. Je moet onze collega’s in Maarssen wel van onze bemoeienissen in deze affaire op de hoogte brengen.

’Hij zweeg even.

‘Het wordt overigens tijd dat er een landelijk rechercheteam op die liquidatiemoorden wordt gezet. Het loopt langzamerhand…’De deur van de recherchekamer werd met een klap opengegooid en meester Van Hardenberg stormde met wapperende haren op De Cock toe.

‘Ik stel u verantwoordelijk,’ brieste hij. ‘Verantwoordelijk voor de dood van mijn cliënt.’

De Cock keek hem verward aan.

‘Ik… eh, ik verantwoordelijk?’ vroeg hij niet-begrijpend.

Meester Van Hardenberg knikte nadrukkelijk.

‘U hebt zijn moordenaar ingelicht. U hebt hem gezegd dat Pedro de Jaager werd vrijgelaten. Dat kan niet anders. Nog geen uur na zijn vrijlating joeg zijn moordenaar hem een reeks kogels door zijn lijf. Men heeft hem bij de afslag Maarssen opgewacht.

Men heeft geweten dat Pedro de Jaager na enkele dagen detentie als vrij man op weg was naar zijn huis aan de Vecht.’

De Cock keek hem onbewogen aan.

‘Waarom legt u uw claim niet bij justitie?’ vroeg hij met een ondertoon van verbazing.

‘Justitie?’

De Cock knikte.

‘De officier van justitie is… zo staat in de wet… opsporingsambtenaar bij uitnemendheid. Ook hij wist dat Pedro de Jaager zou worden vrijgelaten. Het was zijn beslissing.’

De oude rechercheur zweeg even voor het effect. Hij ging rustig zitten en hing lui achterover.

‘En u, heer Van Hardenberg,’ sprak hij zalvend, ‘u was toch de eerste man die vernam dat Pedro de Jaager uit zijn gevangenschap werd ontslagen. Het verzoek om zijn invrijheidstelling kwam van u. U… eh, u zou zich toch liefdevol over hem ontfermen?’

Meester Van Hardenberg reageerde fel.

‘U suggereert dat ik… eh, dat ik…’

De Cock onderbrak hem.

‘Als u uw cliënt had geadviseerd om ons de waarheid omtrent de liquidatie van Arno de Graaf te vertellen… ons te openbaren waar het lijk van het Muurbloempje werd gedumpt… dan had uw cliënt nu beslist nog geleefd. Voor sommige bendeleiders is de bajes een veiliger oord dan de openbare weg.’

Vledder lachte vrijuit.

‘Je hebt meester Van Hardenberg goed aangepakt. Prachtig. Hij ging op kousenvoeten weg.’

De Cock bromde.

‘Hij zal toch wel weer klagen over “lekken” bij politie en justitie.’

Vledder gniffelde.

‘Dan komt zijn naam weer eens in de krant en dat is goed voor de klandizie. Zo bouwen sommige advocaten aan hun reputatie.

Het zou mij niets…’

Er werd op de deur van de recherchekamer geklopt. Vledder riep: ‘Binnen.’

De deur ging langzaam open en in de deuropening verscheen een opzichtige dame in een donkerblauw mantelpakje, waaronder een witzijden blouse met volanten.

De Cock schatte de vrouw op achter in de veertig. Haar haren waren hoogblond geverfd en haar make-up was iets te zwaar aangezet. Op haar korte laarsjes met hoge blokhakken stapte ze naderbij en bleef bij het bureau van de grijze speurder staan.

‘Ik wil met u spreken,’ sprak ze hees. ‘U bent toch rechercheur De Cock?’

‘Met… eh, met ceeooceekaa,’ reageerde hij bijna automatisch.

Hij gebaarde naar de stoel naast zijn bureau. ‘Gaat u zitten.

Waarmee kan ik u van dienst zijn?’

Ze nam plaats en trok haar korte rokje iets dichter naar haar knieën.

‘Ik ben de moeder van Arno de Graaf.’

De Cock keek haar verrast aan.

‘Ik heb de laatste dagen zo mijn best gedaan om u te ontmoeten, maar u was voortdurend op pad.’

Mevrouw De Graaf negeerde de opmerking.

‘Ik heb gehoord dat Pedro de Jaager vanmorgen is gesneuveld.’

De Cock keek haar verbaasd aan.

‘Noemt u dat zo? Gesneuveld.’

Mevrouw De Graaf knikte. ‘Het moest eens gebeuren,’ reageerde ze kalm. ‘Naar mijn gevoel heeft het veel te lang geduurd voordat iemand hem te grazen nam.’

De Cock keek haar onderzoekend aan.

‘U bent vrij snel op de hoogte van zijn dood.’

Mevrouw De Graaf glimlachte. ‘Ik heb zo mijn kanalen.’

‘Hebt u enig idee wie voor de moord op Pedro de Jaager verantwoordelijk is?’

Mevrouw De Graaf trok haar schouders op.

‘Pedro de Jaager was een fi elt, een schurk. Die man had zoveel vijanden, dat het mij verbaast dat hij nog zo lang in leven is gebleven.’

Ze lachte gnuivend. ‘Ik zou maar niet naar zijn moordenaar zoeken. Dat is onbegonnen werk.’

‘Er wordt gefl uisterd dat de Hosselaarsbende er iets me te maken heeft.’

Mevrouw De Graaf keek De Cock meelijwekkend aan.

‘De Hosselaars bestaan niet meer.’

‘Uitgemoord?’

‘Gesneuveld.’

‘En de Tentakels?’

Mevrouw De Graaf trok haar mond strak.

‘Pedro was de laatste der mohikanen.’

De Cock strekte zijn wijsvinger naar haar uit.

‘Behoorde uw zoon tot de bende van de Hosselaars?’

‘Arno heeft nooit tot een bende behoord.’

De Cock toonde verbazing.

‘Waarom werd uw zoon dan door Pedro de Jaager geliquideerd?’

Mevrouw De Graaf liet haar hoofd iets zakken.

‘Arno werd niet geliquideerd.’

‘Wat dan?’

‘Arno leeft.’

De Cock slikte.

‘Ik… eh, ik heb Pedro de Jaager hier drie dagen vastgehouden op verdenking van moord op uw zoon Arno de Graaf, bijgenaamd het Muurbloempje.’

‘Dat is ook goed,’ sprak ze gelaten. ‘Dat gaf mij de kans om Arno goed te verstoppen.’

Ze verschoof iets op haar stoel.

‘Toen ik erachter kwam dat Pedro de Jaager het op mijn zoon had voorzien, heb ik het gerucht verspreid dat Arno door Pedro de Jaager was geliquideerd. Ik hoopte dat de politie het gerucht zou oppakken.’

De Cock ademde diep.

‘En dat lukte.’

Mevrouw De Graaf schonk hem een milde glimlach.

‘Ik wist dat men bij Narcotica al jaren zocht naar een mogelijkheid om iets tegen Pedro de Jaager te ondernemen. Er was niet veel voor nodig om hen tot actie te bewegen.’

Ze maakte een verontschuldigend gebaar.

‘Het is alleen jammer dat ze u voor hun karretje hebben gespannen.’

De Cock maakte een grimas.

‘Nu begrijp ik waarom wij nooit het lijk van de geliquideerde Arno de Graaf hebben kunnen vinden.’

Mevrouw De Graaf lachte spottend.

Èr was geen liquidatie en er was geen lijk.’

‘Als uw zoon Arno de Graaf,’ sprak De Cock nadenkend, ‘bijgenaamd het Muurbloempje, niet tot een concurrerende bende behoorde, waarom zocht Pedro de Jaager dan zijn dood?’

‘Mijn zoon Arno is niet zo’n doetje. Geen… eh, geen muurbloempje.’

‘Hoe komt hij aan die bijnaam?’

Mevrouw De Graaf trok aan haar opgeschoven rokje.

‘Arno nam nooit deel aan besprekingen. Hij hield zich altijd afzijdig. Dat gewauwel irriteerde hem. Wanneer anderen heftig discussieerden, leunde hij tegen een muur en luisterde. Vandaar… Muurbloempje.’

De Cock knikte begrijpend.

‘Ik heb nog geen antwoord gekregen op mijn vraag: waarom zocht Pedro de Jaager de dood van uw zoon?’

‘Hij had hem een kunstje gefl ikt.’

‘Wat voor een kunstje?’

‘Daar laat ik mij niet over uit.’

De Cock hield zijn hoofd iets schuin.

‘Een ripdeal?’

Om de ceriserode lippen van mevrouw De Graaf dartelde een glimlach.

‘U mag het ook wel weten. Pedro de Jaager is toch dood.’

‘En kan geen aangifte meer doen.’

‘Precies.’

‘Dus een ripdeal?’

Mevrouw De Graaf knikte traag.

‘Mijn zoon Arno leverde hem een grote partij hasj. Een vrachtwagen vol. Toen Pedro de Jaager de partij wilde doorverkopen, bleek de hasjiesj gedroogde koeienmest te zijn.’

De Cock wreef over zijn brede kin.

‘Genoeg voor de doodstraf.’

Mevrouw De Graaf staarde voor zich uit.

‘Ik heb Arno gewaarschuwd om het niet te doen. Ik wist toch wat de consequenties waren.’

De Cock keek haar verwonderd aan.

‘U was van die deal op de hoogte?’

Mevrouw De Graaf knikte.

‘Arno besprak alles met mij. En nog. Hij zal nooit iets ondernemen zonder het eerst met mij te bespreken.’

De Cock kneep zijn ogen halfdicht.

‘Pedro de Jaager was geen domme man. Integendeel. Hij handelde al jaren in drugs… zonder ooit te zijn gesnapt. Hoe kon hij van uw zoon zo’n grote partij hasj kopen? Kende hij uw zoon?

Had hij wel eens meer partijen van hem gekocht?’

Mevrouw De Graaf zuchtte diep.

‘Arno is een zoon van zijn vader.’

De Cock grijnsde.

‘Dat snap ik.’

Mevrouw De Graaf negeerde de opmerking.

‘En zijn vader was jarenlang compagnon van Pedro de Jaager… tot die schurk hem na een klein meningsverschil liet liquideren.’


3


Toen mevrouw De Graaf, nadat ze haar huidige adres had opgegeven, klikkend op haar hoge hakken de grote recherchekamer had verlaten, viel er een diepe stilte. Het was alsof de rechercheurs tijd nodig hadden om de woorden van de vrouw te verwerken. Eerst na vele minuten verbrak Vledder het zwijgen.

‘Een gedenkwaardige morgen,’ memoreerde hij peinzend. ‘We laten een man vrij die wij drie dagen lang op vage aanwijzingen van een liquidatiemoord verdachten en nog geen uur later vindt die man op een gewelddadige wijze de dood bij Maarssen.’

De Cock krabde zich achter in zijn nek.

‘Waarna een wat opgetuigde moeder,’ vervolgde hij, ‘ons doodleuk komt vertellen dat er geen sprake was van een liquidatiemoord. Haar zoon, het vermeende slachtoffer, is niet dood, maar leeft.’

Vledder grinnikte. ‘Meester Van Hardenberg had dit keer gelijk. Zijn cliënt was onschuldig.’

De Cock knikte.

‘We hebben die man wel volkomen ten onrechte drie dagen lang van zijn vrijheid beroofd.’

Vledder keek hem onderzoekend aan.

‘Voel je je schuldig?’

De Cock tuitte zijn lippen.

‘Min of meer. We hadden nooit aan deze duistere zaak moeten beginnen. We hadden tegen de luitjes van Narcotica moeten zeggen dat ze die liquidatiemoord maar zelf moesten afwikkelen.’

‘Had dat gekund?’

De Cock trok een bedenkelijk gezicht.

‘Buitendam zat er tussen en meester Medhuizen, onze officier van justitie, vond het juister dat wij die zaak behandelden. Een liquidatiemoord was volgens hem geen zaak voor Narcotica.’

Onder de afkeurende blikken van De Cock zette Vledder zijn computer aan.

‘We zullen het ludieke verhaal van moeder De Graaf maar aan het dossier van Pedro de Jaager toevoegen.’

De Cock knikte.

‘Ik wil toch ook nog een verhoor van Arno de Graaf zelf. Volgens mij zit hij nog dieper in de drugshandel dan zijn moeder ons wil doen geloven.’

Vledder grinnikte.

‘Koeienmest voor hasj.’

De Cock schoof zijn onderlip naar voren.

‘Ik hoor dat niet voor de eerste keer. Er worden in de drugshandel nogal wat ripdeals gepleegd… poedersuiker voor coke, schuurpoeder voor horse en dat soort grappen. Er wordt in dat wereldje wat afgeknoeid.’

‘Vandaar die vele liquidatiemoorden.’

‘Precies.’

Vledder fronste zijn wenkbrauwen

‘Ik vond,’ sprak hij nadenkend, ‘dat mevrouw De Graaf nogal luchtig over de liquidatie van haar eigen man sprak. Ze kende ook geen enkele twijfel wie voor zijn dood verantwoordelijk was.’ ‘Pedro de Jaager.’

‘Het zou mij niets verbazen als zij en haar zoon Arno betrokken zijn bij de liquidatie van Pedro de Jaager.’

De Cock keek hem glunderend aan.

‘Dat is geen domme gedachte,’ sprak hij bewonderend. ‘De motieven zijn duidelijk. Moeder en zoon hadden een gezamenlijk belang bij zijn dood. De vraag is: hoe bewijs je het?’

Vledder reageerde verrast.

‘Wil je dat?’

‘Wat?’

Vledder zwaaide geëmotioneerd.

‘Bewijzen dat zij bij de moord op Pedro de Jaager zijn betrokken? Ik heb er echt geen trek in. Het hoort ook niet bij ons. Het is een zaak voor de regio Gooi-en Vechtstreek. Bovendien… denk eens aan wat mevrouw De Graaf zei: ik zou maar niet naar zijn moordenaar zoeken. Dat is onbegonnen werk.’

De oude rechercheur reageerde niet. Hij strekte zijn arm naar zijn jonge collega uit.

‘Bel straks meester Van Hardenberg en maak hem deelgenoot van hetgeen mevrouw De Graaf ons heeft verteld. En vooral… biedt hem onze verontschuldigingen aan.’

Vledder lachte.

‘Dat kan een leuk telefoongesprek worden.’

De Cock staarde even voor zich uit, stond toen van zijn stoel op en slenterde naar de kapstok.

Vledder kwam hem na.

‘Waar ga je heen?’

De Cock draaide zich half om.

‘We doen het niet door de telefoon. Die excuses brengen wij persoonlijk.’

Het was gezellig druk in de oude binnenstad. Het fraaie weer lokte de mensen naar buiten. Het leek alsof in de prille lente de drukte van het toeristenseizoen al was begonnen. Op het brede trottoir van het Damrak klonk een kakofonie van vreemde keelklanken.

Via de Dam, de Mozes en Aäronstraat, achter het Koninklijk Paleis om, wandelden de rechercheurs naar de Raadhuisstraat.

Versgeschilderde rondvaartboten ploegden zich bruisend door het troebele water van de Singel en de Herengracht. Hoog boven de huisjes van de Jordaan pronkte de slanke toren van de Westerkerk in een onberispelijk blauw.

Bij de Westermarkt sjokten de rechercheurs linksaf de Keizersgracht op.

Het kantoor van meester Van Hardenberg bleek gevestigd in een fraai oud grachtenpand met hoge smalle ramen en een imponerende halsgevel. Ze beklommen de stenen trappen en bleven op het bordes staan.

De Cock monsterde de zware, groengelakte toegangsdeur en drukte op een koperen bouton. Het duurde enige minuten, toen werd de deur geopend door een knappe jonge vrouw met goudblond golvend haar, dat tot haar schouders reikte. Ze was gekleed in een donkerblauwe strakke japon, afgezet met een wit kanten kraagje. Ze trok vragend haar geëpileerde wenkbrauwen op.

De oude rechercheur nam beleefd zijn hoedje af.

‘Mijn naam is De Cock,’ sprak hij vriendelijk. ‘De Cock met… eh, met ceeooceekaa.’ Hij duimde opzij. ‘Dat is mijn collega Vledder. Wij zijn als rechercheurs verbonden aan het politiebureau aan de Warmoesstraat en dienen ons aan om meester Van Hardenberg onze excuses aan te bieden.’

Ze deed de zware groene deur verder open en ging de rechercheurs voor naar een wachtkamer met een hoge zoldering, roodpluchen armstoelen en een ruime tafel met een reeks chique week-en maandbladen.

‘Ik zal vragen of de heer Van Hardenberg u kan ontvangen,’ sprak ze minzaam. Daarna draaide zich om en verliet het vertrek.

De Cock keek om zich heen naar de schilderijen en aquarellen aan de wanden. Daarna gleed hij met zijn rechterhand tastend onder het tafelblad.

Vledder keek hem verwonderd aan.

`Wat ben je aan het doen?’

De Cock grijnsde.

‘Ik word niet graag afgeluisterd.’

‘Verwacht je dat?’

De Cock antwoordde niet.

De deur van de wachtkamer ging open en de jonge blonde vrouw wenkte.

‘Komt u maar mee. De heer Van Hardenberg verwacht u.’

Via een lange, met roze marmer beklede gang leidde ze de rechercheurs naar een ruim vertrek. Achter een immens groot bureau troonde meester Van Hardenberg. Hij kwam glimlachend overeind en gebaarde naar een zitje van stalen meubelen.

‘Ik kom zo bij u.’

Hij klapte een paar mappen dicht, kwam achter zijn bureau vandaan en nam tegenover hen plaats.

‘Rechercheurs,’ sprak hij jubelend, ‘die hun excuses komen aanbieden… een fenomeen. Dat is mij nog nooit eerder overkomen.’

De Cock legde zijn hoedje naast zich op het parket.

‘Pedro de Jaager was inderdaad onschuldig aan de liquidatiemoord op Arno de Graaf.’

Meester Van Hardenberg grijnsde.

‘En hoe zijn de heren tot deze… eh, enig juiste conclusie gekomen?’

‘Wij hebben bezoek gehad van de moeder van Arno de Graaf.

Zij heeft de geruchten verspreid dat Pedro de Jaager haar zoon Arno had geliquideerd. Het was een leugen. Arno de Graaf is niet dood… hij leeft.’

Meester Van Hardenberg keek de grijze speurder met grote ogen aan.

‘Dat is een verrassing.’

De Cock knikte.

‘Ook voor ons. Moeder De Graaf zegt vernomen te hebben dat Pedro de Jaager het plan had opgevat om haar zoon Arno te liquideren. Uit een soort protectie verspreidde zij het gerucht dat de liquidatie al had plaatsgevonden.’

‘Wat een loeder.’

‘U kent haar?’

Meester Van Hardenberg knikte vaag.

‘Ze… eh, ze is wel eens bij mij geweest.’

‘Hier op kantoor?’

‘Ja.’

‘In verband waarmee?’

Meester Van Hardenberg aarzelde.

‘Dat… eh, dat is vertrouwelijk.’

De Cock boog zich iets naar voren.

‘Was dat ook in verband met Pedro de Jaager, die zij van de liquidatie van haar man verdacht?’

De advocaat zuchtte.

‘Pedro de Jaager is dood. Wat heeft het nog voor zin om die affaire op te rakelen?’

‘Het is destijds dus wel ter sprake gekomen?’

De advocaat raakte zichtbaar geagiteerd.

‘Vage geruchten… beschuldigingen zonder enige grond. Er was sprake van enige onenigheid tussen Pedro de Jaager en haar man. Meer niet. Ik heb haar aangeraden om met haar beschuldigingen naar de politie te gaan. Dat heeft ze nooit gedaan.’

‘Waarom niet?’

‘Ze zal tot het besef zijn gekomen dat ze haar beschuldigingen niet met bewijzen kon onderbouwen.’

‘Kent u Arno de Graaf?’

‘Ja.’

‘Ook Pedro de Jaager kende Arno?’

Meester Van Hardenberg knikte.

‘Ik heb Pedro de Jaager aangeraden om dat feit te ontkennen.

Gezien de beschuldiging achtte ik het in zijn nadeel.’

De Cock laste even een pauze in. Daarna vroeg hij: ‘U noemde mevrouw De Graaf een loeder… welke kwalifi catie geeft u Arno?’

‘Als Arno daar voordeel in ziet… vermoordt hij zijn eigen moeder.’

Ze liepen vanaf de Keizersgracht terug naar de kit. Het was wat killer. Zo nu en dan schoof er een wolk voor de zon. De Cock keek omhoog.

‘Krijgen we ander weer?’

Vledder knikte. ‘Er wordt regen verwacht.’

De Cock trok een pruillip. ‘Ik heb zo’n onbestemd gevoel,’ sprak hij verdrietig, ‘dat het op storm uitdraait.’

Vledder keek hem verwonderd aan. ‘Het weer?’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘De dood van bendeleider Pedro de Jaager kan heel goed het begin zijn van een windhoos van geweld. Een criminele storm, waarin ook wij worden meegesleurd.’

‘Hoe?’

‘Als ik dat wist,’ sprak De Cock somber, ‘konden we er misschien nog iets aan doen.’

Vledder keek hem van terzijde aan.

‘Denk je aan moeder De Graaf en haar zoon Arno?’

De Cock trok een grijns.

‘Ze zijn geen aardige familie om kennis mee te maken. Het nare is, dat wij niet weten wie na de geliquideerde Pedro de Jaager hun nog levende vijanden zijn.’

‘Klaar om wraak te nemen.’

‘Precies.’

Toen ze de hal van het politiebureau binnenstapten, wenkte een geagiteerde Jan Kusters hen van achter de balie.

De Cock liep op hem toe.

‘Wat doe je nerveus?’

De wachtcommandant wees omhoog.

‘Buitendam… Buitendam is woedend… laaiend. Hij is al tweemaal bij mij achter de balie geweest met de vraag of ik wist waar jij zat.’

De Cock smeet zijn hoedje alweer missend naar de kapstok en sjokte met zijn regenjas nog aan door de gang naar de kamer van commissaris Buitendam. De oude rechercheur deed de zware eiken deur open en bleef met een strak gezicht wijdbeens in de deuropening staan. Het was een houding van protest.

De Cock had geen hekel aan zijn commissaris, maar probeerde toch zoveel mogelijk elk contact met hem te vermijden, bang dat de politiechef zich autoritair in zijn onderzoeken zou mengen.

Buitendam wuifde hem met een slanke hand naderbij en wees naar de stoel voor zijn bureau.

‘Ga zitten, De Cock,’ sprak hij geaffecteerd.

De oude rechercheur schudde zijn hoofd.

‘Ik blijf liever staan,’ reageerde hij nukkig.

Buitendam maakte een berustend gebaar.

‘Zoals je wilt.’ De commissaris zweeg even om indruk te maken. Daarna schraapte hij zijn keel. ‘Ik… eh, ik ben gebeld door meester Medhuizen,’ opende hij aarzelend, ‘onze officier van justitie. De heer Medhuizen was zeer ontstemd. Hij heeft vanmorgen een schriftelijke klacht ontvangen van meester Van

Hardenberg. De advocaat stelt dat door lekken bij justitie zijn cliënt Pedro de Jaager de dood heeft gevonden.’

De Cock maakte een schouderbeweging.

‘En?’ vroeg hij laconiek.

‘Onze officier van justitie wijst de beschuldiging resoluut van de hand. Hij is van mening dat vanuit zijn bureau geen vertrouwelijke mededelingen naar buiten worden gesluisd.’

De Cock grinnikte.

‘Ik had niet anders verwacht.’

Buitendam negeerde de opmerking.

‘Als er sprake is van “lekken”,’ ging hij verder, ‘dan is er volgens de officier maar één mogelijkheid… lekken aan ons politiebureau aan de Warmoesstraat.’

De Cock grijnsde.

‘Ik begrijp best dat de heer Medhuizen zijn eigen straatje schoon wil vegen. Dat is zijn goed recht. Maar het is dwaas om dan maar direct met een beschuldigende vinger in onze richting te wijzen.’

Buitendam trok een ernstig gezicht.

‘Hij noemde jouw naam.’

De mond van De Cock viel halfopen.

‘Mijn naam?’

Buitendam knikte.

‘Volgens de heer Medhuizen ben jij een van de weinige rechercheurs aan ons bureau met uitgebreide contacten in de onderwereld.’

De Cock brieste.

‘Die vent is gek.’

‘Ik verbied je om zo over onze officier van justitie te spreken,’ sprak Buitendam streng.

De Cock balde zijn vuisten en drukte zijn nagels in de palm van zijn handen.

‘Als ik relaties met onderwereldfiguren heb,’ sprak hij met ingehouden woede, ‘dan is dat simpel het gevolg van mijn beroep en onderhoud ik die relaties in het belang van het recht, en niet met het doel om iemand… om wat voor reden dan ook… te laten vermoorden.’

Buitendam gebaarde in zijn richting.

‘Jij wist wanneer Pedro de Jaager in vrijheid werd gesteld.’

De Cock hield even zijn adem in.

‘U wist het… nog eerder dan ik… en onderhoudt u relaties met huurmoordenaars?’

Commissaris Buitendam kwam met een ruk uit zijn stoel overeind. Zijn gezicht kleurde rood en een zenuwtrek zwiepte over zijn wangen. Trillend strekte hij zijn hand naar de deur.

‘Eruit.’

De Cock ging.

Toen De Cock in de grote recherchekamer terugkwam, keek Vledder hem onderzoekend aan.

‘Was het weer zover?’

De Cock raapte zijn hoedje van de vloer en liep naar zijn bureau.

‘Van Hardenberg heeft bij meester Medhuizen een klacht ingediend over lekken bij justitie. Volgens de advocaat zijn lekken de oorzaak van de dood van zijn cliënt Pedro de Jaager.’

‘Wat zegt Medhuizen daarvan?’

‘De officier van justitie kaatst de bal terug naar bureau Warmoesstraat.’

‘Onzin.’

De Cock grijnsde.

‘Ik heb je toch gezegd dat er storm kwam. Ik verwacht eerlijk gezegd nog meer ellende.’

De telefoon op het bureau van de oude rechercheur rinkelde.

Vledder boog zich naar voren, nam de hoorn op en luisterde.

Hij maakte een paar aantekeningen en legde de hoorn op het toestel terug. Zijn gezicht zag bleek.

De Cock keek hem schattend aan.

‘Wat is er?’

‘Er is een dode vrouw gevonden in perceel Brouwersgracht 735.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Dat adres komt mij bekend voor.’

Vledder knikte.

‘Daar woont mevrouw De Graaf, de moeder van Arno.’


4


De twee rechercheurs liepen vanaf de Warmoesstraat en de Oudebrugsteeg naar de Nieuwendijk en vandaar via de Korte Nieuwendijk over de brug naar de Haarlemmerstraat. Daar sloegen ze linksaf en liepen over een stukje Singel naar de Brouwersgracht.

De jonge Vledder hield er een straf tempo in. De Cock had moeite om hem bij te houden. De oude rechercheur pufte. Het zweet parelde op zijn voorhoofd.

‘Hé, hé,’ riep hij vermanend. ‘Er is nog steeds een “r” in de maand.’

‘Nou en?’

De Cock klopte op zijn borst.

‘Ik draag op last van mijn vrouw onder mijn colbertje nog steeds de door haar gebreide pullover.’

‘Doe dat ding dan uit.’

De Cock grinnikte.

‘Ik ben sinds mijn trouwdag nog nooit tegen de bevelen van mijn vrouw ingegaan,’ spotte hij. ‘Dat is vragen om problemen.’

De grijze speurder gebaarde voor zich uit.

‘Bovendien… hoe vaak heb ik je dat al niet gezegd: dood is dood… daar kunnen wij beiden niets aan veranderen.’

Vledder hield iets in.

‘We hadden de auto moeten nemen.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Dan waren we beslist nog langer onderweg. Tijdens het spitsuur kom je in de binnenstad absoluut in de fi le terecht.’

De oude rechercheur blikte opzij.

‘Van wie kwam dat bericht over die dode vrouw?’

‘Van de wachtcommandant beneden. Hij heeft er een surveillancewagen heen gestuurd.’

‘En hoe kwam hij aan dat bericht, van wie?’

‘Dat heb ik hem niet gevraagd.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Jan Kusters heeft jou geen naam van de dode vrouw genoemd?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Alleen het ons bekende adres… Brouwersgracht 735.’

De Cock knikte begrijpend.

‘Dat is voorbij de Herenmarkt,’ sprak hij berustend, ‘aan de overkant.’

Voor een oud, tot appartementen omgebouwd pakhuis, stond een politiesurveillancewagen met blauw zwaailicht half op het trottoir. Een jonge diender kwam uit de wagen en liep op De Cock toe.

‘Het is op de eerste etage,’ meldde hij. ‘Toen de buurvrouw van de tweede etage thuiskwam van het boodschappendoen, vond ze de woningdeur van de eerste etage wijdopen staan. Ze vond dat vreemd. Die deur stond nooit open. Ze heeft eerst geroepen.

Toen ze geen antwoord kreeg is ze de woning binnengegaan.’

‘En vond een dode vrouw.’

De jonge diender knikte.

‘Mijn collega staat boven bij het lijk te wachten tot u komt. Ik heb ook even naar haar gekeken. Volgens mij is ze vermoord.’

Hij duimde over zijn schouder naar de surveillancewagen.

‘Zal ik via de mobilofoon om de meute vragen?’

De Cock glimlachte.

‘Doe maar. Ik vertrouw op je waarneming.’

De jonge diender liep naar de wagen. De Cock riep hem terug.

‘Heb je de naam van de vrouw van de tweede etage?’

De jonge diender knikte.

‘Staat in mijn boekje.’

‘Heeft zij de politie gebeld?’

‘Ja, boven in haar eigen woning.’

‘Prachtig. Zet dat gegeven en haar volledige naam ook in je mutatierapport.’

‘Zal ik doen.’

‘En heb je ook de naam van de vermoorde vrouw?’

De jonge diender schudde zijn hoofd.

‘De buurvrouw van tweehoog wist niet hoe ze heette. Volgens haar woonde de vrouw er nog maar kort. Ze had nog nooit kennis met haar gemaakt. Er staat buiten geen naam bij de bellen en er staat geen naam op haar woningdeur. Ik heb binnen niet in laden of kasten willen snuffelen. Dat laat ik liever aan jullie over.’

De Cock knikte hem vriendelijk toe.

‘Heel goed.’

De grijze speurder slenterde naar de deur en beklom de brede trap naar de eerste etage.

Vledder volgde.

Boven op het portaal bleef de oude rechercheur staan en snoof.

In het oude pakhuis hing nog de zoete geur van specerijen.

In de open toegangsdeur stond een diender. Hij tikte ter begroeting aan zijn pet.

‘Ik ben maar hier op het portaal gaan staan. Binnen hield ik het niet uit. Ik sta niet graag lange tijd zo dicht bij een dood mens.’

De Cock monsterde zijn bleek gezicht.

‘Ik ook niet… maar het went.’

De oude rechercheur liep aan de diender voorbij. Via een ruime hal bereikte hij een lang, rechthoekig vertrek met zware balken aan de zoldering. Om een imposante schouw stonden in een halve cirkel vijf zware lederen fauteuils. Voor de schouw, binnen de halve kring, lag het lichaam van een vrouw. Ze was gekleed in een zwartzijden kimono met grillige borduursels aan de mouwen. Haar armen lagen langs haar lichaam. De handen waren iets geklauwd.

De Cock nam het beeld even in ogenschouw. Hij had voor dergelijke situaties een bijna fotografi sch geheugen ontwikkeld… een vermogen om elk detail in zijn herinnering vast te leggen.

Toen hij tot de overtuiging was gekomen dat niets hem was ontgaan, stapte hij op de vrouw toe en knielde bij haar neer.

Haar grote ogen, in de dood verstard, staarden naar de zoldering.

Strak om haar hals gewikkeld zat een lichtgroene zijden sjaal.

Snoerende strangulatiegroeven waren aan de randen zichtbaar.

Midden op haar voorhoofd kleefde een gedroogd blad.

Vledder boog zich over De Cock. De hete adem van de jonge rechercheur kriebelde in zijn nek.

‘Mevrouw De Graaf,’ lispelde hij.

De Cock knikte.

‘Gewurgd met een sjaal.’

Vledder wees.

‘Wat heeft ze op haar voorhoofd?’

De Cock zuchtte diep.

‘Een gedroogd cannabisblad.’

Bram van Wielingen, de politiefotograaf, stapte dreunend het vertrek binnen. Hij zwaaide ter begroeting naar De Cock en zette zijn aluminiumkoffertje in een van de leren fauteuils.

‘Je hebt mazzel,’ jubelde hij. ‘Ik was met de wagen op het Haarlemmerplein toen het bericht over deze moord binnenkwam.

Pal bij. Je had anders minstens een uur op mij moeten wachten.

Het verkeer zit muurvast.’

‘En de dactyloscoop?’

Bram van Wielingen spreidde zijn handen.

‘Ik weet niet waar Ben Kreuger uithangt. Hij was naar een bankoverval op de Pieter Calandlaan. Maar dat is alweer een tijdje geleden.’

De fotograaf blikte om zich heen.

‘Ze maken mooie appartementen van die oude pakhuizen. Best gezellig.’

De Cock gebaarde naar de dode vrouw op de vloer.

‘Voor haar is het niet meer zo gezellig.’

Bram van Wielingen grinnikte.

‘Misschien is ze wel in de hemel.’

De Cock krabde zich achter in zijn nek.

`Dan moet Onze-Lieve-Heer wel heel veel van haar houden.’

Van Wielingen reageerde niet. Hij klapte zijn koffertje open, nam daaruit een fraaie Hasselblad en monteerde een fl itslicht.

‘Heb je nog bijzondere wensen?’

De Cock tuitte zijn lippen

‘Een interieuroverzicht: de schouw, de stand van de fauteuils… zonder jouw aluminiumkoffertje…. dan morgen overdag een plaatje van het hele pakhuis.’ Hij gebaarde naar de vloer. ‘En zo van haar een duidelijke serie.’

‘Weet je al wie zij is?’

De Cock knikte.

‘Anna-Marie de Graaf, weduwe, moeder van een zoon Arno, die niet vies is van een ripdeal.’

Van Wielingen grinnikte.

‘Kort samengevat.’

De fotograaf liep op de dode vrouw toe. Plotseling bleef hij staan en staarde naar De Cock.

‘Wat heeft ze op haar voorhoofd?’

‘Een gedroogd cannabisblad.’

‘Wat?’

De Cock trok een grijns.

‘Spreek ik Russisch?’ riep hij geprikkeld. ‘Een gedroogd cannabisblad.’

‘Wat… eh, wat betekent dat?’

De Cock gebaarde voor zich uit. ‘Als ik haar moordenaar tegenkom, zal ik het hem vragen.’

Bram van Wielingen was even verbluft. ‘Moet je doen,’ reageerde hij verbolgen en fl itste in het dode gelaat.

De oude rechercheur draaide zich om.

In de deuropening stond dokter Den Koninghe. Achter hem torenden twee reusachtige broeders van de Geneeskundige Dienst, een brancard tussen hen in.

De Cock liep op de dokter toe. De grijze speurder koesterde sinds lang een bijzondere genegenheid voor de excentrieke lijkschouwer met zijn ouderwetse grijze slobkousen onder een deftige streepjesbroek, zijn stemmig zwart jacquet en zijn verfomfaaide groen uitgeslagen garibaldihoed.

De oude rechercheur begroette hem allerhartelijkst en begeleidde hem naar de plek waar de dode lag.

‘U bent snel ter plekke. Geen last gehad van het verkeer?’

Dokter Den Koninghe schudde zijn hoofd.

‘Ondanks onze verharde maatschappij met louter egoïsten… de sirene van een ambulancewagen doet nog steeds wonderen.’

‘Gelukkig.’

De oude lijkschouwer trok aan de vouw de pijpen van zijn pantalon iets omhoog en hurkte bij de dode neer. Hij bekeek de strangulatiestriemen in haar hals, voelde met de rug van zijn hand aan haar kin en wangen en drukte daarna in een devoot gebaar met duim en wijsvinger haar oogleden toe.

Moeizaam kwam hij uit zijn gehurkte houding omhoog. Zijn oude knieën kraakten. Met precieze bewegingen nam hij zijn bril af, pakte zijn witzijden pochet uit het borstzakje van zijn jacquet en poetste de glazen. De Cock kende de bewegingen en wachtte gelaten.

‘Ze is dood,’ sprak de lijkschouwer laconiek.

‘Dat begreep ik,’ reageerde De Cock simpel.

De dokter wees op de dode.

‘Nog niet zo lang. Haar lichaamstemperatuur is nog hoog. Ik schat hooguit een uur.’

De Cock keek hem verward aan.

‘Een uur? Zo kort!’

De lijkschouwer knikte, zette zijn bril weer op en plooide zijn pochet terug in het borstzakje van zijn jacquet.

‘Er is nog geen spoor van een rigor mortis. Zelfs niet aan de kaak.’ Hij gebaarde opnieuw naar de dode vrouw op de vloer.

‘Dat cannabisblad op haar voorhoofd vind ik heel decoratief.’

De Cock grijnsde.

‘Ik denk niet,’ sprak hij hoofdschuddend, ‘dat het als decoratie is bedoeld.’

‘Hoe het is bedoeld, zijn jouw zorgen.’

De Cock knikte instemmend.

‘Zoals zo vaak.’

De dokter zweeg even en keek naar De Cock op.

‘Zoek naar een man of een vrouw met sterke armen. De sjaal is heel diep in haar huid gesnoerd. Daar is fl ink wat kracht voor nodig.’

De oude lijkschouwer lichtte tot afscheid zijn uitzonderlijke garibaldihoed, draaide zich om en liep het vertrek uit.

De Cock keek hem enige ogenblikken na. Daarna wendde hij zich tot de fotograaf, die zijn Hasselblad behoedzaam in zijn koffertje teruglegde.

‘Ben je klaar?’

Bram van Wielingen knikte traag.

‘Dat… eh, dat gedroogde cannabisblad zit niet los.’

De Cock keek hem niet-begrijpend aan.

‘Hoe bedoel je?’

‘Ik wilde het wegnemen om van haar een foto zonder dat blad te maken, maar het zat vast. Het lijkt op haar voorhoofd geplakt.’

De Cock keek hem bestraffend aan.

‘Waarom blijf je er met je handen niet van af?’ riep hij geschokt. ‘Ik heb je toch niet gevraagd om een foto zonder dat blad te nemen?’

Bram van Wielingen maakte een hulpeloos gebaar.

‘Ik dacht dat het…’

De Cock onderbrak hem.

‘Ik had Ben Kreuger willen vragen of hij een mogelijkheid zag om vingerafdrukken van dat cannabisblad te nemen. Dat kan ik nu wel vergeten. Ik kan moeilijk jou als moordenaar opvoeren.’

Op het moment dat Ben Kreuger binnenkwam, sloop Bram van Wielingen met zijn koffertje beteuterd de kamer uit. De fotograaf vergat te groeten.

Ben Kreuger liep glimlachend op De Cock toe.

‘Heel attent van jou, dat je mij bij de moorden in die houtschuur* niet hebt laten opdraven. Andere rechercheurs hadden dat beslist wel gedaan.’

De Cock plukte aan zijn neus.

‘Er was daar voor een dactyloscoop niets te zoeken.’

Ben Kreuger wees naar de dode vrouw op de vloer.

‘Van haar neem ik morgen voor het begin van de sectie wel vingertjes. Weet je al wie zij is?’

De Cock knikte.

‘Anna-Marie de Graaf, geboren Achterberch, weduwe van Alex de Graaf.’

‘Hebben we haar in de collectie?’

De Cock trok zijn schouders op.

‘Geen fl auw idee. Maar de mogelijkheid is zeker niet uitgesloten. Ze behoorde tot een roerige familie.’

* Zie: De Cock en de geur van rottend hout

Ben Kreuger blikte om zich heen.

‘Woonde ze hier al lang?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Volgens de bovenbuurvrouw nog maar kort.’

Ben Kreuger keek bedenkelijk.

‘Ik hoop dat ze bij het aanvaarden van dit appartement goed hebben schoongemaakt, anders vind je hier nog vingertjes van de vorige bewoners en dat is voor jouw onderzoek nogal verwarrend.’

Hij pakte zijn kleine plastic pot met aluminiumpoeder en zijn dassenharen kwast uit zijn koffertje en begon bij de deurstijlen te kwasten.

Vledder wendde zich tot De Cock.

‘Ik heb in dit appartement nog geen stukje papier gevonden ter grootte van een postzegel. Ik denk dat ze ergens een kluisje heeft waarin ze haar bescheiden bewaart.’

‘Drugs?’

Vledder grinnikte.

‘Ik weet niet wat je mee wilt tellen… dat cannabisblad op haar voorhoofd?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Verder niets?’

‘Nee.’

‘Geld?’

‘Geen stuiver.’

Een vreemde opgewonden jongeman in een blauwe spijkerbroek en een groen bomberjack stormde de kamer binnen. Vledder ving hem op.

‘Wat is er met moeder,’ schreeuwde hij. ‘Wat is er met moeder?’

De Cock ging voor hem staan.‘Wie bent u?’

‘Arno… Arno de Graaf.’

De oude rechercheur trok zijn gezicht in een ernstige plooi.

‘Moeder is…’

Verder kwam De Cock niet. De jongeman rukte zich van Vledder los, wierp de oude rechercheur opzij en boog zich over de dode vrouw.

‘Stom mens,’ brulde hij. ‘Stom mens. Hoe vaak heb ik je niet gezegd om niemand binnen te laten. Stom wijf. Je hebt nooit naar mij willen luisteren.’

De aderen op het voorhoofd van de jongeman zwelden op.

‘Stom wijf,’ begon hij opnieuw. ‘Stom wijf. Hoe vaak heb ik je niet gezegd…’ Hij maakte zijn zin niet af: zweeg even. ‘Hoe kom je aan dat cannabisblad op je kop.’

De Cock greep in. Hij trok de jongeman omhoog en duwde hem bij de dode vrouw weg.

‘Canere surdo.’

Arno de Graaf keek hem verward aan.

‘Wat is dat?’

‘Canere surdo… Latijns voor zingen voor een dove. Het heeftgeen zin om tegen haar te blijven preken. Jouw moeder hoort je toch niet meer.’

Arno de Graaf kneep zijn lippen op elkaar.

‘Ze heeft nooit willen horen,’ brieste hij. ‘Ook toen ze dat nog wel kon. Altijd stinkend eigenwijs. Als ze destijds naar vader had geluisterd, dan had die ouwe nog geleefd.’

De jongeman probeerde opnieuw bij het lijk te komen.

De Cock wenkte de broeders van de Geneeskundige Dienst.

Ze kwamen traag naderbij en legden de brancard naast de dode vrouw. Voorzichtig tilden zij haar op, drapeerden een laken om haar heen, sloegen de canvasfl appen dicht en sjorden de riemen vast. Zacht wiegend droegen ze haar de kamer uit.

Met hun vieren keken zij toe. Ben Kreuger met zijn dassenharen kwast in de hand; Vledder gespannen; De Cock dicht bij Arno de Graaf.

Plotseling stormde de jongeman achter de broeders met de brancard aan. De Cock reageerde te laat.

In een fl its stortte Vledder zich op Arno de Graaf en drukte hem op de vloer.

Het gezicht van de jongeman was vertrokken van woede.

‘Stinkwijf… Vuil stinkwijf… stink…’

Zijn kreten resoneerden tegen de wanden.


5


In het aloude politiebureau aan de Amsterdamse Warmoesstraat blikten de lichtgroene ogen van Arno de Graaf schichtig om zich heen naar de kale wanden van de grote recherchekamer. Hij streek met zijn vingers langs de hals van zijn T-shirt.

De omgeving benauwde hem zichtbaar. Hij draaide zijn gezicht naar De Cock.

‘Ben ik gearresteerd?’ vroeg hij angstig.

De grijze speurder glimlachte.

‘Heb ik daar gronden voor?’

Arno de Graaf grijnsde met een scheve mond.

‘Is dat belangrijk voor de politie?’

De Cock knikte overtuigend.

‘Ik ben ingehuurd om de wet te handhaven en als ik jou zou vasthouden zonder redelijke gronden, dan maak ik mij schuldig aan vrijheidsberoving en daar voel ik niet veel voor. Ik bedoel, ik wil mijn baan niet kwijt. Daarvoor is mijn job…’

De oude rechercheur maakte zijn zin niet af. Hij schonk de jongeman een beminnelijke glimlach.

‘Noem mij een paar redelijke gronden om jou vast te houden en ik verschaf je in dit gammele gebouw enige dagen gratis verzorging en onderdak.’

Arno de Graaf trok zijn linkerschouder op.

‘Gronden,’ herhaalde hij onzeker. ‘Een mens doet zoveel in zijn leven.’

De Cock strekte zijn armen naar hem uit. ‘Kattenkwaad… ondeugende dingen…. strafbare handelingen… pure misdrijven… moord?’

Arno de Graaf gniffelde.

‘Wie zonder zonde is…’

De Cock keek hem verrast aan.

‘Dat is het begin van een Bijbeltekst.’

Arno de Graaf reageerde gelaten.

‘Kan wel. Het is een kreet van mijn moeder. Ze meende dat ieder mens zonden begaat.’ Hij glimlachte. ‘Ze ging als kind naar de zondagsschool.’

‘En jij?’

Arno de Graaf grijnsde.

‘Vader vond het fl auwekul.’

‘Weet je hoe die tekst verderging?

Arno de Graaf maakte een grimas.

‘Het had iets met een steen te maken.’

De Cock knikte.

‘Ze brachten een jonge vrouw die vreemdgegaan was, naar Jezus en vroegen of ze haar mochten stenigen. Dat was in die tijd gebruikelijk. Toen zei Jezus: Wie van u zonder zonde is, werpe de eerste steen.’

‘En?’

‘Niemand wierp.’

Arno de Graaf keek hem lachend aan.

‘Een toffe gozer, die Jezus.’

De Cock knikte vaag.

‘Dat was hij, een toffe gozer.’ De oude rechercheur krabde zich achter in zijn nek. ‘Maar ik heb hem nog nooit zo genoemd horen worden.’

Arno de Graaf boog zich iets naar hem toe.

‘Waarom hebt u mij hierheen gesleept?’ vroeg hij agressief.

‘Denkt u dat ik iets met de dood van moeder te maken heb?’

De Cock antwoordde niet direct. Hij keek de jongeman onbevangen aan.

‘Ik vind het begrip “slepen” niet op zijn plaats,’ sprak hij bestraffend. ‘Slepen roept associaties op aan geweld. Ik heb je vriendelijk verzocht om met mij mee te gaan. Aan dat verzoek heb je voldaan.’

Arno de Graaf bromde.

‘Wat is een verzoek?’ grinnikte hij. ‘Een verzoek van de politie beschouw ik als een bevel.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Ik vond het niet verstandig om jou alleen in dat appartement aan de Brouwersgracht achter te laten. Bovendien wilde ik eens in alle rust met je praten over jou… jouw leven en over de dood van je moeder.’

‘Wat valt er nog over moeder te zeggen?’ verzuchtte Arno. ‘Ze hebben haar gemold. Vakkundig. Daar kun je nog lang over praten. Maar dat heeft weinig zin.’

De Cock negeerde de opmerking. ‘Van wie hoorde jij dat Pedro de Jaager het plan had opgevat om jou te laten liquideren?’

‘Dat hoorde moeder.’

‘Van wie?’

Arno de Graaf trok zijn schouders op.

‘Moeder had nog steeds relaties met luitjes uit de oude Tentakelgroep. Relaties uit de tijd dat vader nog leefde.’

‘Heb jij voor de Hosselaars gewerkt?’

Arno de Graaf schudde zijn hoofd.

‘Ik heb nooit voor een groep gewerkt. Daar ben ik niet geschikt voor. Te zelfstandig… weiger bevelen aan te nemen. Toen vader nog leefde, ging ik wel eens met hem mee en woonde geheime bijeenkomsten bij.’

‘Van de Tentakels?’

‘Ja.’

‘Heb je daar de bijnaam Muurbloempje van overgehouden?’

Arno de Graaf maakte een hulpeloos gebaar.

‘Ik nam niet graag aan hun gesprekken deel… aan de plannen die ze maakten. De een had nog een grotere bek dan de andere. Ik mocht die lui niet. Als ze mij wat vroegen, dan gaf ik geen antwoord. Buiten mijn vader waren het allemaal ratten.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Jouw vader was geen rat?’

Arno de Graaf grijnsde.

‘Absoluut niet. Een eerlijk man. Intelligent. Ik was erg op hem gesteld en ik heb ook nooit begrepen hoe hij in die groep misdadigers terecht was gekomen.’

‘Geld?’‘Dat denk ik,’ antwoordde Arno somber. ‘Moeder had een grote hang naar luxe… wilde steeds meer. Mooiere kleren, grotere auto’s, een tweede huis in Spanje. Dat zal hem hebben gedreven.

Hij was gek op haar.’

‘Liefde is blind.’

‘In de groep genoot vader een goede reputatie. Toen ik Pedro de Jaager een grote partij hasj aanbood, hapte hij onmiddellijk.’

De Cock glimlachte.

‘Hij dacht: zo vader, zo zoon.’

Arno de Graaf knikte.

‘Pedro de Jaager vertrouwde mij blijkbaar.’

‘Ten onrechte.’

Arno de Graaf grijnsde opnieuw.

‘Pedro de Jaager vergat,’ reageerde hij langzaam, ‘dat ik niet was en niet wilde vergeten dat hij verantwoordelijk was voor de dood van mijn vader.’

‘Je leverde hem koeienmest… uit wraak?’

De ogen van Arno de Graaf twinkelden.

‘En voor een grote berg geld.’

De Cock keek hem scherp aan.

‘Was die ripdeal je enige wraakactie?’

Arno de Graaf reageerde waakzaam.

‘Hoe bedoelt u?’

‘Pedro de Jaager werd kort nadat hij in vrijheid werd gesteld bij de afslag Maarssen vanaf de duozit van een motor neergeschoten.’

Arno de Graaf snoof.

‘Ik heb geen motor en ik kan niet motorrijden.’

‘Schieten, van dichtbij, met een kalasjnikov op je heup is kinderspel.’

Arno de Graaf schudde zijn hoofd.

‘Ik ben overal voor in, geloof me, behalve voor moord.’

De Cock liet het onderwerp rusten.

‘Acht jij het mogelijk,’ formuleerde hij voorzichtig, ‘dat een van de Tentakelgroep jouw moeder vermoordde?’

‘Waarom?’

De Cock keek hem schuins aan.

‘Nu jij onbereikbaar was, keurig weggemoffeld door je moeder, als bestraffing voor jouw ripdeal met Pedro de Jaager?’

‘Onzin.’

De Cock stak zijn wijsvinger omhoog.

‘Ik kom op die gedachte door het cannabisblad dat op haar voorhoofd was geplakt.’

Arno de Graaf schudde zijn hoofd.

‘Van de top van die Tentakelgroep leeft volgens mij niemand meer. Uitgemoord door interne ruzies of gesneuveld in hun strijd met de Hosselaars.’

De Cock keek hem onderzoekend aan.

‘Er… eh, er moet toch,’ sprak hij weifelend, ‘een enkele vertrouweling van wijlen jouw vader zijn overgebleven… iemand die je moeder waarschuwde voor jouw op handen zijnde liquidatie.’

Arno de Graaf reageerde geprikkeld.

‘Oké, die moet er zijn. Moeder had sinds kort weer omgang met een man. Ene Gerard van Akkeren. Ik heb hem maar één keer vluchtig ontmoet, in haar appartement. Misschien was hij het wel. Weet ik veel. Degene die waarschuwde was in ieder geval geen vijand, niet iemand die mijn moeder of mij naar het leven stond.’

‘Ken jij verder nog zo’n… eh, zo’n loyaal iemand van vroeger?’

‘Ik heb liever niet,’ sprak Arno scherp, ‘dat u in die oude Tentakelgroep gaat roeren. Er is misschien nog een enkeling in leven.

Een koeriertje, een man of vrouw voor het vieze werk. Nu Pedro de Jaager dood is, is er weinig meer van hen te duchten.’

De Cock vouwde zijn handen.

‘Jij… eh, jij was toch bang dat je moeder iets zou overkomen?’

‘Dat was ik.’

‘Weet je nog wat je riep toen jij ons in het appartement bij je dode moeder aantrof?’

Arno de Graaf knikte traag. ‘Stom mens. Hoe vaak heb ik je niet gezegd om niemand binnen te laten.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Er was een vergrotend koekeloersie* in de toegangsdeur van het appartement aangebracht. Je moeder kon zien wie er voor haar deur stond. Er waren aan die deur geen sporen van braak of verbreking en het slot was gaaf.’

Arno de Graaf liet zijn hoofd iets zakken.

* kijkglaasje

‘Ze moet haar moordenaar of moordenares zelf hebben binnengelaten,’ reageerde hij gelaten. ‘Een andere mogelijkheid is er niet.’

‘Ze heeft dus hem of haar die voor haar deur stond, volkomen vertrouwd. Wie?’

Arno de Graaf keek naar hem op.

‘Ik sprak u over “ratten”,’ zei hij sissend. ‘Wij hebben zo’n rat in onze familie: neef Henry Achterberch, zoon van oom Al fred, de jongste broer van mijn moeder. Verslaafd aan de heroïne en tot elke moord in staat.’

Vledder keek hem verwonderd aan. ‘Je liet hem gaan?’

De Cock knikte. ‘Op basis waarvan zou ik hem moeten vasthouden? In die ripdeal kan ik geen strafbare handeling zien.

Pedro de Jaager, de benadeelde, is dood.’

De oude rechercheur gniffelde. ‘En als hij nog had geleefd, dan had hij die ripdeal zeker ontkend.’

‘Je hebt Arno de Graaf niet gevraagd of hij zijn moeder had vermoord?’

‘Een overbodige vraag,’ verzuchtte De Cock, ‘waarvan ik het antwoord kende.’

‘Nee.’

‘Precies. Maar dat betekent niet dat ik hem als verdachte uitsluit. Je weet wat meester Van Hardenberg van hem zei: Als Arno er voordeel in ziet, vermoordt hij zijn eigen moeder.’

‘Wat denk je van neef Henry Achterberch?’

De Cock tuitte zijn lippen. ‘Een redelijke verdachte. Moeder De Graaf was volgens Arno erg op haar neef gesteld. Ze wist dat hij verslaafd was, maar voorzag hem toch steeds weer van geld om aan zijn verslaving te kunnen voldoen.’

‘Motief?’

De Cock schoof zijn onderlip vooruit. ‘Niet zo moeilijk, dacht ik. Moeder De Graaf weigerde haar donaties voort te zetten.

Neef Henry slikte dat niet en beraamde een moord.’

‘En dat blad op haar voorhoofd?’

De Cock trok zijn schouders iets op.

‘Het kan een aanwijzing zijn naar het motief van de moord. Het cannabisblad is min of meer het symbool van alle drugs geworden.’

Vledder keek hem ongelovig aan.

‘Loopt een junk met een gedroogd cannabisblad op zak?’ vroeg hij spottend.

De opmerking ergerde de oude rechercheur.

‘Dat neem ik niet aan,’ bromde hij. ‘Ik ben in de fouillering van een junk nog nooit een gedroogd cannabisblad tegengekomen.’

De grijze speurder schudde zijn hoofd.

‘Het was geen moord in een opwelling. De man of de vrouw diede moord pleegde, was terdege voorbereid.’

Vledder knikte begrijpend.

‘En had voor de uitvoering van de moord al het plan om een cannabisblad op haar voorhoofd te plakken.’

‘Exact.’

‘De moord houdt dus verband met hasj?’

‘Dat wil de moordenaar of moordenares ons doen geloven. Ik gruwel zo langzamerhand van al die zaken waarin hasjiesj een rol speelt. De overheid gedoogt coffeeshops, zij gedoogt dat mensen hasj roken, hasj eten, of hoe dan ook gebruiken, maar eist van ons dat wij optreden tegen lieden die in hasjiesj handelen… optreden tegen lieden die voor de aanvoer van dat spul zorgen. Dat is ongerijmd, en vooral inconsequent.’

Vledder keek hem schattend aan.

‘Laten we de zaak moeder De Graaf rusten?’

De Cock stoof op.

‘Moord is moord,’ brieste hij. ‘Goddank wordt moord in ons land nog niet gedoogd.’

Vledder grinnikte.

‘Het is leuk. Ik heb je in mijn leven nog nooit zo kwaad gezien.’

De Cock blies stoom af.

‘Moet ik het als politieman per defi nitie eens zijn met de maatregelen van de overheid? Heb ik geen eigen verantwoordelijkheid, geen eigen inzichten?’

Vledder antwoordde niet. Er werd op de deur van de recherchekamer geklopt en de jonge rechercheur riep: ‘Binnen.’

De deur gleed open en in de deuropening verscheen een jonge vrouw. De Cock schatte haar op voor in de twintig. Ze droeg een lichtgroene regenmantel met capuchon, met daaronder een lang, exotisch gewaad dat tot haar enkels reikte. Haar olijfkleurig gelaat, waarin een paar donkere amandelvormige ogen schitterden, had de uitstraling van een Egyptische prinses. De oude rechercheur dacht aan een verrassende reïncarnatie van koningin Nefertete.

Ze liep op hem toe.

‘U bent toch rechercheur De Cock?’

De grijze speurder knikte.

‘Met… eh, met ceeooceekaa,’ reageerde hij haast automatisch.

‘Mag ik u spreken?’ vroeg ze zangerig.

De oude rechercheur gebaarde naar de stoel naast zijn bureau.

‘Gaat u zitten.’

Ze knoopte haar regenmantel los, nam plaats en verschoof iets aan haar gewaad.

‘Mijn naam is Stephanie… Stephanie van Bruggen. Ik ben de vriendin van Arno de Graaf.’

‘Prettig met u kennis te maken,’ reageerde De Cock vormelijk.

Stephanie van Bruggen schonk hem een glimlach. ‘Volgens mijn informatie bent u een eerlijk en betrouwbaar man.’

De Cock maakte een grimas. ‘Uitzonderlijk voor een politieman?’ vroeg hij met een zweem van spot.

Stephanie van Bruggen leek even verward. ‘Iemand raadde mij aan om met u te praten.’

‘Over wie… over wat?’

‘Arno.’

De Cock reageerde verrast. ‘Hij was hier, nog geen uur geleden!’

Stephanie zuchtte.

‘Dat weet ik. Hij heeft mij gebeld. Arno was totaal in de war. hij vertelde van de moord op zijn moeder en dat u de zaak in onderzoek heeft.’

De Cock hield zijn hoofd iets schuin.

‘Hij heeft u aangeraden om mij te bezoeken?’ vroeg hij argwanend.

Stephanie schudde haar hoofd.

‘Ik kom uit mijzelf… op aanraden van een vriend van mijn vader… een oud-collega van u. Hij roemde uw betrouwbaarheid als mens en politieman.’

De Cock knikte begrijpend.

‘Wat is er met Arno?’

‘Ik hou van hem.’

De Cock grinnikte.

‘Over liefde wordt in ons Wetboek van Strafrecht met geen woord gerept.’

Het grapje ontging Stephanie van Bruggen. De jonge vrouw trok haar gezicht in een ernstige plooi.

‘Ik ben bang, meneer De Cock,’ sprak ze angstig. ‘Bang dat Arno domme dingen gaat doen.’

‘Zoals?’

Stephanie verschoof iets op haar stoel.

‘Arno is er van overtuigd dat zijn neef Henry Achterberch verantwoordelijk is voor de dood van zijn moeder.’

‘En?’

‘Hij is naar hem op zoek.’

De Cock kneep zijn ogen halfdicht.

‘Om… eh, om neef Henry heel vriendelijk en nederig te vragen of hij misschien zijn moeder heeft gedood?’

Zijn stem droop van sarcasme.

Stephanie draaide haar hoofd iets weg.

‘Ik denk niet,’ antwoordde ze zacht, ‘dat Arno vragen gaat stellen. Daar heeft hij het geduld niet voor. Ik ken Arno… ik weet hoe hij is. Ik… eh, ik houd altijd rekening met zijn opvliegende aard… zijn soms exploderend temperament.’

De Cock keek haar streng aan. ‘Wat verwacht u?’

Stephanie slikte. ‘Dat hij neef Henry iets aandoet.’

De Cock boog zich naar haar toe. ‘Hij heeft mij gezegd dat hij voor alles “in” is… behalve voor moord.’

Stephanie keek hem aan. Haar donkere ogen glansden. ‘Arno zal het geen moord noemen.’

‘Hoe dan?’

‘Een daad van gerechtigheid.’


6


Vledder keek De Cock gespannen aan.

‘Hoe voorkomen wij een moord?’

De oude rechercheur maakte een grimas.

‘Door Henry Achterberch te waarschuwen of eerder bij hem te zijn dan Arno de Graaf.’

‘Kan dat nog?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Ik ben bang van niet,’ sprak hij somber. ‘Stephanie van Bruggen kende geen telefoonnummer of adres van hem, en moeder

De Graaf is dood.’

‘Inlichtingen bij de telefoondienst?’

‘Leverde niets op.’

‘Andere bronnen?’

De oude rechercheur wees voor zich uit.

‘Jij hebt met zijn ouders gebeld?’

Vledder knikte.

‘Die hadden al in maanden geen contact meer met hun zoon…wilden dat ook niet meer. Te veel strubbelingen. Volgens hun laatste berichten verbleef hij in kraakpanden. En dat is in Amsterdam zoeken naar een speld in een hooiberg.’

‘Heb je de ouders van Henry verteld van de gewelddadige dood van Anna-Marie de Graaf?’

Vledder knikte.

‘Ik heb hen gecondoleerd. Heel gevoelig, met een sombere grafstem.’

‘Hoe reageerden ze?’

‘Lauw.’

‘Hoe bedoel je… lauw?’

‘Ik kreeg niet het idee van warme familiebanden. Integendeel. Het echtpaar was beslist niet onder de indruk.’

‘Vreemd,’ sprak De Cock peinzend. ‘Anna-Marie de Graaf was toch zijn zuster en haar schoonzuster?’

Vledder grijnsde.

‘Ze vroegen niet eens naar bijzonderheden, hoe of wat er was gebeurd. “O, is ze dood.” Dat was hun enige commentaar.’

De Cock staarde nadenkend voor zich uit.

‘We moeten toch eens met hen praten. Misschien komt er iets los. Spanningen in de familie zijn voor ons vaak heilzaam.’

De rechercheurs zwegen een tijdje. Het was De Cock die de stilte verbrak.

‘Komen er in de antecedenten* van Arno de Graaf daden van geweld voor?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Ondanks zijn nog jonge leeftijd is Arno de Graaf in een snel tempo vrijwel het hele Wetboek van Strafrecht door gehuppeld… alle vormen van diefstal, inbraak, vernielingen, oplichtingen, fraude. Maar daar zijn geen vormen van ernstig geweld bij.’

De Cock wees naar de telefoon.

‘Vraag die Henry Achterberch eens op. Misschien hebben we ergens een oud adres als uitgangspunt. Probeer ook wat meer te weten te komen van Gerard van Akkeren, de nieuwe vriend van wijlen moeder De Graaf.’

Vledder pakte de hoorn van zijn toestel en keek op.

‘Moeder De Graaf zal hem zonder enige achterdocht hebben binnengelaten.’

‘Zeker. Een prille liefde laat je niet voor de deur staan.’

Vledder trok zijn gezicht in een ernstige plooi.

‘Welbeschouwd is die Gerard van Akkeren ook een redelijke verdachte.’

De Cock glimlachte.

‘Je begint al als een echte rechercheur te denken.’

‘Is dat gunstig?’

De Cock grinnikte.

‘Het begin van een beroepsdeformatie.’

Vledder draaide een nummer.

‘Met die deformatie,’ gromde hij onderwijl, ‘kun jij toch al jaren aardig uit de voeten.’

* Opgeslagen gegevens over gepleegde misdrijven.

De Cock reageerde niet. Hij stond van zijn stoel op en begon door de kamer te stappen. Hij deed dat graag. In de cadans van zijn slenterpas lieten zijn gedachten zich gemakkelijker ordenen. De telefonerende Vledder hinderde hem niet.

De oude rechercheur vroeg zich af of het leven van Henry Achterberch werkelijk gevaar liep. Arno de Graaf was naar zijn gevoel geen moordenaar, maar de jongeman had in de boezem van de Tentakelbende besluitvormingen tot liquidatiemoorden bijgewoond… bemerkt hoe lichtvaardig men over leven en dood oordeelde. In hoeverre had dat zijn denken en doen beïnvloed?

Vledder had zijn telefoongesprek beëindigd en wenkte De Cock naderbij.

‘De berichten over Gerard van Akkeren zijn nogal vaag. Hij heeft een dossier bij de Narcoticabrigade, waarin melding wordt gemaakt van een mogelijke betrokkenheid bij handel in hasj. Maar tot een vervolging en veroordeling is het nooit gekomen. Over de man stond in het dossier een merkwaardige opmerking: on-be-re-ken-baar.’

De Cock snoof.

‘Onberekenbaar. Zo ken ik er meer. Wat heb je over Henry

Achterberch?’

Vledder wees naar de aantekeningen voor hem op zijn bureau.

‘Een strafblad van hier tot ginder. Meest diefstal uit auto’s. Aanvankelijk gaf hij als zijn woonplek het adres van zijn ouders op. Daarna eenmaal een kraakpand aan de Oostenburgerkade. Maar bij zijn laatste aanhoudingen staat zet-vee-wee.’

‘Zonder vaste woon-of verblijfplaats.’

‘Weinig hoopvol.’

De Cock gebaarde voor zich uit.

‘Laten we samen eens gaan neuzen op die Oostenburgerkade.

Misschien dat iemand zich daar iets van Henry Achterberch kan en… eh, wil herinneren.’

De oude rechercheur slenterde naar de kapstok en greep naar zijn regenjas en hoedje.

‘Neem een paar goede zaklantaarns mee,’ riep hij naar Vledder. ‘ ’s Avonds is het aardedonker in die gore kraakpanden. Ze hebben meest geen licht en geen water om hun…’

Er werd op de deur van de grote recherchekamer geklopt.

Vledder riep: ‘Binnen.’

In de deuropening verscheen en kleine, wat gezette vrouw. De Cock schatte haar op achter in de veertig. Ze droeg een effen bruin mantelpakje van een ruige tweed. Haar grijzende haren waren bedekt door een vreemd soort jagershoedje met een grote klep, waardoor haar ogen nauwelijks zichtbaar waren. Op haar stoerstevige wandelschoenen liep ze op de grijze speurder toe.

‘U bent rechercheur De Cock?’

Hij keek haar even aan.

‘Met… eh, met…’

De oude rechercheur beet op het puntje van zijn tong, bedwong zijn gebruikelijke reactie en knikte.

‘Ik ben De Cock.’

De vrouw glimlachte.

‘Met ceeooceekaa, heb ik gehoord. Hebt u even tijd voor mij?’

De Cock hing met een hoorbare zucht zijn regenjas en hoedje terug op de kapstok. Over het hoofd van de vrouw heen wendde hij zich tot Vledder.

‘Ga jij maar even kijken. Alleen. Wees voorzichtig. En maak het niet te lang. Dring niet te veel aan als ze niets willen zeggen. Ze zien je als politieman in zo’n kraakpand net zo graag als ik een rotte kool bij een groentevrouw.’

Bezorgd keek hij toe hoe zijn jonge collega de recherchekamer verliet. Daarna liep hij voor de vrouw uit en liet haar op de stoel naast zijn bureau plaatsnemen.

‘Waarmee zou ik u van dienst kunnen zijn?’ opende hij het onderhoud.

Ze schoof de klep van haar hoedje iets terug.

‘Ik ben Aleida… Aleida de Waal. Ik bewoon net als Anna-Marie de Graaf ook een appartement in een oud pakhuis… aan de Realen gracht bij de Zandhoek. Ik ben… was… bevriend met haar. Vanavond heeft haar zoon Arno mij gebeld en verteld wat er vanmiddag met zijn moeder is gebeurd. Verschrikkelijk, gewoon verschrikkelijk.’

Ze sprak snel, zonder enige intonatie.

‘Ik ben er kapot van. Ik heb in m’n eentje eerst een potje zitten janken, maar dat is nu over. Anna-Marie was niet altijd even makkelijk, maar ze had een hart van goud. Eenieder kon op haar hulp en steun rekenen. Ik heb wel eens tegen haar gezegd…’

De Cock onderbrak haar woordenstroom.

‘En verder?’

Aleida de Waal leek even van haar stuk gebracht.

‘Wat bedoelt u?’

‘Hebt u na deze korte karakterschets van mevrouw De Graaf nog andere mededelingen?’

Aleida de Waal verschoof iets op haar stoel.

‘Arno de Graaf zei mij dat u de zaak in behandeling hebt.’

‘Dat klopt.’

‘Weet u al wie het heeft gedaan?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Nog geen fl auw idee. Het onderzoek is nauwelijks gestart.’ Hij boog zich iets naar de vrouw toe. ‘Hoelang was u met haar bevriend?’

‘Vele jaren.’

‘Hoe hebt u haar leren kennen?’

‘Door onze mannen.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Mevrouw De Graaf is al enkele jaren weduwe.’

Aleida de Waal knikte instemmend.

‘Inderdaad. Net als ik. Haar man en mijn man zijn kort na elkaar overleden.’

De Cock lette scherp op haar reactie.

‘Van de man van mevrouw De Graaf,’ formuleerde hij voorzichtig, ‘werd gezegd dat hij in verdovende middelen handelde, tot een bende behoorde en vermoedelijk werd geliquideerd.’

Aleida de Waal keek hem bewonderend aan.

‘U bent goed geïnformeerd.’

De Cock schonk haar zijn liefste glimlach.

‘Behoorde uw overleden man wellicht ook tot een… eh, een bende?’

Aleida de Waal liet haar hoofd iets zakken. De klep van haar hoedje schoof weer naar voren.

‘Alex, mijn man, en André waren vrienden.’

‘En behoorden beiden,’ drong De Cock aan, ‘tot hetzelfde misdadige genootschap?’

Aleida de Waal knikte traag.

‘Waarom zal ik het verzwijgen?’ verzuchtte ze. ‘Het is verleden tijd.’

‘De Tentakels?’

‘Inderdaad. Zo noemden ze zich.’

‘Vriend André, begrijp ik goed, was de man van mevrouw De

Graaf?’

Over het gezicht van Aleida de Waal trok een schaduw.

‘Ze wilden op een andere manier zaken gaan doen. Netter. Openlijker. Met een gewoon kantoor en zo. Niet zo ruw, zo gewelddadig. Alex en André wilden beiden van die vreselijke Pedro de Jaager af. Zijn botte manier van werken beviel hen niet langer.’

De Cock knikte begrijpend.

‘Het werd hun dood.’

Aleida de Waal keek op en schoof haar hoedje terug.

‘Het werd hun dood,’ herhaalde ze somber.

‘Uw vriendschap met Anna-Marie de Graaf bleef?’

Aleida de Waal knikte.

‘Ik was blij dat ik haar had.’ Ze zweeg even. ‘Wat Anna-Marie de Graaf is overkomen,’ ging ze ernstig verder, ‘kan ook mij overkomen.’

De Cock keek haar schattend aan.

‘Dat begrijp ik niet.’ Pedro de Jaager deinst voor geen moord terug. Toen niet en nu niet. Hij heeft al eens dodelijke bedreigingen tegen ons uitgesproken. Dat was toen Anna-Marie het plan opvatte om in verband met de liquidatie van haar man naar de politie te stappen.’

De Cock spreidde zijn handen.

‘Pedro de Jaager is dood.’

‘Wanneer?’‘Vanmorgen… in de buurt van Maarssen door een motorrijder met een duopassagier geliquideerd.’

Aleida de Waal ademde diep.

ddank,’ reageerde ze opgelucht. ‘En ik hoop dat zijn moordenaar nooit wordt gevonden.’

De Cock liet haar even begaan. ‘Een dode Pedro de Jaager kan uw vriendin niet hebben vermoord. Hebt u enig idee in welke richting ik haar moordenaar moet zoeken?’

Aleida de Waal trok haar schouders op. ‘Ik heb alleen aan die ellendige Pedro de Jaager gedacht.’

De Cock knikte begrijpend. ‘Hebt u door uw vriendschap met mevrouw De Graaf ene Henry Achterberch leren kennen?’

Aleida de Waal keek hem fronsend aan. ‘Een neef van AnnaMarie.’

De Cock knikte. ‘Arno de Graaf vermoedt dat die neef… die… eh, Henry Achterberch verantwoordelijk is voor de dood van zijn moeder.’

Aleida de Waal keek hem meelijwekkend aan. ‘Daar geloof ik niets van.’

‘Kent u Henry Achterberch?’

Aleida de Waal knikte nadrukkelijk. ‘Hij kwam wel eens bij mij thuis aan de Realengracht.’

‘Om geld voor zijn verslaving?’

‘Ook dat.’

De Cock grinnikte. ‘Wat nog meer?’

‘Hij heeft bij Anna-Marie en mij laatst een lening afgesloten.’

De Cock trok zijn neus iets op. ‘Een lening?’

‘Ja.’

‘Waarvoor?’

‘Machinerieën.’

De Cock grijnsde. ‘Wat moet een junk met machinerieën?’

Aleida de Waal schudde haar hoofd. ‘Zo erg verslaafd is Henry nu ook weer niet. Hij is heel handig. Technisch. In zijn schuur in de Houthaven sleutelt hij aan oude motorfietsen. Dat is zijn lust en zijn leven.’

De Cock streek met de toppen van zijn vingers over zijn voorhoofd. ‘Oude motorfietsen?’

Aleida de Waal knikte. ‘Henry knapt ze op met veel blinkend chroom. Hij maakt er juweeltjes van.’

‘Weet u waar Henry Achterberch woont?’

Aleida de Waal schudde haar hoofd.

‘Dat is niet bij te houden. Hij heeft een paar peuterige ouwelui. Echte zeikerdjes. Daar ligt hij steeds mee overhoop. Sinds zij hem uit huis hebben gezet, trekt hij van het ene pand naar het andere.’

De Cock plukte aan zijn onderlip. ‘Die schuur in de Houthaven?’

‘Ligt aan de Archangelweg.’

‘Hoe vind ik die?’

‘Die kan ik u wel wijzen,’ antwoordde de vrouw enthousiast.

‘Anna-Marie en ik zijn daar samen een keer geweest om te zien of Henry van het door ons geleende geld wel echt machinerieën had gekocht.’

In een van de wachtcommandant geleende surveillancewagen met zwaailicht en andere toeters en bellen reed De Cock in een verkeerde versnelling vanaf de houten steiger achter het politiebureau weg. Via de Oudebrugsteeg sukkelde hij naar rechts het Damrak op. De oude rechercheur had een hekel aan autorijden.

Versnellingen waren hem een gruwel.

Aleida de Waal naast hem keek bezorgd voor zich uit.

‘Hebt u al lang een rijbewijs?’ vroeg ze angstig.

De Cock knikte. ‘Lang genoeg. En maakt u zich geen zorgen. Ik heb nog nooit een aanrijding veroorzaakt.’

Aleida de Waal zwaaide voor zich uit.

‘Waarom wilt u er per se heen? Het is donker. De schuur is beslist op slot.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Dat is geen probleem.’

‘Wat wilt u daar vinden?’

‘Henry Achterberch.’

Aleida de Waal zuchtte. ‘Die is er niet meer op dit uur.’

‘Misschien vind ik in de schuur een aanwijzing waar ik hem wel kan vinden.’

‘Waarom zo’n haast? Dat kan toch morgen ook?’De Cock draaide zich iets naar haar toe. ‘Ik ben bang dat Arno de Graaf een daad van gerechtigheid gaat plegen.’

‘Een daad van gerechtigheid?’

De Cock knikte. ‘Ik heb u toch verteld dat Arno de Graaf denkt dat Henry Achterberch zijn moeder heeft vermoord. Hij wil wraak.’

‘Onzin.’

De Cock reageerde niet. Via de De Ruyterkade, de Westerdoksdijk en de Van Diemenstraat reed hij over de brug naar de Tasmanstraat en vandaar naar de Houthaven.

De Archangelkade lag er donker en verlaten bij.

Aleida de Waal wees geschrokken voor zich uit. ‘Er brandt licht in zijn schuur.’

De Cock parkeerde de surveillancewagen aan de trottoirband,stapte uit en sloop voorzichtig naderbij. Aleida de Waal volgde in zijn schaduw.De deur van de schuur stond op een kier. De Cock duwde hem verder open en ging naar binnen. Er hing een walm van roest en vuile olie. Langs oude frames en bergen motoronderdelen sloop De Cock verder. Aan het einde van de schuur, half onder een werkbank lag het lichaam van een jongeman. De besmeurde overall die hij droeg, was met bloed bevlekt. Naast zijn voeten lag een geweer.

De Cock hurkte bij hem neer. Een enkele blik op het gelaat was hem voldoende. Snel telde hij vijf kogelinslagen ter hoogte van de borst.

De grijze speurder kwam overeind. Zijn oude knieën kraakten.

Hij trok een schone zakdoek uit zijn broekzak en wapperde die open. Voorzichtig tilde hij het geweer omhoog en rook aan de mond van de loop.

Aleida de Waal stond schuin achter hem. Ze ademde zwaar, met een deinende boezem, en haar gezicht zag rood.

‘Wat is er?’ snikte ze. ‘Wat is er gebeurd? Wat is er gebeurd met Henry?’

De Cock wees naar de dode op de met afgewerkte olie bevuilde vloer.

‘Geliquideerd met een kalasjnikov.’


7


Toen De Cock de volgende morgen na een korte maar verkwikkende nachtrust, zoals gebruikelijk een halfuur te laat de grote recherchekamer binnenstapte, trof hij Vledder achter zijn nieuwe computer. De rappe vingers van de jonge rechercheur dansten over het toetsenbord.

De grijze speurder boog zich over de rug van zijn jonge collega en wierp een misprijzende blik op het blauwe scherm.

‘Wat ben je aan het doen?’

Vledder gebaarde voor zich uit.

‘Ik voer de nodige gegevens in over de moord op mevrouw De Graaf. Die kunnen we dan later uitprinten voor ons proces-verbaal.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Onthoudt hij dat allemaal?’

‘Absoluut.’

‘Dat is knap van zo’n computer.’

‘Zeker.’

‘Wat kan hij nog meer?’

Vledder liet zijn vingers even rusten.

‘Vrijwel alles. Noem maar op.’

‘Als je het vriendelijk vraagt… zegt dat bolle glas jou dan ook wie gisteren mevrouw De Graaf in haar appartement heeft vermoord?’

Vledder keek met een grijns op zijn gezicht even naar hem op, maar antwoordde niet. Hij schakelde de computer uit en schoof het toetsenbord van zich af.

‘Toen ik gisteravond van de Oostenburgerkade terugkwam, was jij weg. De wachtcommandant vertelde me dat jij met een vrouw in een surveillancewagen was vertrokken. Hij wist niet waarheen. Ik heb nog een tijdje op je gewacht. Uiteindelijk, het was al over twaalf, ben ik maar naar huis gegaan. Ik had je toch niets te melden.’

‘Kenden ze op de Oostenburgerkade geen Henry Achter berch?’

Vledder trok zijn schouders op.

‘Daar ben ik niet achter gekomen. Er was wel een jongeman die zei: “Je bent vandaag al de tweede man die naar Henry Achterberch vraagt”.’

‘De tweede?’

‘Ja.’

‘Heb je een beschrijving gekregen van de man die voor jou de eerste was?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Ze speelden stommetje… deden alsof ze mijn vragen niet verstonden. Ik heb verder geen enkele inlichting los kunnen peuteren.’

‘Het kan Arno de Graaf zijn geweest.’

Vledder knikte.

‘Daar heb ik aan gedacht, maar toen ik bleef aandringen, werden ze vervelend, agressief. En ik voelde weinig voor een vechtpartij bij kaarslicht.’

De Cock ging achter zijn bureau zitten.

‘Ik had niet veel anders verwacht,’ reageerde hij gelaten.

Vledder gebaarde.

‘Hoe laat was jij thuis?’

‘Laat, heel laat. De lijkschouwer moest eerst nog een klus ergens in Oost afmaken. Toen ik via de mobilofoon van de surveillancewagen de rest van de meute opriep, lag Bram van Wielingen, de fotograaf, al op zijn bed, en Ben Kreuger, de dactyloscoop, was met zijn vrouw op verjaarsvisite.’

‘Pech.’

De Cock trok een grijns.

‘Ik was een klein uur alleen in een walm van afgewerkte olie met een bloederig lijk en een zenuwachtige vrouw, die voortdurend in huilen uitbarstte en zanikte dat ze naar huis wilde.’

Vledder glimlachte.

‘Prettig gezelschap.’

De jonge rechercheur wees naar een map op zijn bureau.

‘Ik heb vanmorgen jouw melding van vannacht in het mutatierapport gelezen. Je hebt Henry Achterberch gevonden in een schuur aan de Archangelkade.’

De Cock knikte.

‘Doodgeschoten met vermoedelijk zijn eigen kalasjnikovgeweer.’

‘Hoe wist je dat hij daar lag?’

De Cock grinnikte.

‘Ik wist totaal niets. De vrouw die gisteravond bij ons in de recherchekamer kwam, bleek ene Aleida de Waal, een vriendin van de vermoorde mevrouw De Graaf, te zijn. Via haar vriendin kende ze Henry Achterberch en wist ze dat de jongeman een schuur had aan de Archangelkade, waar hij aan oude motorfi etsen sleutelde.’

Vledder keek hem verrast aan.

‘Motorfietsen… een kalasjnikovgeweer. Dat kan toch geen toeval zijn?’

De Cock glimlachte.

‘Ik weet waar je aan denkt, maar wees voorzichtig met je conclusies.’

‘Het zou toch een gouden greep zijn?’

De Cock knikte.

‘Ik heb het geweer in beslag genomen. Schietproeven moeten uitmaken of met die kalasjnikov ook Pedro de Jaager werd vermoord. Verder hebben we in het land nog een paar onopgeloste liquidatiemoorden door een motorrijder met een duopassagier.’

‘Als het klopt, dan mogen de luitjes van de regio Gooi-en Vechtstreek jou wel een bloemetje sturen. Een ronde zaak en een dode verdachte.’

De Cock strekte zijn wijsvinger naar hem uit.

‘Vergeet niet dat er in Maarssen twee mensen op die motor zaten en dat Henry Achterberch nooit meer iets zal kunnen vertellen.’

‘Zou nog te achterhalen zijn waar die kalasjnikov vandaan komt en hoelang Henry Achterberch dat geweer al in zijn bezit had?’

De Cock trok een bedenkelijk gezicht.

‘Dat wordt moeilijk, zo niet onmogelijk. Er is na het vallen van de Berlijnse muur heel veel Russisch wapentuig ons land binnengesmokkeld, waaronder een groot aantal kalasjnikovgeweren. Feitelijk zijn het kleine geniepige mitrailleurs.’

Vledder keek hem onderzoekend aan.

‘Ik heb nog niet gelezen dat je een telexbericht hebt verzonden met een verzoek tot aanhouding.’

‘Van wie?’

Vledder veinsde verwondering.

‘Arno de Graaf. Hij heeft Henry Achterberch duidelijk eerder gevonden dan jij.’

De Cock trok zijn gezicht in een ernstig plooi.

‘Ik doe nog geen verzoek tot aanhouding.’

‘Waarom niet?’

‘Ik wil eerst met hem praten.’

Vledder keek De Cock grinnikend aan.

‘Hoe?’

‘Wat bedoel je?’

‘Hoe wil je hem bereiken? Als Arno de Graaf de dader is, heeft hij genoeg adressen om zich schuil te houden. Ken jij er daar één van?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Dat is ook niet nodig.’

Vledder keek hem niet-begrijpend aan.

‘Niet nodig?’

De Cock glimlachte.

‘We hebben Stephanie van Bruggen.’

‘Zijn vriendin?’

De Cock knikte.

‘Ik schat dat het niet moeilijk zal zijn om via haar de verblijfplaats van Arno de Graaf op te sporen. Een kwestie van constant schaduwen. We hebben op het hoofdbureau volgers genoeg.’

De oude rechercheur spreidde zijn handen.

‘Bovendien verwacht ik Arno op de begrafenis van zijn moeder.’

Vledder knikte instemmend.

‘Daar zal hij vermoedelijk wel komen.’

De jonge rechercheur wees naar de telefoon.

‘Ik heb vanmorgen met dokter Rusteloos gebeld. De gerechtelijke sectie is om twaalf uur op Westgaarde. Ga jij erheen?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Dat is een klus voor jou. Ik heb genoeg autopsies in mijn leven…’De oude rechercheur stokte. De telefoon op zijn bureau rinkelde. Vledder boog zich ver voorover en pakte de hoorn op. Na enkele seconden legde hij zijn hand op het spreekgedeelte.

‘De wachtcommandant. Beneden voor de balie staat ene Alfred Achterberch.’

De Cock sloeg zijn rechterhand voor zijn gezicht.

‘De vader van Henry,’ reageerde hij geschrokken. ‘Ik heb de ouders nog niet in kennis gesteld van hetgeen gisteravond met hun zoon is gebeurd. Daar heb ik vannacht niet aan gedacht.’

Vledder hield de hoorn omhoog.

‘Wat doen we?’

De Cock maakte een berustend gebaar.

‘Laat hem maar komen.’

De man die met een rustige, atletische tred de grote recherchekamer binnenstapte, was breed, lang en stevig gebouwd. Een toonbeeld van gezondheid en fysieke kracht.

De Cock keek hem bewonderend aan. Hij schatte de man op midden veertig. Hij droeg een perfect gesneden lichtgrijs fl anellen kostuum met losjes om zijn hals geknoopt een groene sjaal. In zijn ovale gezicht stak een smalle neus tussen oplopende jukbeenderen. Zijn donkerblonde golvende haardos liep iets terug van zijn voorhoofd.

Hij bleef glimlachend bij de beide rechercheurs staan.

Met zijn helblauwe, bijna fosforescerende ogen keek hij van De Cock naar Vledder en terug.

‘Tegen wie mag ik het woord richten?’

De Cock gebaarde naar de stoel naast zijn bureau.

‘Neemt u plaats.’

De man ging zitten, knoopte zijn sjaal los en schikte iets aan zijn colbert. Daarna keek hij De Cock scherp aan.

‘U bent?’ vroeg hij kort.

De oude rechercheur boog ter begroeting zijn hoofd.

‘Rechercheur De Cock,’ antwoordde hij koel. ‘De Cock met… eh, met ceeooceekaa. Indien u een klacht over mij wilt indienen, dan sta ik erop dat daarin mijn naam goed wordt gespeld.’

De man keek hem geamuseerd aan.

‘Waarom zou ik een klacht tegen u indienen?’

De Cock gaf geen uitleg.

‘En wie bent u?’

‘Alfred… Alfred Achterberch. Een huilend vrouwmens heeft mij diep in de nacht gebeld dat er iets met mijn zoon Henry is gebeurd.’

De Cock knikte traag.

‘Dat is juist. Ik heb uw zoon Henry gisteravond gevonden in zijn schuur aan de Archangelkade.’

Hij pauzeerde even voor het effect.

‘Vijf kogels uit een kalasjnikovgeweer hadden een eind aan zijn leven gemaakt. Mea culpa. Ik… eh, ik had u daarvan moeten verwittigen voordat een huilend vrouwmens u belde. Het spijt me, maar in de commotie rond het onderzoek ben ik dat vergeten.’

Alfred Achterberch bleef onbewogen. Even gleed een schaduw over zijn gezicht.

‘Ik neem u dat niet kwalijk,’ sprak hij toonloos. ‘Uw spijt lijkt mij oprecht. U probeert uw verzuim ook niet te verdoezelen.

Dat respecteer ik. En in een druk rechercheleven…’

Hij maakte zijn zin niet af.

‘Overigens,’ ging hij verder, ‘sterven was het beste wat Henry kon overkomen.’

De Cock keek hem schuins aan.

‘Een hard oordeel.’

Alfred Achterberch knikte.

‘Als een kind ontspoort, dan wijst de beschuldigende vinger direct naar de ouders. De opvoeding heeft gefaald… het kind heeft te weinig liefde en aandacht gekregen… en ga zo maar door. U zult die argumenten wel kennen. Er zullen ongetwijfeld ouders zijn die schuld dragen aan de mislukking van hun kind, maar ik verzeker u dat mijn vrouw en ik alles hebben gedaan om Henry op het goede pad te houden.’

De Cock reageerde niet. De oude rechercheur wist uit ervaring hoe vruchteloos discussies over het opvoeden van kinderen waren.

‘Wanneer merkte u voor het eerst dat het fout ging met Henry?’

Alfred Achterberch keek even peinzend voor zich uit.

‘Toen hij met een schotwond in zijn bovenarm thuiskwam en niet wilde vertellen hoe hij aan die wond kwam en ook niet naar een dokter wilde.’

‘Een schotwond?’

Alfred Achterberch knikte.

‘We hebben de wond thuis behandeld en er op zijn verzoek verder niet meer over gesproken. Een soort gentleman’s agreement.

Maar Henry was vanaf dat moment op slag een ander kind geworden… alsof hij zijn puberjaren oversloeg. De volgende keer, zei hij telkens, schiet ik eerst. Hij is toen ook drugs gaan gebruiken. Steeds meer… werd onhandelbaar en pleegde thuis kleine diefstallen. Toen hij op een dag met een kalasjnikovgeweer thuiskwam, heb ik hem met zijn geweer de deur uitgezet.’

‘Radicaal.’

Alfred Achterberch knikte.

‘Er was voor mij geen alternatief.’

‘Wanneer was dat?’

‘Toen ik hem de deur uitzette?’

‘Ja.’

Èen jaar of drie geleden.’

‘En nadien hebt u geen contact meer met hem gehad?’

Alfred Achterberch knikte.

‘Zo nu en dan liet hij zijn neus weer even zien en dan probeerden mijn vrouw en ik hem te overreden om weer bij ons te komen wonen.’

‘Dat lukte niet?’

Alfred Achterberch schudde zijn hoofd.‘Al onze opvoedkundige impulsen werden tenietgedaan door mijn zuster.’ ‘Anna-Marie de Graaf.’

Alfred Achterberch knikte opnieuw. Zijn helblauwe ogen lichtten op.‘Mijn zuster Anna-Marie,’ reageerde hij fel, ‘was een slecht mens. Haar verdorven ziel zal nu wel in de hel branden.’

De Cock keek Alfred Achterberch verwonderd aan. De felheid van zijn reactie verraste hem.

‘Haar man handelde in drugs.’

Alfred Achterberch knikte.‘Een drugsbaron… door haar toedoen. Toen hij in een bendeoorlogje sneuvelde, hebben zij en haar idiote vriendin Henry voorgoed verpest.’

‘Hoe?’

‘Ze gaven hem geld, zoveel hij maar wilde, en praatten alles goed wat hij deed. De Tantetjes… zo noemde Henry hen… schermden hem af. Mijn vrouw en ik hadden geen enkele invloed meer op hem.’

De Cock liet het onderwerp even rusten.

‘Kende u Henry’s voorliefde voor motorfietsen?’

Alfred Achterberch glimlachte.

‘Op zijn zestiende reed hij al op een brommer, die hij van oude onderdelen in elkaar had geprutst. Ik heb hem er later van verdacht dat hij motorfi etsen roofde, uit elkaar haalde en van de onderdelen een nieuw, onherkenbaar exemplaar produceerde.’

De Cock knikte.

‘In zijn schuur lagen stapels frames en onderdelen van motorfietsen.’

‘Dat verbaast mij niets.’

De Cock wreef met zijn hand over zijn gezicht.

Het was een gebaar om tijdwinst te boeken.

‘Henry,’ sprak hij nadenkend, ‘had dus een kalasjnikov?’

Alfred Achterberch knikte.

‘Ik heb dat moordtuig zelf in handen gehad. Later heb ik mij gerealiseerd dat ik totaal verkeerd heb gehandeld. Ik had dat wapen niet aan hem moeten meegeven, maar naar jullie moeten brengen.’

Hij zuchtte diep.

‘Maar welke vader geeft zijn eigen zoon aan?’

De Cock negeerde de opmerking.

‘De kalasjnikov waarmee hij werd gedood,’ ging hij gedragen verder, ‘was dus naar alle waarschijnlijkheid zijn eigen wapen.’

‘Dat neem ik aan. Iemand moet hebben geweten dat Henry zo’n geweer bezat. Ik denk dat die man of vrouw het wapen heeft gepakt en Henry heeft neergeschoten.’

De Cock maakte een weifelend gebaar.

‘Hoewel ik in de schuur geen sporen van een worsteling heb ontdekt, is het ook mogelijk dat Henry eerst met het wapen heeft gedreigd.’

‘Waarom?’

‘Geen idee. Maar de mogelijkheid bestaat dat een ander hem het wapen heeft afgenomen en daarna de fatale schoten op Henry heeft afgevuurd.’

Alfred Achterberch schudde resoluut zijn hoofd.

‘De volgende keer schiet ik eerst. Dat waren Henry’s woorden toen hij jaren geleden met die schotwond thuiskwam. Dat was zijn credo. Ik denk dat hij bij dit voornemen is gebleven.’

De Cock zuchtte.

‘Ik hoop,’ sprak hij somber, ‘dat ik de ware toedracht eens zal achterhalen. Ik heb het wapen in beslag genomen en het zal door onze wapendeskundige worden onderzocht.’

‘Begrijpelijk.’

De Cock boog zich iets naar voren.

‘Als… eh, als uit ons onderzoek zou blijken,’ formuleerde hij voorzichtig, ‘dat uw zoon Henry en zijn kalasjnikov betrokken zijn geweest bij liquidatiemoorden uit het verleden, wat is dan uw reactie?’

Alfred Achterberch snoof en kneep zijn lippen tot een smalle lijn.

‘Dat Henry is opgestookt… opgehitst, en voor zijn lugubere diensten is betaald door mijn zuster Anna-Marie en haar al even dwaze vriendin Aleida de Waal.’


8


Vledder wees naar een blocnote voor zich op zijn bureau.

‘Ik heb geduldig mee zitten luisteren tijdens jouw gesprek en een paar uitspraken van die Alfred Achterberch opgeschreven.’

‘Heel goed.’

Vledder schudde afkeurend zijn hoofd.

‘Vader Achterberch was naar mijn gevoel niet erg onder de indruk van de dood van zijn zoon. Ik heb bij hem geen emotie gezien… geen verdriet.’

‘Er zijn mensen die zich niet zo gemakkelijk uiten.’

Vledder zwaaide voor zich uit.

‘Sterven was het beste wat Henry kon overkomen… Welke vader zegt zoiets van zijn eigen kind? Ik vind hem maar een vreemde man.’

‘Waarom?’

Vledder keek naar zijn aantekeningen.

‘Hij schildert ook zijn zuster Anna-Marie erg zwart af: haar-verdorven-ziel-zal-nu-wel-in-de-hel-branden. De man van Anna-Marie was een drugsbaron… door-haar-toedoen. Ook met Aleida de Waal heeft hij niet veel op. Zij is haar-dwaze-en-idiote-vriendin.’

De Cock maakte een schouderbeweging.

‘Ik kan mij zijn woede wel indenken. Hij heeft geprobeerd om zijn zoon op het rechte pad te houden en die twee vrouwen hebben hem daarin tegengewerkt… hebben zijn inbreng onmogelijk gemaakt.’

Vledder maakte een hulpeloos gebaar.

‘Ze hebben die jongen af en toe wat toegestopt. Mag dat niet?’

‘Zij hebben zijn vaderlijk gezag aangetast.’

Vledder grinnikte.

‘Bestaat er nog zoiets als een vaderlijk gezag?’

De Cock tuitte zijn lippen.

‘In de laatste decennia is het imago van de vader in ons land sterk gedevalueerd.’

‘In welk opzicht?’

De Cock gebaarde.

‘Hij was de belangrijkste fi guur in het gezin. Gezinshoofd. Nu is hij van kostwinner geduikeld naar tweeverdiener. Door de veranderde maatschappelijke verhoudingen is hij zijn vooraanstaande positie kwijtgeraakt. Hij is allang niet meer de onaantastbare heer des huizes.’

Vledder snoof.

‘Terecht. Ik ben voor de emancipatie. Zo’n begrip als “vaderlijk gezag” past toch niet meer in deze tijd. Wat is nog een vader? Sinds de reageerbuisbaby’s is hij zelfs als verwekker niet meer interessant.’

De Cock verborg een glimlach achter zijn hand. ‘Jammer.’

Vledder keek hem strijdlustig aan. ‘Was dat vroeger anders? Ik bedoel, had een vader vroeger wel gezag over zijn kinderen?’

De Cock knikte nadrukkelijk.

‘Zeker in de oudheid: wanneer-een-man-een-weerbarstige,weerspannige-zoon-heeft, — die-naar-zijn-vader-en-moeder-nietwil-luisteren…’

Vledder hield zijn hoofd iets schuin.

‘Een bijbelwoord?’

‘Uit het boek Deuteronomium.’

‘Wat gebeurde er met zo’n zoon?’

‘Die werd in de oudheid gestenigd.’

Vledder lachte vrijuit.

‘Dan had men in Nederland geen keien genoeg.’

De Cock negeerde de opmerking.

‘Al wordt er niet meer gestenigd, er zijn in ons land nog wel degelijk vaders die hun vaderlijk gezag willen laten gelden.’

‘En Alfred Achterberch is er een van?’

‘Duidelijk.’

‘Vandaar zijn woede?’

‘Hoewel hij het ons niet met zoveel woorden heeft gezegd, proef ik uit de felle aanvallen op zijn zuster en haar vriendin dat hij de Tantetjes wel degelijk verantwoordelijk acht voor de gewelddadige dood van zijn zoon Henry.’

‘En?’

‘Wat bedoel je?’

‘Heeft dat consequenties?’

De Cock spreidde zijn handen.

‘Weet je nog wat dokter Den Koninghe zei, nadat hij ons had onthuld dat moeder De Graaf dood was?’

‘Zoek een man of een vrouw met een sterke arm. De sjaal is heel diep in haar huid gesnoerd. Daar is fl ink wat kracht voor nodig.’

De Cock knikte.

‘Alfred Achterberch is een atletisch gebouwde man met ongetwijfeld sterke armen en de groene sjaal om zijn hals leek verdacht veel op de sjaal om de hals van de dode Anna-Marie de Graaf.’

De Cock keek zijn jonge collega onderzoekend aan.

‘Hoe was de sectie?’

Vledder trok een vies gezicht.

‘Dokter Rusteloos had haast. Hij had ook de pest in. Voor vandaag had hij nog drie gerechtelijke secties. Te veel, naar zijn zin.’

De Cock knikte begrijpend.

‘Die man werkt veel te hard en hij is ook zo jong niet meer.

Het wordt tijd dat ze bij het Laboratorium voor Gerechtelijke Pathologie meer mensen aanstellen. Er worden tegenwoordig nu eenmaal meer moorden gepleegd dan vroeger.’ ‘Ik heb hem nog nooit zo snel zien werken. In een klein uur was hij klaar met zijn sectie en kon zijn helper de zaak dichtnaaien.’

‘Bijzonderheden?’

Vledder trok zijn schouders op.

‘De bij een strangulatie gebruikelijke gekneusde en gebroken luchtpijpringetjes.’

De Cock knikte begrijpend.

‘Wurgen of worgen is wellicht de oudste vorm van moord. Je hebt er geen werktuigen voor nodig. Een paar sterke handen is voldoende.’

De jonge rechercheur trok een grijns.

‘Ik heb inmiddels zoveel gerechtelijke secties bij slachtoffers van een wurgmoord meegemaakt… ik kan de procedure dromen. Geef mij een goed lancet en ik peuter zelf zo’n lijk open.’

De Cock keek hem bestraffend aan.

‘Een gerechtelijke sectie is geen lijk-open-peuteren.’

Vledder reageerde uitdagend. ‘Wat is het dan?’

De Cock antwoordde niet. ‘Toen jij naar Westgaarde was, heb ik mij in verbinding gesteld met de recherche in de regio Gooi-en Vechtstreek. Bij hun onderzoek naar de moord op Pedro de Jaager hebben ze nog weinig vorderingen gemaakt. Ik heb hen verteld van dat kalasjnikovgeweer.’

‘En?’

‘Ze waren zeer geïnteresseerd en zouden contact opnemen met onze wapendeskundige. De kogels in het lichaam van Pedro de Jaager zijn volgens hen vrijwel zeker uit een kalasjnikov afkomstig… hetzelfde kaliber.’

Vledder keek hem schuins aan.

‘Heb je al volgers op Stephanie van Bruggen gezet?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Ik hoop Arno de Graaf op de begrafenis van zijn moeder te treffen. Als hij daar niet komt, laat ik Stephanie van Bruggen schaduwen.’

Vledder staarde nadenkend voor zich uit en tikte met zijn wijsvinger tegen de zijkant van zijn hoofd.

‘Er was nog iets. Zou ik bijna vergeten te vertellen. Volgens dokter Rusteloos was het gedroogde cannabisblad op het voorhoofd van het slachtoffer geplakt met gummi arabicum.’

‘Arabische gom.’

‘Ken jij dat?’

De Cock knikte.

‘Het werd vroeger op kantoren wel gebruik bij het plakken van papier.’

‘Niet meer?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘We hebben nu plakstiften. Gummi arabicum komt tegenwoordig nog veelvuldig voor als bindmiddel en emulgator in de levensmiddelenindustrie en bij het fabriceren van kosmetica.’

Vledder fronste zijn wenkbrauwen.

‘Kennen we uit ons onderzoek iemand die daar werkt?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Zover ik weet niet. Maar misschien komen we nog een keer zo iemand tegen.’

De oude rechercheur stond van zijn stoel op, slofte naar de kapstok en pakte zijn hoedje.

Vledder kwam hem na.

‘Waar ga je heen?’

De Cock draaide zich half om.

‘Naar de Realengracht… vragen of Aleida de Waal het huilend vrouwmens was die Alfred Achterberch diep in de nacht inlichtte over de dood van zijn zoon.’

Vledder keek hem verwonderd aan.

‘Vind je dat belangrijk?’

De Cock knikte.

‘Alfred Achterberch kent Aleida de Waal… kent vrijwel zeker ook haar stem.’

‘En?’

‘Hij sprak van een huilend vrouwmens. Als Aleida de Waal dat niet was, dan was er diep in de nacht nog een andere vrouw die wist dat Henry was vermoord.’

Vledder parkeerde hun Golf op de Zoutkeetsgracht. De rechercheurs stapten uit en via Bokkinghangen en de Zandhoek slenterden ze naar de Realengracht. Vledder blikte opzij.

‘Weet jij het nummer? Ik ben vergeten het bij mij te steken.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Ik weet geen nummer. Maar ik heb haar vannacht vanaf de Archangelkade thuisgebracht en weet door welke deur ze naar binnen ging.’ Hij grinnikte. ‘Die deur vind ik beslist terug.’ Halverwege de Realengracht bleef de grijze speurder staan en keek naar een tableau met knopjes en namen naast een zware blauwgelakte deur met een koperen knop.

‘Mevrouw A. de Waal,’ las hij hardop. ‘Tweede etage, appartement 4.’

Vledder keek hem van terzijde aan.

‘Ga je bellen?’

De Cock glimlachte.

‘Ik kondig mijn bezoeken niet graag aan. Het moet een verrassing blijven.’

De oude rechercheur pakte uit zijn broekzak het apparaatje dat hij eens, lang geleden, van zijn goede vriend en ex-inbreker Handige Henkie had gekregen, toen die na rijp beraad besloot om voortaan het smalle pad der deugd te bewandelen. Het was een koperen houdertje, waarin een keur van stalen sleutelbaarden.

Met kennersblik bekeek De Cock het slot en koos de juiste sleutelbaard. Binnen luttele seconden had hij de deur geopend en stapte naar binnen.

Vledder volgde.

Een brede houten trap leidde naar de tweede etage. Op het portaal bleven de rechercheurs even besluiteloos staan en keken naar de toegangsdeur van appartement 4 met daarin een kijkglaasje.

De Cock tastte opnieuw naar zijn apparaatje.

Vledder keek hem hoofdschuddend aan.

‘Dat kun je niet doen!’ fl uisterde hij gesmoord. ‘Je kunt niet zomaar ongevraagd bij iemand binnendringen. Daar krijg je last mee. Vermoedelijk is ze thuis en doet ze later tegen ons een klacht wegens huisvredebreuk.’

De Cock wees naar de deur.‘Als ze ons door haar kijkglaasje ziet en ze laat ons niet binnen?’

‘Dat is haar goed recht. Heb jij een bevel tot binnentreden bij je?’

De Cock gromde.

‘Ik heb zo’n bevel nog nooit nodig gehad.’

De oude rechercheur pakte zijn apparaatje.

‘Als er iemand binnen is,’ legde hij uit, ‘dan zeggen we dat we de deur op een kier hebben gevonden en uit angst dat er iets met haar was gebeurd, naar binnen zijn gegaan om te kijken.’

‘Een leugentje.’

De Cock knikte.

‘Om bestwil.’

De grijze speurder maakte de deur voorzichtig open en liep op zijn tenen de hal binnen. Vledder volgde, binnensmonds mopperend.

De Cock snoof en herkende de parfumgeur van Aleida de Waal. Hij snuffelde even in de garderobe-nis langs mantels en hoedjes.

‘Ze is er niet,’ sprak hij zacht. ‘Haar gekke jagershoedje met die vreemde klep is weg.’

Vledder reageerde niet.

In de hal koos De Cock de middelste van drie deuren en duwde langzaam de kruk naar beneden. Voorzichtig drukte hij de deur open. Een scharnier piepte een beetje. De oude rechercheur blikte in een ruim vertrek met hoge fauteuils om een ronde tafel.

Plotseling rees uit een van de fauteuils een breedgeschouderde man. Toen hij De Cock in het oog kreeg, zakte zijn mond halfopen.

‘Wie… eh, wie bent u?’ stamelde hij. ‘Wat komt u hier doen?

Hoe bent u hier binnengekomen?’

De Cock schonk de man zijn innemendste glimlach. Hij liep op hem toe en wisselde snel van rol.

‘Wie bent u?’ vroeg hij brutaal. ‘Wat doet u hier? En hoe bent u hier binnengekomen?’

De man deinsde iets terug.

‘Ik… eh, ik ben Gerard… Gerard van Akkeren. Ik ben bevriend met Aleida de Waal, die… eh, die woont in dit appartement.’

De Cock veinsde onbegrip.

‘Sinds wanneer… sinds wanneer bent u bevriend met Aleida de Waal?’

Gerard van Akkeren wreef langs zijn nek.

‘Sinds… eh, sinds…’

De Cock grijnsde.

‘Volgens mijn informatie was u bevriend met Anna-Marie de Graaf.’

Gerard van Akkeren knikte vaag,

‘Die is dood… vermoord. Haar appartement is door de politie verzegeld.’

De Cock knikte begrijpend.

‘U zocht onderdak. Waar is mevrouw De Waal nu?’

‘De begrafenis regelen voor haar vriendin.’

‘Was u vannacht ook hier?’

Gerard van Akkeren knikte.

‘Ik heb gewacht tot Aleida thuiskwam.’

‘En de rest van de nacht bent u in haar onmiddellijke nabijheid gebleven?’

Gerard van Akkeren slikte.

‘U stelt impertinente vragen.’

De Cock reageerde fel.

‘Ik vraag niet naar uw seksbeleving,’ sprak hij scherp. ‘Ik vraag of u in haar onmiddellijke nabijheid bent gebleven.’

Gerard van Akkeren zuchtte.

‘Dat ben ik.’

‘Heeft zij die nacht nog met iemand gebeld?’

Gerard van Akkeren schudde zijn hoofd.

‘Aleida was wel erg verdrietig. Ze had samen met een rechercheur van bureau Warmoesstraat het lijk van een protegé van haar ontdekt… ergens in een oude schuur aan de Archangelkade.’

De Cock ademde diep.

‘Die rechercheur was ik, en haar protegé was Henry Achterberch.’

Gerard van Akkeren keek hem verward aan.

‘Dan bent u De Cock?’

De grijze speurder knikte.

‘Inderdaad.’ Hij veranderde van toon. ‘En handelt u nog steeds in verdovende middelen?’

Gerard van Akkeren strekte zijn rug. Voor het eerst tijdens het gesprek kroop er weerstand in zijn houding. Om zijn lippen dartelde een glimlach.

‘U verwacht toch niet,’ antwoordde hij ferm, ‘dat ik die vraag beantwoord.’

De Cock strekte zijn rechter wijsvinger naar hem uit.

‘Voor u hier bij Aleida de Waal introk, was u bevriend met Anna-Marie de Graaf.’

‘Dat is u bekend.’

‘U woonde ook bij haar?’

Gerard van Akkeren grijnsde.

‘En ik sliep ook bij haar.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Dat vroeg ik niet.’

Gerard van Akkeren spreidde zijn handen.

‘Ik dacht,’ sprak hij grijnzend, ‘dat u geïnteresseerd was?’

De Cock negeerde de vraag.

‘Waar verbleef u gisteren?’

‘Waarom wilt u dat weten?’

‘U was bevriend met Anna-Marie de Graaf,’ betoogde De

Cock scherp. ‘U woonde bij haar en u sliep bij haar. Ze werd in haar, dus in feite ook in uw, appartement vermoord. Ik bezie u als een mogelijke verdachte. U zult over een redelijk alibi moeten beschikken.’

Gerard van Akkeren reageerde strijdbaar.

‘Ik voel er in feite niets voor om u te zeggen waar ik gisteren was,’ sprak hij opstandig. ‘En als ik weiger u een alibi te noemen?’

‘Dan arresteer ik u voor moord.’

‘En mijn motief?’

De Cock plukte aan het puntje van zijn neus.

‘U wilde van haar af, u had een nieuwe liefde: Aleida de Waal.’

Gerard van Akkeren grinnikte vreugdeloos.

‘Pure nonsens.’

De Cock maakte een verontschuldigend gebaar.

‘Ik weet niet of de offi cier van justitie daar ook zo over denkt.’

Gerard van Akkeren ademde zwaar.

‘Dit is een vorm van chantage.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Dit is een verhoor,’ sprak hij kalm. ‘Ik vraag u nogmaals, dringend, naar uw alibi. Waar was u gisteren?’

‘In Maarssen.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘In Maarssen?’ herhaalde hij verrast. ‘Wat… eh, wat deed u daar?’

Gerard van Akkeren zuchtte.

`Ik was op bezoek bij de treurende weduwe van Pedro de Jaager.’


9


Vanaf de Realengracht sjokten ze in de druilerige regen via de Zandhoek en Bokkinghangen naar de slechtverlichte Zoutkeetsgracht. De Cock trok de kraag van zijn regenjas omhoog en schoof zijn oude hoedje naar voren. Het was stil op de gracht.

Aan de wallenkant tussen de bomen scharrelde een enkele rat en in de verte gleed op het IJ een statig passagiersschip met verlichte patrijspoorten in de richting van de stad.

De rechercheurs trokken de portieren open en stapten in hun trouwe Golf. Vledder, achter het stuur, startte niet. De jonge rechercheur blikte nors voor zich uit.

‘Wat moet die vent in Maarssen op bezoek bij de weduwe van Pedro de Jaager?’ vroeg hij nukkig. ‘Wat steekt daar achter?’

De Cock glimlachte.

‘Gerard van Akkeren zegt met haar en haar geliquideerde man bevriend te zijn geweest en dat hij haar nu in moeilijke uren wilde bijstaan.’

‘Geloof jij dat?’

De Cock reageerde verrast.

‘Waarom zou ik dat in twijfel trekken? Vermoedelijk waren Pedro de Jaager en Gerard van Akkeren compagnons in de drugshandel.’

‘De oude groep Tentakel?’

‘Precies.’

‘Hoe wil je de intieme belangstelling van Gerard van Akkeren voor Anna-Marie de Graaf en Aleida de Waal verklaren?’

‘Dat kan ik niet,’ antwoordde De Cock zacht en onzeker. ‘Wellicht speelt in die relaties liefde een rol. En dat is nu eenmaal een onpeilbaar fenomeen… verstandelijk niet te benaderen.’

Vledder wond zich op. De uitleg van De Cock bevredigde hem allerminst.

‘Zou Anna-Marie de Graaf hebben geweten dat haar nieuwe vriend relaties met Pedro de Jaager onderhield… weet Aleida de Waal dat? Pedro de Jaager was hun vijand. Volgens hun zeggen verloren beiden hun man door zijn toedoen.’

‘Mogelijk speelde en speelt die Gerard van Akkeren een dubbele verradersrol… was hij de man die moeder De Graaf waarschuwde dat Pedro de Jaager het op haar zoon Arno had voorzien… bezig was zijn liquidatie voor te bereiden.’

Vledder schudde vertwijfeld zijn hoofd.

‘Wat een ellende,’ riep hij kwaad. ‘Waarom hebben wij nooit eens een normale moord met een driftig ja-knikkende verdachte? Zijn we weer in een griezelig wespennest terechtgekomen. Wie kun je in deze vreemde zaak nog vertrouwen?’

De Cock gniffelde.

‘Dat is niet belangrijk. Voor ons geldt: wie vermoordde AnnaMarie de Graaf en wie haar troetelneef Henry Achterberch?’

Vledder keek hem fronsend aan.

‘Zie jij een verband tussen beide moorden?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Nog niet… niet duidelijk. Het is voor mij nog steeds kijken in koffiedik.’

Vledder grinnikte.

‘Daar ziet een gewoon mens niet veel in.’

De Cock negeerde de opmerking.

‘Ik ben wel erg benieuwd wie dat “vrouwmens” was dat vader Achterberch diep in de nacht belde dat er iets met zijn zoon was gebeurd. Hoe wist zij dat? Door eigen waarneming?’

‘Het was in ieder geval een vrouw die Henry Achterberch heeft gekend en zich gedreven voelde om zijn vader te waarschuwen.’

De Cock blikte opzij.

‘Schoot zij Henry Achterberch met zijn eigen kalasjnikov dood?’

Vledder trok zijn schouders op.

‘Zij kan het geweest zijn,’ sprak hij hoofdknikkend.

‘Zeker. En misschien was het helemaal geen moord… ging het fatale schot per ongeluk af.’

De Cock schudde resoluut zijn hoofd.

‘Ik heb de verwondingen van Henry Achterberch gezien. Een fataal schot per ongeluk kan, maar vijf kogels op een kluitje in de hartstreek…’ De oude rechercheur maakte zijn zin niet af.

Vledder maakte een hulpeloos gebaar.

‘Hoe vinden we haar? Via een advertentie in de krant: moordenares gevraagd, gelieve zich te melden bij het duo Vledder en De Cock?’

De oude rechercheur keek hem verwijtend aan. Hij kon het grapje niet waarderen. Met een bruusk gebaar wees hij naar het contactslot. ‘Zou je niet eens starten? Of wil je hier overnachten?’

Vledder bromde.

‘Waar wil je heen?’

‘Naar de steiger achter het bureau.’

‘En dan… nog plannen?’

De Cock grijnsde breed.

‘Ik wil naar mijn dierbaar etablissement.’

Vledder knikte gelaten.

‘Ik begrijp het… jouw dorstige keel snakt naar een cognackie.’

De rechercheurs slenterden op hun gemak vanuit de Oudebrugsteeg en de Warmoesstraat naar de Lange Niezel. Het druilerig regentje had het vallen van de avond vervroegd.

Kleurrijke lichtreclames spiegelden grillig in het natte asfalt.

Het was bijna intiem druk in de smalle straat. Flarden muziek waaierden uit de cafés en bij het sekstheater stonden mannen met donkere snorren geduldig in de rij.

Ze liepen rechtdoor, over het bruggetje van de Voorburgwal naar de Korte Niezel en vandaar rechtsaf de Oudezijds Achterburgwal op.

De seksbusiness fl oreerde. Achter vrijwel elk raam zaten schaarsgeklede vrouwen van velerlei fatsoenen, lonkend in diffuus, barmhartig rood licht. Ondanks de trage regen trok een leger van behoeftigen schuifelend aan hen voorbij.

De Cock keek om zich heen. Het beeld was hem vertrouwd. Zo nu en dan lichtte hij zijn hoedje voor een prostituee die hij in zijn lange loopbaan bij de recherche had leren kennen.

Op de hoek van de Achterburgwal en Barndesteeg schoven de beide rechercheurs door de donkerbruine, met leer afgezette gordijnen het schemerig intieme lokaaltje van vriend Smalle Lowietje binnen.

De tengere caféhouder kwam onmiddellijk achter zijn tap vandaan en liep blij verrast op De Cock toe. Zijn spitse muizensmoeltje glom van diepe genegenheid.

‘Welkom, welkom,’ kirde hij. ‘Kon je de weg naar mijn etablissement nog vinden?’

De Cock grijnsde.

‘Blindelings. Ik ging gewoon op de lucht af.’

Smalle Lowietje liep grinnikend voor hem uit naar de bar. ‘Je bedoelt,’ sprak hij half omkijkend, ‘de geur van een verrukkelijke cognac.’

De Cock hees zich naast Vledder op een kruk.

‘Zonder die paar schaarse zalige momenten,’ sprak hij pathetisch, ‘in het puike gezelschap van jou en een geurend glas cognac, Lowie, zou het leven voor mij dan nog draaglijk zijn?’

Smalle Lowietje keek hem glunderend aan.

‘Jij kunt van die mooie dingen zeggen,’ reageerde hij bewonderend. `Zo… eh, zo echt diepzinnig.’

Hij dook onder de tapkast en pakte de fl es Franse cognac Napoleon, die hij speciaal voor de grijze speurder gereserveerd hield.

Met precieze routinegebaren vatte hij drie blinkende diepbolle glazen en schonk behoedzaam in.

‘Nog van de oude voorraad.’

Hij zette de fl es neer, hief met zwier zijn glas en toostte.

‘Op de misdaad en… op De Cock.’

De grijze speurder lachte om de kreet.

‘Een een-tweetje?’

‘Beslist.’

Grijnzend pakte De Cock zijn glas en schommelde het in de holte van zijn hand heen en weer. Voorzichtig nam hij een slok. De warme gloed van de drank duwde de kille stijfheid uit zijn botten en spieren. Hij zette omzichtig zijn glas neer en boog zich vertrouwelijk naar voren.

‘Ken jij Arno de Graaf?’

Smalle Lowietje blikte even om zich heen.

‘Gladde Arno.’

‘Noemen ze hem zo?’

Smalle Lowietje knikte.

‘Zo glibberig als een aal. Hij en zijn neef Henry Achterberch zijn exemplaren van een nieuwe generatie misdadigers. Een slecht soort. Jongens die in hun puberteit al met een pistool tussen de broeksriem liepen.’

‘Gun for hire.’

‘Daar lijkt het veel op. Huurmoordenaars. Vooral Henry Achterberch heeft een slechte reputatie. Slechter nog dan zijn neef Gladde Arno. Hij bezit een Russische mitrailleur, die hij schaamteloos te huur aanbiedt. Hij kwam vroeger wel hier in mijn etablissement, maar ik heb hem de toegang geweigerd.

Jongetjes van dat kaliber zie ik niet graag om mij heen.’

De Cock wachtte even voor het effect.

‘Hij is vannacht met zijn eigen kalasjnikovgeweer vermoord.’

Smalle Lowietje grijnsde breed.

‘Daar kon je op wachten,’ riep hij opgewonden. ‘Daar kon je gewoon op wachten.’ Hij keek De Cock onderzoekend aan.

‘En moet jij zijn moordenaar vinden?’

De oude rechercheur zuchtte.

‘Dat wordt van mij verwacht.’

‘Ik zou maar niet zo erg mijn best doen.’

De Cock verwerkte het advies gelaten. Hij nam nog een slok van zijn cognac en vroeg niet verder.

‘Ik heb nog een tweede moord op mijn nek,’ sprak hij achteloos.

‘De moeder van Arno de Graaf. We hebben haar gewurgd in haar appartement gevonden.’

Smalle Lowietje keek hem meelijwekkend aan.

‘Je zit in een mooie hoek.’

De Cock gniffelde.

‘De hoek waar de klappen vallen?’

Lowietje knikte instemmend.

‘Let maar eens op,’ sprak hij somber. ‘Er vallen nog meer doden.’

De Cock keek hem schuins onderzoekend aan.

‘Kun je mij een paar noemen?’ vroeg hij met een grijns. ‘Dat bespaart mij een hoop werk.’

Smalle Lowietje schudde zijn hoofd.

‘Dat is niet te voorspellen.’

De Cock zette zijn glas neer.

‘Enig idee in welke sector ik de moordenaar van moeder De Graaf moet zoeken?’

Lowietje knikte traag.

‘De drugshandel.’

De Cock keek hem ongelovig aan.

‘De drugshandel?’

Smalle Lowietje boog zich iets naar hem toe.

‘Moeder De Graaf was berucht. Na de liquidatie van haar man nam zij, geholpen door haar vriendin, de handel in hasj ter hand. De twee Tantetjes schrokken nergens voor terug. Gesteund door hun twee neven als beschermengelen gingen ze de concurrentie met Pedro de Jaager en zijn Tentakels aan.’

‘Pedro de Jaager sneuvelde.’

Smalle Lowietje knikte.

‘En weet jij,’ vroeg hij gniffelend, ‘waar je zijn moordenaar moet vinden?’

De Cock keek de tengere caféhouder secondenlang aan. Toen nam hij nog een slok van zijn cognac. Een antwoord gaf hij niet.

Met de warme tinteling van de cognac in hun bloed verlieten de rechercheurs het lokaaltje van Smalle Lowietje en slenterden in de richting van de Warmoesstraat. Het regende nog steeds en de hoertjes op de Wallen hadden het druk. Blijkbaar vormde het druilerige weer geen belemmerende factor voor de potentie.

Toen ze de hal van het politiebureau binnenstapten, wenkte Jan Kusters hen van achter de balie.

De Cock liep op hem toe. Waarschuwend stak hij zijn rechterwijsvinger omhoog.

‘Jan,’ riep hij luid, ‘als je weer een lijk te melden hebt, ga ik gillen.’

De wachtcommandant schudde zijn hoofd.

‘Boven zit een jonge vrouw op je te wachten. Al zeker een uur.

Ik heb haar gezegd dat ik er geen notie van had wanneer jij aan het bureau zou terugkomen, maar dat kon haar niet schelen.’

‘Wie is ze?’

Jan Kusters trok zijn schouders op.

‘Ik heb haar naam niet gevraagd, maar ik meen dat ze al eens een keer bij jou is geweest.’

‘Lang geleden?’

‘Een paar dagen.’

De Cock draaide zich om en liep de stenen trappen op naar de tweede etage.

Vledder volgde.

Op de bank bij de deur naar de grote recherchekamer zat Stephanie van Bruggen. Toen ze De Cock in het oog kreeg, stond ze op en liep op hem toe.

‘Ik moet u dringend spreken.’

De oude rechercheur keek haar schattend aan. Stephanie van Bruggen zag er vermoeid uit. De huid van haar gezicht zag slap en vaal. Uit haar fraaie donkere ogen was de schittering verdwenen.

‘Wat is er met je gebeurd?’ vroeg hij bezorgd. ‘Het lijkt of je nachten niet hebt geslapen.’

Stephanie knikte traag.

‘Dat klopt. Ik heb wat nachtrust gemist.’

De Cock vroeg niet verder. Hij ging haar voor naar de grote recherchekamer en liet haar op de stoel naast zijn bureau plaatsnemen. Met zijn regenjas nog aan ging hij bij haar zitten.‘Wat is er zo dringend?’ vroeg hij vriendelijk.

Stephanie liet haar hoofd zakken. Haar zwarte haren gleden als een gordijn voor haar gezicht.

‘Arno is bang.’

‘Hoe weet je dat?’

‘Hij heeft het mij gezegd.’

‘Jij hebt hem gesproken?’

‘Ja.’

‘Waar?’

Stephanie richtte haar hoofd op.

‘Dat zeg ik niet,’ antwoordde ze opstandig. ‘Ik wil niet dat u hem arresteert.’

‘Waarom zou ik?’

Stephanie bedwong opkomende tranen.

‘Dat is een gemene vraag,’ snikte ze. ‘U weet best waarvoor u hem wilt arresteren. Arno is bang. Over twee dagen wordt zijn moeder begraven en hij weet heel zeker dat u aan haar graf zult staan.’

De Cock knikte.

‘Als blijk van deelneming.’

Stephanie zuchtte diep. Met betraande ogen keek ze naar hem op.

‘Waarom plaagt u mij zo?’ riep ze huilend. ‘Het is mijn schuld dat u denkt dat Arno zijn neef Henry Achterberch heeft vermoord. Ik heb u gezegd dat ik daar zo bang voor was… dat Arno opvliegend van aard is… een jongen met een exploderend temperament. Maar Arno heeft het niet gedaan.’

‘Hoe weet je dat?’

Stephanie liet haar hoofd weer zakken.

‘Arno was bij mij.’

‘De hele nacht?’

Stephanie knikte.

‘De hele nacht.’

De Cock hield zijn rechterhand onder haar kin en drukte haar gezicht omhoog.

‘Een vriend van jouw vader,’ sprak hij gedragen, ‘een oud-collega van mij… roemde mij om mijn betrouwbaarheid als mens en politieman. Jij vond dat een voldoende waarborg om in alle openheid met mij te praten. Welke waarborgen heb ik als je mij vertelt dat Arno de hele nacht in jouw gezelschap was… welke waarde moet ik aan dat alibi hechten?’

Stephanie draaide haar hoofd weg.

‘Waarom maakt u het mij zo moeilijk?’ zei zij opnieuw. ‘Ik hou van Arno. Is dat zo vreemd? Ik wil hem niet kwijt. Ik wil niet dat hij voor jaren de gevangenis in gaat.’

Het verdriet van de jonge vrouw deed De Cock pijn.

Hij nam een korte pauze en zette zijn tanden in zijn onderlip.

‘Arno,’ sprak hij zacht, ‘was dus niet de hele nacht bij jou.’

Stephanie schudde traag haar hoofd.

‘Arno was niet bij mij… Arno was helemaal niet bij mij. Ik heb u voorgelogen… uit wanhoop, uit verdriet. Ik verzon maar wat. Op het moment dat ik het zei, wist ik dat u mij niet zou geloven.’

‘Ik geloofde het niet,’ antwoordde De Cock vriendelijk. ‘Maar ik begreep het wel. Als je oprecht van iemand houdt, ben je tot veel bereid. Ik weet ook dat je de hele nacht wanhopig naar Arno hebt gezocht.’

Stephanie draaide haar gezicht naar hem toe. Met een blik vol wantrouwen keek ze hem aan.

‘U weet dat ik de hele nacht naar Arno hebt gezocht?’

De Cock knikte.‘Dat weet ik.’

‘Hoe?’

De Cock antwoordde niet. Hij boog zich ver naar haar toe.

‘Jij wilde voor alles voorkomen,’ sprak hij zacht en dwingend, ‘dat Arno zijn neef Henry zou vermoorden. Je wist dat je hem dan voor jaren kwijt zou zijn. In wanhoop heb je alle plekken afgelopen, waar maar een mogelijkheid was dat je Arno zou treffen.’

De Cock laste een pauze in en keek Stephanie strak aan.‘Je herinnerde je,’ ging hij verder, ‘een oude schuur in de Houthaven aan de Archangelkade. Daar ging je heen. Er brandde licht in die schuur en…’

Stephanie sloeg haar handen voor haar gezicht en gilde. Het geluid resoneerde tegen de kale wanden van de recherchekamer.

‘Hij was al dood… hij was al dood… hij was al…’

Ze herhaalde het als een echo.


10


Vledder keek De Cock bewonderend aan.

‘Ben jij met de helm geboren?’

De Cock maakte een grimas.

‘Ik weet alleen,’ antwoordde hij lachend, ‘dat ik bij mijn geboorte ruim acht pond woog. Over een helm heeft moeder nooit gesproken. Bovendien bezit ik geen enkele paranormale gave.’

Vledder glimlachte.

‘Ik dacht een moment dat jij helderziende was. Hoe wist jij dat Stephanie van Bruggen die gehele avond en nacht naar Arno de Graaf had gezocht?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Dat heeft niets met helderziendheid te maken,’ sprak hij ernstig. ‘Ik zag aan haar gezicht dat ze te weinig slaap had gehad.’

‘Dat bracht jou op het idee dat ze vermoedelijk de afgelopen nacht op pad was geweest?’

De Cock knikte.

‘Het lag ook min of meer in de lijn der verwachtingen.’

‘Hoe bedoel je?’

De Cock gebaarde.

‘Stephanie was doodsbang dat Arno uit wraak om zijn moeders dood een moord zou plegen en ze wilde dat hoe dan ook voorkomen.’

‘Ik vond ook knap hoe jij Stephanie liet bekennen dat zij in de schuur aan de Archangelkade was geweest.’

De Cock schudde opnieuw zijn hoofd.

‘Ook dat was niet zo moeilijk. Het was te verwachten dat Stephanie ging zoeken op die plekken waar ze wel eens met Arno was geweest.’

Vledder knikte begrijpend.

‘Jij gokte erop dat zij via Arno die schuur van Henry Achterberch aan de Archangelkade kende.’

‘Precies. Door het verhaal van Smalle Lowietje weten we dat de twee neven veel meer met elkaar optrokken dan wij aanvankelijk hadden vermoed.’

‘Volgens Smalle Lowietje waren ze de beschermengelen van de Tantetjes.’

‘Gewapende bodyguards.’

Vledder knikte instemmend.

‘Stephanie van Bruggen kende Henry Achterberch. Ze had hem samen met Arno al een paar maal ontmoet. Ook in die schuur.’

De jonge rechercheur zweeg even.

‘Stephanie van Bruggen,’ ging hij verder, ‘was dus dat vrouwmens dat die de vader van Henry Achterberch diep in de nacht huilend vertelde dat er iets met zijn zoon Henry was gebeurd.’

De Cock ademde diep.

‘Dat raadsel is opgelost. Maar er blijven nog genoeg raadsels over.’

Vledder keek hem schuins aan.

‘Geloof jij haar?’

De Cock reageerde verward.

‘Dat zij de vader van Henry belde?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Dat Henry Achterberch al dood was toen zij bij die schuur kwam?’

De Cock trok een bedenkelijk gezicht.

‘Je moet alle opties onder ogen zien. Goedbeschouwd bestaat in theorie zelfs de mogelijkheid dat zij getuige was van die moord.’‘Je bedoelt,’ formuleerde Vledder voorzichtig, ‘de mogelijkheid dat Stephanie bij haar aankomst in die schuur beiden aantrof… zowel Arno als Henry… en er getuige van was hoe Arno… ik schat na een woordenwisseling… zijn neef doodschoot?’

‘Precies.’

‘En hoe denk je over Stephanie als de vrouw die Henry Achterberch vermoordde?’

De Cock glimlachte minzaam.

‘Dat acht ik vrijwel uitgesloten. Stephanie van Bruggen is klein, tenger en weinig krachtig. Ik acht haar niet in staat om met enige precisie een zwaar kalasjnikovgeweer te bedienen.’

‘Jij gaat er dus per se van uit dat Arno de Graaf de moordenaar is?’

De Cock zuchtte.

‘Het behoeft geen dogma te worden, maar je moet je als rechercheur ergens aan houden. Voorlopig ga ik ervan uit dat Stephanie van Bruggen de waarheid tegen mij sprak.’

Vledder knikte begrijpend.

‘Zij vond een dode Henry Achterberch en waarschuwde zijn vader.’

De Cock gebaarde.

‘Zij zal vermoedelijk daarbij haar naam niet hebben genoemd anders had vader Achterberch niet van een “vrouwmens” gesproken.’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Ik blijf die Alfred Achterberch toch een vreemde man vinden,’ sprak hij wrevelig. ‘Wanneer je als vader diep in de nacht het bericht krijgt dat er iets met je zoon is gebeurd, dan ga je toch niet uren later eens bij de politie informeren wat er van waar is?’

De Cock maakte een afwerende beweging.

‘Laten we ons even bij Stephanie bepalen… na haar telefoontje kreeg ze later in de nacht toch contact met Arno. Waar en hoe dat verliep, wilde ze niet kwijt. Vermoedelijk een geheime plek, waar hij zich ook voor Pedro de Jaager schuilhield.’Vledder knikte gedwee.

‘En Arno bezwoer haar dat hij die moord niet heeft gepleegd, maar wel bang was om in verband met die moord door ons te worden gearresteerd.’

De Cock grijnsde.

‘Ik ga toch,’ sprak hij met opgeheven wijsvinger, ‘naar de begrafenis van moeder De Graaf.’

‘Arno komt niet.’

De Cock staarde even voor zich uit.

‘Dat… dat staat nog te bezien.’

Het blauwe scherm van de monitor doofde en Vledder duwde het toetsenbord van zijn computer van zich af. De jonge rechercheur wees geeuwend naar de klok boven de deur van de grote recherchekamer. ‘Het is bijna tien uur. Zullen we vanavond eens vroeg naar huis gaan? Het is bijna elke avond laat.’

De Cock gebaarde naar het gedoofde scherm.

‘Zit daar nu alles in?’

Vledder knikte.

‘Bijgewerkt tot dit moment. Ook het verhaal van Stephanie van Bruggen heb ik vastgelegd.’

De jonge rechercheur gniffelde.

‘Er is een belangrijke vraag, die jij haar niet hebt gesteld.’

De Cock keek hem geschrokken aan.

‘En dat is?’

‘Wat Stephanie van Bruggen doet… of ze wellicht werkzaam is bij een bedrijf waar kosmetische artikelen worden vervaardigd.’

De Cock lachte vrijuit.

‘Arabische gom. Je hebt gelijk. Ik heb er echt niet aan gedacht. Maar ik zie in Stephanie nu eenmaal niet de wurger met een cannabisblad.’

Vledder stond van zijn stoel op.

‘Heb je nog plannen voor vanavond?’

De Cock plukte nadenkend aan het puntje van zijn neus.

‘Ik had onze Aleida de Waal nog wel een paar vragen willen stellen over haar relatie met Gerard van Akkeren en haar activiteiten in de handel van verdovende middelen.’

‘Tezamen met haar vermoorde vriendin.’

De Cock knikte.

‘Als het juist is wat Smalle Lowietje ons vertelde… en doorgaans is hij goed ingelicht… dan zullen die twee vrouwen in het verleden als de Tantetjes best een paar vijanden hebben gekweekt.’

Vledder keek hem nadenkend aan.

‘Je bedoelt vijanden die verantwoordelijk zouden kunnen zijn voor de dood van Anna-Marie de Graaf.’

De Cock knikte opnieuw.

‘Aleida de Waal moet maar eens opening van zaken geven. Het is zeker niet denkbeeldig dat ook haar leven wordt bedreigd.’

‘Ben jij daar bang voor?’

‘Zeker.’

‘Wil je nu nog naar de Realengracht?’

De Cock wuifde.

‘Ze loopt niet weg. En nu Gerard van Akkeren bij haar in het appartement vertoeft, zal er niet zo gauw iets gebeuren. Het kan morgen…’

De oude rechercheur stokte.

De deur vloog met een smak open en Smalle Lowietje kwam, gehuld in een grijze regenjas over zijn morsig vest, de grote recherchekamer binnen en liep rechtstreeks op De Cock toe.

‘Ik ben er tussenuit gewipt,’ legde hij hijgend uit. ‘Er staat even een vervanger achter de tap. Ik maak het daarom niet te lang. Je weet hoe het met vervangers is… ze jatten altijd. Bovendien is het niet goed voor mijn reputatie als ze mij aan de kit zien.’

De Cock lachte.

‘Het moet wel erg belangrijk zijn als jij jouw etablissement verlaat.’

Smalle Lowietje liet zich op de stoel naast het bureau van De Cock zakken.

‘Zoek jij Gladde Arno?’

De Cock keek hem peilend aan.

‘Wie zegt dat?’

Smalle Lowietje duimde over zijn schouder.

‘Dat wordt in de buurt gefl uisterd… luid en duidelijk.’

De Cock glimlachte.

‘Dat kun je geen fl uisteren meer noemen.’

Smalle Lowietje negeerde de opmerking.

‘Jij zou hem verdenken van moord op zijn neef Henry Achterberch.’

‘Waar komt dat gerucht vandaan?’

Smalle Lowietje grinnikte.

‘Ik denk dat iemand een en een bij elkaar heeft opgeteld en tot de conclusie is gekomen dat jij Gladde Arno graag een paar vragen over de dood van zijn neef Henry zou willen stellen.’

De Cock grijnsde.

‘Een en een is twee… elke gladjanus bij jou in de buurt kan zo goed tellen?’

Smalle Lowietje boog zich iets naar hem toe.

‘Gladde Arno is al de hele dag driftig op zoek naar Keesie de Scheurder. Dat hoorde ik pas vanavond. Daarom ben ik ook hier. Als ik moet wachten tot jij weer eens bij mij een cognackie komt drinken…’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Wie is Keesie de Scheurder en waarom zoekt Gladde Arno hem zo driftig?’

Smalle Lowietje zuchtte.

‘Keesie de Scheurder is ook een van die criminele jongetjes van de laatste jaren die voor niets terugdeinzen. Een zware blaffer op zak en maar fl ink stoer doen.’

‘Waarom wordt hij Keesie de Scheurder genoemd?’

Smalle Lowietje zwaaide.

‘Hij “scheurt” als een gek door de stad en is lijp van snelle motorfietsen.’

‘Dezelfde tic als neef Henry Achterberch.’

Smalle Lowietje knikte met een grijns.

‘Je begint er al iets van te snappen.’

‘Weinig.’

Smalle Lowietje krabde achter in zijn nek.

‘Keesie de Scheurder en de vermoorde Henry Achterberch vormden in het verleden vaak een koppeltje… gingen samen op de motor op weg om ergens een klussie op te knappen. Begrijp je?’

‘Zo ongeveer.’

Smalle Lowietje boog zich nog dichter naar De Cock toe.

‘Gladde Arno,’ sprak hij gedempt, ‘bazuint nu overal rond dat Keesie de Scheurder zijn neef Henry Achterberch heeft vermoord.’

‘Zegt hij ook waarom hij dat denkt?’

‘Hij wil Keesie de Scheurder pressen om zich bij jou aan de kit te melden.’

‘En daar moet Keesie de Scheurder snel met een bekentenis komen, zodat Gladde Arno onbekommerd de begrafenis van zijn moeder kan bijwonen.’

Smalle Lowietje keek hem bemoedigend aan.

‘Je zit er weer helemaal in.’

‘Cornelis van Dammen.’

‘Heet hij zo?’

Vledder knikte.

‘Zo komt hij bij ons in de administratie voor. Cornelis van Dammen, bijgenaamd Wilde Keesie of Keesie de Scheurder. ZetVeeWee. Zonder vaste woon-of verblijfplaats. Heeft al antecedenten vanaf zijn twaalfde jaar, waaronder een paar ernstige geweldsdelicten.’

‘Een fris jochie.’

Vledder glimlachte.

‘Dat mag je wel zeggen. Ik heb nog even met collega Den Haan van het bureau Lijnbaansgracht gebeld. Hij heeft in het verleden een paar zaken tegen Cornelis van Dammen behandeld.

Volgens Den Haan is de gedachte van Arno de Graaf niet zo gek. Voor de moord op Henry Achterberch komt Cornelis van Dammen zeker in aanmerking. Hoewel ze vaak samen op pad gingen, bestonden er toch spanningen tussen die twee.’

‘Geld?’

Vledder grinnikte.

‘Henry Achterberch nam de klusjes aan, maar deelde nooit zo eerlijk.’

De Cock plukte aan zijn onderlip.

‘Dat hou je in dat wereldje nooit te lang vol.’

De oude rechercheur zweeg even.

‘Je hebt nog geen rapport of bericht van onze wapendeskundige?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Dat duurt altijd wel een paar dagen.’

De jonge rechercheur keek naar hem op.

‘Jij denkt,’ sprak hij hoofdknikkend, ‘dat de moord op Pedro de Jaager een motorklusje was van Henry Achterberch en Keesie de Scheurder?’

‘Het zou mij niets verbazen. Henry met zijn kalasjnikov op de duo en Keesie aan het stuur.’

Vledder streek met de rug van zijn hand over zijn voorhoofd.

Het was een gebaar van vermoeidheid.

‘En wie was de opdrachtgever… een van de beruchte Tantetjes?’

De Cock schonk hem een bewonderende blik.

‘Ik geloof,’ sprak hij lachend, ‘dat ik over een paar jaar met een gerust hart met pensioen kan gaan. Je wordt met de dag cleverder.’

Vledder onderging de lof gelaten.

‘Wat doen we nu met dat fraaie verhaal van Smalle Lowietje?’

De Cock glimlachte.

‘Zeg het maar.’

‘Gaan we op zoek naar Keesie de Scheurder?’

De Cock keek hem verwonderd aan.

‘Op de bonnefooi? Die jongen is ZetVeeWee. We hebben geen benul waar hij uithangt.’

‘We kunnen toch navraag doen?’

‘Waar?’

‘In de buurt.’

De Cock boog zich iets naar voren.

‘Bij wie?’ vroeg hij grijnzend. ‘Als Smalle Lowietje iets had geweten, dan had hij dat ons wel gezegd. Vermoedelijk huist hij in een of ander kraakpand. En je hebt zelf ondervonden wat het betekent om bij kraakpanden te informeren.’

De oude rechercheur gniffelde.

‘En wat wil je met hem doen? Hem vriendelijk vragen of hij misschien zijn maatje Henry Achterberch koud heeft gemaakt?’

Vledder trok zijn mond strak.

‘We arresteren hem voor moord.’

De Cock glimlachte meewarig.

‘Noem mij eens de feiten en omstandigheden die een redelijk vermoeden van schuld rechtvaardigen. Ik zie ze niet. Er wordt in de kringen van de penoze zoveel gefl uisterd. Dat levert ons geen bewijs op.’

De oude rechercheur stak zijn beide wijsvingers omhoog.

‘Als we een positief verslag van onze wapendeskundige in handen hadden gehad… een verslag dat Pedro de Jaager met de kalasjnikov van Henry Achterberch was neergeknald, dan had ik nog wel wat aangedurfd.’

‘Dan wel?’

De Cock knikte overtuigend.

‘Gezien het duistere verleden van Keesie de Scheurder,’ betoogde hij, ‘en zijn vroegere samenwerking met Henry Achterberch, had je wel iets om bij de officier van justitie aan te dragen.’

‘Nu niet?’

‘Nee.’

‘En als Gladde Arno Keesie de Scheurder vindt?’

De Cock spreidde zijn handen.

‘Daar behoeven we niet bang voor te zijn. Als Arno de Graafonschuldig is, zoals hij beweert, dan heeft hij er belang bij dat Keesie de Scheurder in leven blijft.’

De grijze speurder lachte.

‘Misschien brengt hij hem zelf wel naar ons toe.’

Vledder schudde langzaam zijn hoofd.

‘We doen dus niets?’

De Cock grijnsde.

‘Ook dat kan een vorm van goed rechercheren zijn.’

Vledder stond op.

‘Dan kan ik nu wel naar huis gaan.’

De Cock reageerde niet.

De telefoon op zijn bureau rinkelde. Vledder pakte de hoorn.

De Cock keek gespannen naar het gezicht van zijn jonge collega. Hij zag hoe zijn gezicht verbleekte. Na enkele seconden legde hij de hoorn op het toestel terug.

‘Het was de wachtcommandant,’ sprak hij hees.

‘En?’

‘Hij heeft een surveillancewagen naar de Realengracht gestuurd.’

De Cock voelde hoe het bloed uit zijn gezicht wegtrok.

‘Waarom?’

Vledder slikte.

‘In een van die oude pakhuisappartementen is een dode vrouw gevonden.’


11


Op de Realengracht, voor een oud, tot appartementen omgebouwd pakhuis, stond een politiesurveillancewagen met blauw zwaailicht half op het trottoir. Een jonge diender kwam uit de wagen en liep op De Cock toe. De oude rechercheur keek hem aan en meende de gelaatstrekken te herkennen.

‘Was jij er ook bij,’ vroeg hij wat onzeker, ‘toen we van de week in de appartementen op de Brouwersgracht het lijk van een vrouw hebben gevonden?’

De jonge diender knikte.

‘Dat was ik… met dezelfde maat.’

‘Hoe heet je?’

‘Jan Rozenbrand.’

De Cock trok een denkrimpel in zijn voorhoofd.

‘Je vader is toch ook bij de politie?’

‘Ja, Peter Rozenbrand, rechercheur aan het hoofdbureau, afdeling Narcotica.’

De Cock keek hem bewonderend aan.

‘Je hebt er de vorige keer een goed mutatierapport van gemaakt.’

Jan Rozenbrand glimlachte gevleid.

‘Ik heb wel wat van mijn vader geleerd.’

De jonge diender wees langs de gevel van het pakhuis.

‘Het is op de tweede etage,’ legde hij uit. ‘Toen de buurvrouw van de derde etage na het bijwonen van een theatervoorstelling thuiskwam, vond ze op de tweede etage de toegangsdeur tot appartement 4 openstaan. Ze vond dat vreemd. Die deur staat, zeker zo laat op de avond, nooit open. Ze heeft eerst een paar maal geroepen. Toen ze geen antwoord kreeg is ze de woning binnengegaan.’

‘En vond een dode vrouw.’

Jan Rozenbrand knikte.

‘Mijn collega staat boven bij het lijk te wachten tot u komt. Ik heb zelf ook even naar haar gekeken. Volgens mij is er geen verschil.’

‘Waarmee?’

‘Met de Brouwersgracht. Op dezelfde manier gewurgd.’

Hij duimde over zijn schouder naar de surveillancewagen.

‘Zal ik via de mobilofoon om de meute vragen?’

De Cock glimlachte.

‘Doe maar. Ik hoop dat het spul nog niet op een oor ligt.’

Jan Rozenbrand liep van hem weg naar de wagen. De Cock riep hem terug. ‘Heb je de naam van de vrouw van de derde etage?’

De jonge diender knikte.

‘Staat in mijn boekje.’

‘Heeft zij de politie gebeld?’

Jan Rozenbrand knikte opnieuw.

‘Boven in haar eigen woning. Ze vertelde dat op het moment dat zij de dode vrouw vond, daar net de telefoon ging.’

‘En?’

‘Ze durfde de hoorn niet op te pakken.’

De Cock maakte een berustend gebaar.

‘Zet dat gegeven en haar volledige naam ook in je mutatierapport. Uitgebreid. Je weet inmiddels hoe dat moet.’

Jan Rozenbrand knikte.

‘Wilt u de naam van de dode vrouw? Die heb ik van het tableau met drukbellen overgenomen. Ik neem tenminste aan dat zij de bewoonster is. Tweede etage, appartement 4.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Ik denk dat ik die naam wel ken.’

De grijze speurder slenterde van hem weg naar de deur en beklom de brede houten trap naar de tweede etage.

Vledder volgde.

Boven op het portaal bleef de oude rechercheur staan, bracht zijn ademhaling weer op peil en snoof. In het oude pakhuis hing nog de weeë zoete geur van de cacaobonen die hier eeuwenlang werden opgeslagen.

In de deuropening van appartement 4 stond een diender. Hij tikte ter begroeting aan de klep van zijn pet.

‘Ik ben maar hier op het portaal gaan staan. Binnen hield ik het niet uit. Ik sta niet graag lange tijd zo dicht bij een dood mens.’

De Cock keek hem monsterend aan.

‘Nog steeds niet aan de dood gewend?’

Zonder op antwoord te wachten liep de oude rechercheur aan de diender voorbij en ging naar binnen. In de hal herkende hij de parfumlucht. Hij snuffelde in de garderobe-nis en wees naar een gek jagershoedje met een vreemde klep.

Vledder reageerde niet.

In de hal nam De Cock de middelste van drie deuren en duwde die open. Een scharnier piepte een beetje. De oude rechercheur blikte in een ruim vertrek met hoge fauteuils om een ronde tafel. De situatie van de middag was vrijwel ongewijzigd.

Buiten de kring van de fauteuils lag op haar rug het lichaam van een vrouw. Ze was gekleed in een effen bruin mantelpakje van ruige tweed. Haar armen lagen strak langs haar lichaam. De handen waren iets geklauwd. Haar voeten, ongeveer veertig centimeter uit elkaar, staken in stoere, stevige wandelschoenen.

De Cock nam het beeld even in ogenschouw. Toen hij tot de overtuiging was gekomen dat niets hem was ontgaan, stapte hij op de vrouw toe en knielde bij haar neer.

Haar ogen, in de dood verstard, staarden naar de zoldering.

Strak om haar hals gewikkeld zat een lichtgroene zijden sjaal.

Snoerende strangulatiegroeven waren aan de randen zichtbaar.

Midden op haar voorhoofd kleefde een gedroogd blad.

Vledder boog zich over De Cock. De hete adem van de jonge rechercheur kriebelde in zijn nek.

‘Aleida de Waal,’ lispelde hij.

De Cock knikte.

‘Net als Anna-Marie de Graaf gewurgd met een groene zijden sjaal.’

Vledder wees.

‘Op haar voorhoofd kleeft een gedroogd cannabisblad.’

De Cock kwam uit zijn geknielde houding overeind en blikte om zich heen.

‘Waar,’ vroeg hij grimmig, ‘is Gerard van Akkeren?’

Bram van Wielingen, de politiefotograaf, stapte dreunend het vertrek binnen. Hij zwaaide ter begroeting naar De Cock en zette zijn aluminiumkoffertje in een van de fauteuils.

‘Ik zou net naar bed gaan,’ brulde hij luid. ‘Toen de telefoon ging had ik potjandorie al een been in mijn pyjama.’

De Cock keek hem bestraffend aan.

‘Schreeuw niet zo. Hier ligt een dode.’

Bram van Wielingen grijnsde.

‘Die hoort toch niets meer.’

‘De dood verdient eerbied.’

Bram van Wielingen trok zijn schouders op.

‘Nonsens,’ lispelde hij. ‘Iedereen gaat dood. Hoeveel eerbied moeten wij dan opbrengen?’

De Cock reageerde niet.

De fotograaf klapte zijn koffertje open, nam daaruit een fraaie

Hasselblad en monteerde een flitslicht. Eerst daarna keek hij naar de dode vrouw op de vloer.

‘Verrek,’ riep hij geschrokken, ‘al weer een. Het wordt toch geen epidemie?’

De Cock draaide zich om. In de deuropening stond dokter Den Koninghe. Achter hem torenden twee levensgrote broeders van de Geneeskundige Dienst, een brancard tussen hen in.

De oude rechercheur liep op de oude lijkschouwer toe en begroette hem hartelijk. Achter zijn rug fl itste Bram van Wielingen voor de eerste keer in het dode gelaat.

Dokter Den Koninghe trok aan de vouw de pijpen van zijn pantalon iets omhoog en hurkte bij de dode neer. Hij bekeek de strangulatiestriemen in haar hals, voelde met de rug van zijn hand aan haar kin en wangen en drukte in een devoot gebaar met duim en wijsvinger haar oogleden toe. Daarna kwam hij moeizaam uit zijn gehurkte houding omhoog.

De Cock wachtte geduldig de reeks routinehandelingen van de oude lijkschouwer af. Toen de dokter de glazen van zijn ziekenhuisbrilletje had gepoetst, sprak hij laconiek: ‘Ze is dood.’

‘Dat begreep ik,’ reageerde De Cock simpel.

De oude lijkschouwer gebaarde naar de dode.

‘Nog niet zo lang. Ik schat hooguit een uur. Haar lichaamstemperatuur is nog hoog.’

Hij keek naar De Cock op.

‘Je hebt de dader van de vorige nog niet gepakt?’

De grijze speurder schudde zijn hoofd.

‘Dan had deze vrouw nog geleefd,’ sprak hij somber. ‘Het is een vrijwel identieke moord.’

Dokter Den Koninghe knikte begrijpend. Hij wees nog eens naar de dode op de vloer.

‘Ik vind dat cannabisblad op haar voorhoofd toch heel decoratief.’

Met een lach op zijn gezicht lichtte de oude lijkschouwer tot afscheid zijn garibaldihoed, draaide zich om en liep het vertrek uit.

De Cock keek hem enige ogenblikken na. Daarna wendde hij zich tot de fotograaf, die zijn Hasselblad behoedzaam in zijn koffertje teruglegde.

‘Ben je klaar?’

Bram van Wielingen knikte.

‘Morgen heb je de foto’s bij je op het bureau. Hoe vond je mijn vorige prenten?’

‘Prima.’

De fotograaf pakte zijn koffertje op, groette tot afscheid en liep het vertrek uit. Vrijwel op hetzelfde moment kwam Ben Kreuger binnen.

De dactyloscoop wuifde naar De Cock en keek naar de dode vrouw op de vloer.

‘Dezelfde moordenaar?’

De Cock knikte.

‘Vrijwel zeker.’Ben Kreuger nam uit zijn koffertje een kleine plastic pot met aluminiumpoeder en zijn dassenharen kwast en begon aan de deurstijlen. Met zwart folie nam hij de door het aluminiumpoeder zichtbaar geworden vingerafdrukken over en bekeek ze aandachtig.

Verrast liep hij naar De Cock toe en liet het stuk folie zien.

‘Ik zal het uiteraard nog moeten verifiëren,’ sprak hij met ingehouden spanning, ‘maar ik ben er bijna van overtuigd dat ik dezelfde vingerafdruk ook in dat appartement aan de Brouwersgracht heb gevonden.’

De Cock bekeek de folie.

‘Heb je die vingerafdruk kunnen thuisbrengen?’

Ben Kreuger schudde zijn hoofd.

‘Hij kwam in onze collectie niet voor.’

‘Zoek eens op de naam Gerard van Akkeren.’

De dactyloscoop pakte zijn pen en noteerde de naam.

‘Wat weet je van hem?’

‘Weinig. Zijn naam wordt in verband gebracht met de handel in drugs.’

Ben Kreuger wees grinnikend naar de dode vrouw.

‘Wijst dat cannabisblad op haar voorhoofd naar hem?’De Cock negeerde de vraag.

Jan Rozenbrand, de jonge diender, stormde het vertrek binnen.

‘Ik heb een man gearresteerd,’ sprak hij hijgend.

De Cock keek hem verrast aan.

‘Waarom?’

‘De man kwam vanaf de Zandhoek de Realengracht op lopen.

Toen hij onze surveillancewagen met zwaailicht zag, draaide hij zich snel om en rende weg. Ik vond dat verdacht. Ik ben hem onmiddellijk achterna gegaan en op Bokkinghangen bij het Barentszplein kreeg ik hem te pakken.’

‘Heeft hij nog iets gezegd… verklaard waarom hij zo snel de benen nam?’

Jan Rozenbrand schudde zijn hoofd.

‘Ik heb hem ook niets gevraagd. Dat laat ik liever aan u over.’

‘Waar is hij nu?’

‘Beneden. Ik heb hem met handboeien aan een buis van de verwarming geketend.’

De Cock trok rimpels in zijn voorhoofd.

‘Meer heb je niet?’

‘Hoe bedoelt u?’

‘Hij rende van de Realengracht weg toen hij een politieauto zag staan?’

Jan Rozenbrand knikte.

‘Is dat niet verdacht?’

‘Het is verdacht,’ bevestigde De Cock.

‘Laten we samen eens naar hem gaan kijken,’ sprak hij vriendelijk.

Achter de jonge diender aan liep De Cock de brede houten trap af. In het portaal, met een handboei aan een buis van de verwarming vastgezet, zat een jongeman.

De Cock liet zich door zijn knieën zakken en hurkte bij hem neer. Om zijn lippen dartelde een glimlach.

‘Dag… Arno.’

In het aloude politiebureau aan de Amsterdamse Warmoesstraat blikten de lichtgroene ogen van Arno de Graaf schichtig om zich heen naar de kale wanden van de grote recherchekamer. Hij streek met zijn vingers langs de hals van zijn T-shirt.

De omgeving benauwde hem zichtbaar. Hij draaide zijn gezicht naar De Cock.

‘Tante Aleida is dood?’

De oude rechercheur knikte.

‘Vermoord.’

Arno de Graaf zuchtte diep.

‘Ik vond het al zo gek dat ze mijn telefoontje niet opnam. Hoe?’

‘Wat bedoel je?’

‘Hoe werd ze vermoord?’

‘Gewurgd.’

‘Net als moeder?’

‘Precies zo.’

‘Dezelfde vent?’

‘Of vrouw.’

Arno de Graaf schudde zijn hoofd.

‘Het was geen vrouw.’

‘Hoe weet jij dat?’

‘Dat voel ik.’

De Cock glimlachte.

‘Daar koop ik geen brood voor. Heb je voor mij niet meer dan dat gevoel… bewijzen?’

Arno de Graaf ontweek de vraag. Hij liet zijn hoofd iets zakken.

‘Het is allemaal de schuld van moeder… een eigenwijs wijf. Vader zat bij Pedro de Jaager in de handel in hasjiesj. Het ging hem niet slecht. Echt niet. Maar moeder wilde meer. Ze stookte vader op om zelf in de hasjhandel te gaan.’

De Cock keek hem ongelovig aan.

‘Buiten Pedro de Jaager om?’

‘Precies.’

‘En dat deed hij?’

Arno de Graaf knikte.

‘Met tegenzin,’ riep hij geëmotioneerd. ‘Vader probeerde moeder ervan te overtuigen dat daar problemen van zouden komen. Maar het malle mens wilde niet luisteren. Ze wilde nooit luisteren. Naar niemand. Ook niet naar mij. Vader was gek op haar. Blind… met oogkleppen.’

De Cock knikte begrijpend.

‘Het werd zijn dood.’

‘Logisch. Pedro de Jaager pikte het niet dat iemand onder zijn duiven schoot.’

‘Toen is moeder voor zichzelf begonnen?’

‘Samen met tante Aleida de Waal. Ze namen de handel die vader was gestart, gewoon over.’

De Cock keek hem schattend aan.

‘Hoe reageerde Pedro de Jaager?’

Arno de Graaf trok een pijnlijk gezicht.

‘Op een of andere manier was hij veel banger voor mijn moeder, dan hij ooit voor mijn vader was geweest. Ze blufte hem af.’

‘Hoe?’

Arno de Graaf verschoof op zijn stoel.

‘Over de doden niets dan goeds. Meneer De Cock, ze was mijn moeder.’

De oude rechercheur plukte aan zijn onderlip.

‘Toen je hoorde dat jouw moeder was vermoord,’ sprak hij gedragen, ‘was je eerste reactie… we hebben een rat in onze familie… neef Henry Achterberch, zoon van oom Alfred, de jongste broer van mijn moeder… verslaafd aan de heroïne en tot elke moord in staat.’

Arno de Graaf keek naar hem op. ‘Je hebt goed geluisterd.’

De Cock knikte. ‘Dat is mijn vak. Jij was ervan overtuigd dat neef Henry Achterberch jouw moeder had vermoord. Wat heb je met die overtuiging gedaan?’

Arno de Graaf snoof.

‘Waarom vraag je mij niet rechtstreeks of ik hem heb neergeschoten?’

De Cock grijnsde.

‘Oké, heb je hem neergeschoten?’

Arno de Graaf schudde langzaam zijn hoofd.

‘Ik kon hem niet vinden.’

‘Stephanie van Bruggen vond hem.’

Arno de Graaf knikte.

‘Ik heb het gehoord. In zijn oude schuur… vijf kogels in zijn bast.’

De Cock trok een bedenkelijk gezicht.

‘Waarom ging jij niet naar die oude schuur?’

‘Ik wist niet dat hij die schuur nog had. Volgens mijn laatste berichten woonde hij in een kraakpand aan de Oostenburgerkade.’

‘Daar heb je geïnformeerd?’

‘Ja, maar niemand wist wat of wilde praten.’

De Cock boog zich iets naar hem toe.

‘Waarom ging je op zoek naar Keesie de Scheurder?’

Arno de Graaf keek hem verrast aan.

‘Wie zegt dat?’

De Cock grijnsde.

‘Heb ik uit betrouwbare bron.’

Arno de Graaf kauwde nerveus op zijn onderlip.

‘Keesie de Scheurder was het maatje van Henry Achterberch.’

De Cock knikte gedwee.

‘Keesie aan het stuur van een motor en Henry bij hem achterop met een kalasjnikov op schoot.’

Arno de Graaf keek hem aan.

‘Jij zegt het.’

De Cock grinnikte.

‘Je hebt gelijk. Ik zeg het. En jij gaat het bevestigen.’

Arno de Graaf schudde zijn hoofd.

‘Ik zei toch: over de doden niets dat goeds. Als ik dat bevestig, beschuldig ik mijn dode moeder.’


12


De Cock liet de woorden van de jongeman even tot zich doordringen. Het was, zo overwoog hij, min of meer een bevestiging van zijn vermoeden dat Henry Achterberch en Cornelis van Dammen, alias Keesie de Scheurder, verantwoordelijk waren voor de liquidatie van Pedro de Jaager en mogelijk nog anderen.

Maar voor een wettelijke bewijsvoering had hij niets aan zo’n uitspraak. Het was te vaag, voor velerlei uitleg vatbaar.

De oude rechercheur zocht naar een andere opening. Hij keek Arno de Graaf minzaam aan.

‘Strafvervolging,’ sprak hij zacht, ‘vervalt met de dood van de verdachte.’

De jongeman knikte.

‘Dat zal best,’ sprak hij gelaten, ‘je kunt een dode niet meer vervolgen. Toch weiger ik uitspraken over haar te doen. Ik wil het blazoen van moeder na haar dood niet verder besmeuren.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Dat hoeft ook niet. Het is mijn taak om zaken tot klaarheid te brengen. En dat wordt steeds moeilijker. Henry Achterberch kan nooit meer verklaren dat hij van jouw moeder opdrachten voor liquidaties kreeg. Ook Aleida de Waal zal voor eeuwig zwijgen.’

Arno de Graaf grinnikte.

‘Dat is toch mooi.’

‘Keesie de Scheurder leeft nog.’

Arno de Graaf reageerde ineens fel.

‘Die weet niets.’

De Cock glimlachte.

‘Je bedoelt… die weet niet van wie de opdrachten tot liquidaties kwamen?’

‘Er is Henry Achterberch,’ brieste Arno fel, ‘altijd duidelijk te verstaan gegeven dat hij daarover zijn bek moest houden… tegen wie dan ook. Zwetsen over dat soort zaken is levensgevaarlijk.’

De Cock boog zich naar hem toe.

‘Door wie… door wie is hem dat duidelijk te verstaan gegeven?’

Arno de Graaf schudde zijn hoofd.

‘Jij kent mijn antwoord… nog eens… over de doden niets dan goeds.’

‘En jouw moeder is dood.’

‘Precies.’

De Cock strekte zijn wijsvinger naar hem uit.

‘Wat weet jij van die liquidatiemoorden?’

‘Niets… niet veel meer dan dat neef Henry zich daarmee bezighield. Details ken ik niet… heb ik ook nooit naar geïnformeerd.

Ik las alleen in de kranten wie er om zeep was geholpen.’

‘Mensen in relatie tot de Tantetjes?’

Arno de Graaf reageerde nukkig.

‘Met de handel van mijn moeder en tante Aleida heb ik mij nooit bemoeid.’

De Cock toonde verbazing.

‘Waarom niet… je zat er toch dichtbij?’

Arno de Graaf boog zich iets naar voren.

‘Ik wil graag blijven leven. Begrijpt u. In die vieze handel word je niet oud. Kijk maar om je heen. Ze zijn of dood of zitten in de bajes. Hoeveel heb ik er al zien sneuvelen?’

‘Hoeveel?’

Arno de Graaf draaide zijn hoofd weg.

‘Ik ben de tel kwijt.’

De Cock knikte met een glimlach.

‘Waarom zocht jij Keesie de Scheurder?’

Arno de Graaf antwoordde niet direct. Hij kauwde wat nerveus op de toppen van zijn vingers. Pas na enkele seconden keek hij op.

‘Wilt u de waarheid weten?’

De Cock glimlachte.

‘Daarvoor zit ik hier?’

Arno de Graaf zuchtte.

‘Stephanie… Stephanie was bang dat jij mij zou arresteren voor de moord op Henry Achterberch. Ze had jou verteld dat ik van plan was dat te doen. Toen ze Henry dood in zijn schuur aantrof, was ze ervan overtuigd dat ik hem had vermoord. Stephanie raakte in paniek. Toen ik haar ’s morgens vroeg trof, was ze totaal van de kaart. Hysterisch. Ze wilde dat ik ging vluchten… naar het buitenland… ergens ver weg. Ik bezwoer haar dat ik geen reden had om te vluchten, dat ik het niet had gedaan… dat ik Henry niet had omgebracht. Toen vroeg ze: hoe maak je dat De Cock duidelijk… hoe bewijs je dat?’

‘En?’

‘Wat?’

‘Hoe bewijs je dat?’

Arno de Graaf slikte.

‘Door… eh, door Keesie de Scheurder te laten bekennen dat hij Henry had neergeknald.’

‘Waarom Keesie?’

‘Die is maf.’

‘Dat is geen bewijs voor moord.’

Arno de Graaf ademde diep.

‘Hij was het… geloof me. Die twee hadden vaak bonje. Noch Henry noch Maffe Keesie ziet op tegen een moord. Het moest eens gebeuren. Nu was Henry het slachtoffer. Het had ook andersom Keesie kunnen zijn.’

Arno de Graaf zweeg even. Hij balde zijn vuisten en zijn lippen vormden een dunne lijn.

‘En als ik hem had gevonden… ik had een volledige bekentenis uit zijn gammele bast gerammeld.’

Vledder keek De Cock niet-begrijpend aan.

‘Je hebt hem laten gaan… gewoon, alsof er niets aan de hand is.

Dat is al de tweede keer dat je hem uit je vingers laat glippen.’

De oude rechercheur staarde voor zich uit.

‘Hij gaat de begrafenis van Aleida de Waal regelen,’ sprak hij stroef, ‘en die van zijn moeder bijwonen.’

‘Heb je hem daarom laten gaan?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Onmacht. Ik begrijp nu waarom Smalle Lowietje hem Gladde Arno noemde.’ De oude rechercheur gebaarde naar zijn jonge collega. ‘Heb jij iets van hem gehoord dat in zijn nadeel spreekt?’

Vledder bromde. ‘Van die liquidatiemoorden weet hij veel meer dan hij prijsgeeft.’

De Cock knikte. ‘Hij wil zijn moeder niet belasten.’

‘Dat mens is dood.’

De Cock trok zijn schouders op. ‘Dat maakt voor hem blijkbaar geen verschil. Maar als je zijn uitspraken goed interpreteert, dan geeft hij volmondig toe dat moeder De Graaf opdrachten tot liquidatiemoorden gaf. Ik begrijp nu ook dat Pedro de Jaager heel voorzichtig met haar omsprong. Het was een gevaarlijk wijf.’

Vledder keek hem schattend aan.

‘Zet je Keesie de Scheurder op de telex?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Ik wacht eerst op het rapport van onze wapendeskundige. Is dat positief, en kwamen de kogels in het lijf van Pedro de Jaager uit de kalasjnikov van Henry Achterberch, dan brengen we onze collega’s van de Gooi-en Vechtstreek op de hoogte van het bestaan van Cornelis van Dammen, alias Wilde Keesie of Keesie de Scheurder.’

‘Volgens Arno de Graaf vermoordde hij Henry Achterberch.

En dat is onze zaak.’

De Cock grijnsde.

‘Volgens Arno de Graaf vermoordde Henry Achterberch zijn moeder. En dat klopt ook niet.’

‘Waarom niet?’

De Cock keek hem verward aan.

‘Stomme vraag,’ riep hij verbaasd. ‘Anna-Marie de Graaf en Aleida de Waal zijn beiden door dezelfde man of vrouw vermoord. Zonder twijfel. Toen Henry Achterberch met zijn eigen kalasjnikov werd neergemaaid, leefde Aleida de Waal nog.’

Toen De Cock de volgende morgen na een korte maar verkwikkende nachtrust, opmerkelijk kwiek de grote recherchekamer binnenstapte, trof hij Vledder achter zijn computer.

De grijze speurder hing zijn regenjas en hoedje aan de kapstok en ging achter zijn bureau zitten.Vledder liet zijn vingers even op de toetsen rusten en keek op.

‘Je bent laat.’

De Cock knikte met een grijns.

‘Ik heb een aantal slechte gewoonten, die ik blijf koesteren. Een ervan is te laat komen.’

Vledder wierp hem een brok krant toe.

‘Die Arno de Graaf is een vlotte jongen,’ snierde hij. ‘In het ochtendblad stond al een vette rouwadvertentie van Aleida de Waal. Door-moordenaarshand-van-ons-weggerukt.’

De Cock grinnikte.

‘Een dramatische tekst. Die moet hij vannacht nog bij de redactie van de krant hebben ingeleverd.’

Vledder knikte.

‘Kijk maar. Hij staat onder de rouwadvertentie van Anna-Marie de Graaf.’

De Cock zuchtte.

‘Die advertentie is gisteren nog door Aleida de Waal opgegeven. Ze zal daarbij nooit hebben gedacht dat haar naam op dezelfde pagina zou staan.’

Hij keek zijn jonge collega onderzoekend aan.

‘Wat zie je er belabberd uit,’ sprak hij bezorgd. ‘Je hebt een gezicht van oude lappen.’

Vledder reageerde fel.

‘Weet je hoe laat ik vannacht naar mijn bed ging… drie uur.

En ik kon de slaap niet vatten omdat die idiote zaak door mijn hoofd bleef malen.’

De Cock glimlachte.

‘Leverde dat malen nog iets op?’

‘Wat bedoel je?’

‘Een briljante gedachte?’

Vledder liet het blauwe scherm van de monitor doven en schoof het toetsenbord van zijn computer ver van zich af.

‘Ik… eh, ik weet niet of jij het een briljante gedachte vindt,’ sprak hij aarzelend, ‘maar volgens mij is er maar één man die een motief heeft voor zowel de moord op Anna-Marie de Graaf als Aleida de Waal.’

‘Wie?’

‘Alfred Achterberch, de vader van Henry.’

De Cock hield zijn hoofd iets schuin.

‘Jij had, meen ik, al vanaf de eerste kennismaking een hekel aan die Alfred Achterberch?’

Vledder weifelde.

‘Een hekel… ik vond hem een vreemde man. Een man met ongewone reacties.’

De Cock tuitte zijn lippen.

‘Alfred Achterberch acht beide vrouwen… de Tantetjes, verantwoordelijk voor het mislukken van zijn zoon. En dat steekt hij niet onder stoelen of banken.’

Vledder knikte.

‘Misschien dat hij aanvankelijk alleen zijn zuster Anna-Marie heeft willen straffen, maar toen zoon Henry werd omgebracht, besloot hij om voor haar aandeel ook Aleida de Waal te doden.’

De Cock dacht na.

‘Ik… eh, ik kan er eerlijk gezegd niets tegen inbrengen,’ sprak hij vlak. ‘Haat, gekrenkte trots… redelijke motieven voor moord. We zullen Alfred Achterberch nog eens stevig aan de tand voelen.’

De grijze speurder stak zijn wijsvinger omhoog.

‘Heb je het rapport van onze wapendeskundige al binnen?’

Vledder knikte.

‘Vanmorgen. Het is positief. De kogels die Pedro de Jaager troffen, komen uit de kalasjnikov van Henry Achterberch.’

De Cock glimlachte.

‘Mooi. Heb je het al doorgebeld naar onze collega’s van de regio Gooi-en Vechtstreek?’

‘Direct toen ik het rapport binnen had. Ze waren er bijzonder blij mee. Ik heb ook volledig opening van zaken gegeven.’

‘Keesie de Scheurder?’

Vledder knikte.

‘Ze zouden Cornelis van Dammen met zijn aliassen op de telex zetten. En als morgen dokter Rusteloos de kogels uit het lijf van Henry Achterberch heeft gepeuterd, en ook die komen uit de kalasjnikov, dan zijn ze bereid om die zaak bij hen te voegen.’

De Cock glunderde.

‘Prachtig,’ jubelde hij. ‘Zijn we daar van af. Rest ons de moord op de Tantetjes. En als…’

Verder kwam hij niet. Zonder te kloppen stapte een vrouw de grote recherchekamer binnen. In haar rechterhand hield ze een opgerolde krant.

De Cock schatte haar op achter in de veertig. Ze droeg een beige regenjas, die tot ver onder haar knieën reikte. Haar helblond geverfde haren waren geknipt in een pony-kapsel.

Ze keek van De Cock naar Vledder en terug.

‘Wie van de heren,’ vroeg ze bedeesd, ‘behandelt de moord op Aleida de Waal?’De Cock wees naar de stoel naast zijn bureau. ‘Dat doen wij samen,’ sprak hij vriendelijk. ‘Gaat u hier maar zitten.’

Ze nam plaats, knoopte haar jas los en vouwde de krant open.

Met trillende hand wees ze op de rouwadvertentie.

‘Is die Anna-Marie de Graaf-Achterberch, net als Aleida de Waal, ook vermoord?’

De Cock trok zijn wenkbrauwen op. ‘Waarom vraagt u dat?’

‘Het staat er niet bij.’

De Cock keek haar glimlachend aan. ‘Wie bent u… en vanwaar uw belangstelling?’ ‘Ik… eh, ik ben Henriëtte… Henriëtte Bakker, weduwe van Piet Bakker.’ ‘Waarom wilt u weten of Anna-Marie de Graaf ook werd vermoord?’

Henriëtte Bakker vouwde de krant weer dicht. ‘Omdat ik daar bang voor ben.’

‘Dat begrijp ik niet.’

Henriëtte Bakker verschoof iets op haar stoel. ‘Ik woon op de Noordermarkt, praktisch bij mevrouw De Graaf om de hoek. Ik deed wel eens boodschappen voor haar en haar vriendin Aleida de Waal.’

‘Wat voor boodschappen?’

Het gezicht van Henriëtte Bakker versomberde nog meer. In haar ogen lag een treurige blik.

‘Mijn man, Piet Bakker, heeft vroeger met de man van mevrouw De Graaf samengewerkt.’

‘In welk verband?’

‘Ze dealden.’

‘In de groep Tentakels?’

Henriëtte Bakker knikte. ‘Zo noemden ze zich… Tentakels, omdat ze nogal wat vertakkingen kenden. Er kwam oorlog in de groep en toen is er een stel gesneuveld. Daar was mijn man ook bij. Ze vonden zijn lijk naast de snelweg bij Den Haag… doorzeefd met kogels.’

De Cock knikte begrijpend. ‘Iets dergelijks overkwam ook de man van mevrouw De Graaf en de man van Aleida de Waal.’

‘Dat weet u?’

‘Dat is mij verteld.’

‘Mevrouw De Graaf nam na de dood van haar man contact met mij op. Ze wilde zelf in de handel gaan en vroeg of ik haar wilde helpen.’

‘Boodschappen?’

Henriëtte Bakker zuchtte. ‘U mag dat zelf invullen.’

De Cock gniffelde. ‘Wie wist dat u wel eens… eh, boodschappen voor mevrouw De Graaf deed?’

‘Aleida de Waal en vermoedelijk nog anderen.’

‘Wie?’

Henriëtte Bakker trok een bedenkelijk gezicht. ‘Het is een raar wereldje. Hoewel je het niet zou denken, wordt er veel gekletst. Men pocht over geld en invloed. Men rijdt in dure auto’s, koopt luxe buitenverblijven in Zuid-Frankrijk of Spanje.’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘Ik vroeg niet hoe dat wereldje eruitziet. Dat weet ik wel. Ik vroeg wie wisten dat u wel eens boodschappen voor mevrouw De Graaf deed.’

Henriëtte Bakker liet haar hoofd zakken en snikte. Tranen drupten op de gevouwen krant op haar schoot.

‘Dat weet ik niet. Misschien heeft iemand gekletst… expres of per ongeluk. Je verrader slaapt nooit.’

Ze keek hem met een betraand gezicht aan.

‘Ik ben bang… bang dat mij hetzelfde overkomt als mevrouw De Graaf en Aleida de Waal. Zij waren kiene vrouwen, heel voorzichtig… altijd beducht voor verraad.’

‘Toch vond hun moordenaar hen.’

Henriëtte Bakker zuchtte diep.

‘Ik ben niet zo kien. Ik ben veel hulpelozer dan die twee. U moet mij beschermen.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Dat kan ik niet. Ik kan geen kordon politiemensen om u heen zetten. Misschien kunt u ter bescherming de hulp inroepen van de neef van mevrouw De Graaf… Henry Achterberch?’

Henriëtte Bakker plukte een zakdoekje uit de mouw van haar regenjas en droogde haar tranen.

‘Henry is een gevaarlijke, onbetrouwbare jongen. Er kleeft bloed aan zijn handen.’

‘Hoe weet u dat?’

Henriëtte zwaaide afwerend.

‘Laten we het onderwerp Henry rusten.’

De Cock maakte een verontschuldigend gebaar.

‘Ik heb u wat voorgelogen. Ik wilde alleen uw reactie peilen. Henry kan u niet meer beschermen. Hij is dood… gisteravond vermoord met zijn eigen wapen.’

Er kwam een grijns om de mond van Henriëtte Bakker.

‘Verbaast mij niets.’

‘U zou een beroep kunnen doen op Arno.’

Henriëtte schudde haar hoofd.

‘Liever niet. Arno lijkt op zijn vader. Hij is alleen wat slimmer.’

De Cock trok zijn schouders op.

‘Ik weet niet wie ik dan nog moet aanbevelen. Hebt u zelf geen enkel idee vanwaar het gevaar dreigt?’

Henriëtte Bakker strekte haar rug.

‘Ik heb de laatste keer dat ik mevrouw De Graaf bezocht in haar appartement op de Brouwersgracht, een man gezien… Gerard van Akkeren.’

De Cock keek haar scherp aan.‘Kent u die?’

Henriëtte Bakker knikte. ‘Van vroeger. Toen mijn man nog leefde zocht hij toenadering met mij. Vervelend, opdringerig. Ik was niet van zijn avances gediend. Ik vond hem een griezel. Dat zei ik hem ook en ik raadde hem aan om uit mijn buurt te blijven.’

‘En?’

‘Toen werd hij kwaad. “Zorg jij maar,” zei hij, “dat jij uit mijn buurt blijft. Er is nog nooit een vrouw geweest die mij ongestraft heeft afgewezen”.’


13


Vledder lachte.

‘Hoe vind je die kreet: er-is-nog-nooit-een-vrouw-geweest-diemij-ongestraft-heeft-afgewezen.’

De Cock trok zijn gezicht in een ernstige plooi.

‘Ik begin steeds meer interesse in die Gerard van Akkeren te krijgen. Na de dood van Aleida de Waal hebben wij niets meer van hem vernomen.’

‘Moet dat?’ vroeg Vledder quasi verbaasd. ‘We hebben hem toch geen meldingsplicht opgelegd.’

‘Na de gruwelijke moord op Anna-Marie de Graaf, met wie hij al enige tijd een verhouding had, vinden we hem terug bij Aleida de Waal, met wie hij blijkbaar ook iets moois heeft opgebouwd.’

Vledder lachte.

‘Dat heb je mooi geformuleerd.’

De Cock negeerde de opmerking.

‘Daarna verdwijnt hij. Ik had toch op z’n minst verwacht dat hij bij ons kwam informeren wat er met zijn Aleida was gebeurd.’

‘Misschien wist hij dat al?’

De Cock knikte instemmend.

‘Gerard van Akkeren heeft zeker de gelegenheid gehad om beide vrouwen te vermoorden. Hij is goedgebouwd, krachtig. Bovendien waren zij voor hem een makkelijke prooi. Blijkbaar vertrouwden de Tantetjes hem. Ik zoek alleen naar een motief.’

‘Het kon geen straf zijn omdat de vrouwen hem hadden afgewezen.’

De Cock trok een grijns.

‘Zowel Anna-Marie de Graaf als Aleida de Waal was duidelijk bereidwillig genoeg.’

‘Henriëtte Bakker noemde hem een griezel. Ik kon hem ook niet echt een adonis vinden. Waarmee imponeerde hij de beide Tantetjes?’

‘Zijn potentie? Hij was blijkbaar ook al bevriend met de vrouw van Pedro de Jaager.’

De oude rechercheur kwam plotseling uit zijn stoel omhoog.

‘Heb je genoeg benzine in de tank van de Golf?’

Vledder keek verrast naar hem op.

‘Bijna vol. Ik heb gistermorgen nog getankt. Waar wil je heen?’

De Cock slenterde naar de kapstok en wurmde zich in zijn oude regenjas.

Vledder kwam hem na.

Ik vroeg waar je heen wilde.’

De Cock draaide zich half om.

‘Naar Maarssen… horen of het alibi van Gerard van Akkeren klopt.’

De residentie van wijlen drugsbaron Pedro de Jaager bleek een kapitale villa aan de Vecht. Vledder reed eerst aan de villa voorbij en parkeerde daarna de Golf op enige afstand. De rechercheurs stapten uit en slenterden naar de oprijlaan. Het grind knarste onder hun voeten. De fraaie tuin, in lentetooi, oogde kleurrijk. Aan de bomen glom jong, sprankelend groen.

Vledder blikte bewonderend om zich heen.

‘Ik geloof dat ik ook in de drugs ga. Je kunt er iets moois aan overhouden.’

De Cock trok een grijns.

‘Geen pensioen.’

Via een imposant bordes bereikten ze de toegangsdeur en De Cock drukte op een koperen bouton. Een ding-dong dreunde door het huis. Het duurde enige minuten. Toen werd de deur geopend door een knappe blonde vrouw. Ze droeg een modieuze spijkerbroek en een zwarte trui, waarop een zilveren medaillon.

Met een blik van verbazing keek zij de beide mannen aan.

De oude rechercheur lichtte beleefd zijn hoedje en maakte een lichte buiging.

‘Mijn naam is De Cock… met… eh, met ceeooceekaa.’ Hij gebaarde opzij. ‘En dat is mijn collega Vledder. Wij zijn rechercheurs, verbonden aan het politiebureau aan de Amsterdamse Warmoesstraat.’

De blik van de vrouw gleed van De Cock naar Vledder en terug.

‘Rechercheurs?’

De Cock knikte.

‘Speciaal van Amsterdam naar Maarssen getrokken voor een kleine babbel met u.’

‘Kunt u zich legitimeren?’

De Cock toonde zijn legitimatiebewijs.

‘In de regel,’ lachte hij, ‘vertrouwt men mij op mijn eerlijk gezicht.’

De vrouw keek hem strak aan.

‘Ik ben niet zo goed van vertrouwen… nooit geweest. Bovendien ben ik niet geïnteresseerd in een babbel… met wie ook.’

De Cock bracht zijn beminnelijkste glimlach.

‘Laat ik het dan formeel een verhoor noemen… een verhoor in verband met het verscheiden van Pedro de Jaager.’ Hij weifelde even. ‘U… eh, u bent… eh, u was toch zijn echtgenote?’

De vrouw knikte.

‘Dat was ik.’ Ze trok haar schouders op. ‘Pedro is dood. Wat valt er nog te vertellen?’

De Cock gebaarde voor zich uit.

‘Zullen we de discussie binnen voortzetten?’

Mevrouw De Jaager aarzelde even. Daarna deed ze de deur verder open en liet de rechercheurs binnen. Via een hal en een brede gang bereikten ze een ruim hoog vertrek met een prachtig uitzicht over de Vecht.

Ze wees naar een paar geriefelijke fauteuils.

‘Gaat u zitten. Zal ik iets te drinken halen?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Ons bezoek is puur zakelijk.’

Hij liet zich in een fauteuil zakken en legde zijn hoedje naast zich op het tapijt.

Mevrouw De Jaager nam tegen over hem plaats.

‘U was toch de rechercheur,’ opende ze, ‘die de zaak tegen mijn man behandelde inzake een vermeende liquidatie?’

De Cock knikte.

‘Het onderzoek werd mij destijds door de afdeling Narcotica opgedrongen. Het bleek dat uw man onschuldig was. De jonge man die door zijn toedoen zou zijn geliquideerd, bleek springlevend. Kort nadat ik uw man in vrijheid had gesteld, werd hij op de afrit naar Maarssen neergeschoten.’

Mevrouw De Jaager grijnsde.

‘Wilt u nu van mij horen,’ vroeg ze honend, ‘wie dat heeft gedaan?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Ik weet inmiddels vrijwel zeker wie uw man heeft neergeschoten.’

De Cock keek haar onderzoekend aan.

‘Bent u nog niet door de recherche van de regio Gooi-en Vechtstreek ingelicht?’

‘Nee.’

De Cock knikte haar vertrouwelijk toe.

‘Dat zal dan een dezer dagen nog wel gebeuren. De jongeman die wij voor de moord op uw man verantwoordelijk achten, heeft inmiddels ook het leven gelaten. Hij werd met zijn eigen wapen afgemaakt.’

Mevrouw De Jaager keek hem wantrouwend aan.

‘Wat wilt u dan nog?’

De Cock vouwde zijn handen.

‘Ik heb,’ verzuchtte hij, ‘nog twee moorden in onderzoek. Moorden van een heel ander kaliber. Wurgmoorden op een paar vrouwen.’

Mevrouw De Jaager gebaarde voor zich uit.

‘Wat heb ik daarmee te maken?’

De Cock glimlachte.

‘Dat vraag ik mij af. Kort na de dood van uw man werd AnnaMarie de Graaf vermoord.’

Mevrouw De Jaager lachte.

‘Anna-Marie de Graaf… die heks. Een puur gemeen onmogelijk wijf. Geloof me… die hadden ze al jaren eerder koud moeten maken. Mijn man sprak met afgrijzen over haar. “Wat ik niet in mijn hoofd haal,” zei Pedro altijd, “fl ikt zij”.’

De Cock knikte.‘Ik heb sinds haar dood inderdaad weinig goeds over haar vernomen.’ Hij pauzeerde even… plukte aan zijn neus. ‘En Aleida de Waal?’

Mevrouw De Jaager grinnikte.

‘Een van de twee Tantetjes. Misschien net zo gemeen.’ Ze keek met gefronste wenkbrauwen naar de oude rechercheur op. ‘Ook zij?’

De Cock knikte.

‘Ook zij.’

Mevrouw De Jaager zuchtte diep.

‘De hemel zij dank.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Ik denk dat de hemel daar weinig mee te maken heeft. Ik denk ook niet dat ik hun moordenaar in die contreien moet zoeken.’

Mevrouw De Jaager keek hem schamper aan.

‘Dacht u,’ vroeg ze smalend, ‘dat ik weet in welke contreien u hun moordenaar moet zoeken? Bent u daarvoor uit Amsterdam gekomen?’

De Cock antwoordde niet.

‘Kent u Gerard Akkerman?’

‘Zeker.’

‘Intiem?’

‘Hij was een vertrouweling van mijn man… deed zaken met hem.’

‘En u?’

‘Wat?’

‘Hebt u een relatie met hem?’

Mevrouw De Jaager verzonk even in gepeins.

‘Gerard is voor vrouwen van mijn leeftijd een bijzonder aantrekkelijke man.’

De Cock knikte.

‘Dat heb ik gemerkt. Hij had omgang met Anna-Marie de Graaf en na haar dood vond ik hem vrolijk terug in het gezelschap van Aleida de Waal.’

Mevrouw De Jaager keek hem geschrokken aan.

‘Gerard?’

De Cock monsterde haar gezicht.

‘Had u dat niet verwacht?’

Mevrouw De Jaager schudde haar hoofd.

‘Ik hoopte na de dood van mijn man,’ sprak ze zacht, ‘aan Gerard enige steun te hebben. Ik heb zeker niet gedacht dat hij zou aanpappen met die twee vrouwen… vrouwen die ik zie als de moordenaressen van mijn man.’

‘U vermoedt dat zij de opdrachtgeefsters waren?’

‘Absoluut. Ze hebben er dikwijls mee gedreigd: Pedro, we-laten-je-nog-eens-een-keer-omleggen.’

De Cock boog zich iets naar voren.

‘Toen ik Gerard van Akkeren verhoorde over de wurgmoord op Anna-Marie de Graaf, gaf hij na enig aarzelen u, mevrouw De Jaager, op als alibi. Hij zou u die dag hier in Maarssen hebben opgezocht.’

De grijze speurder keek haar strak aan.

‘Klopt dat… was hij hier?’

Mevrouw De Jaager liet haar hoofd iets zakken.

‘Hij was hier.’

‘Wat kwam hij doen?’

Mevrouw De Jaager kwam met een ruk overeind. In haar donkere ogen gloeide een vervaarlijk vuur.

‘Wat hij kwam doen?’

‘Ja.’

Mevrouw De Jaager snoof verachtelijk.

‘Vragen wat het mij waard was als hij de Tantetjes om zeep zou helpen.’

‘En?’

‘U bedoelt?’

‘Wat was het u waard?’

Ze reden met hun Golf uit Maarssen weg. Het was weer gaan regenen. Fel, striemend, met korte windstoten. Vledder zette de ruitenwissers in de tweede versnelling. De Cock liet zich ver onderuitzakken en schoof zijn hoedje tot op zijn neus. De grijze speurder meed het zicht op de zwiepende ruitenwissers, die als een hypnose op hem werkten.

Vledder staarde nors voor zich uit. Het was druk op de A2, maar sinds de snelheidscontrole was verscherpt, verliep het verkeer vrij rustig.

De jonge rechercheur gniffelde.

‘Zo diep zat de haat niet bij haar. Het was mevrouw De Jaager geen cent waard.’

De Cock schoof zijn hoedje iets terug.

‘Dat zegt ze. En ik had ook niet anders verwacht. Mevrouw De Jaager kan moeilijk aan ons bekennen dat zij twee moorden financierde.’

Vledder lachte vrijuit.

‘Dat was leuk geweest. Dan hadden we haar onmiddellijk gearresteerd.’

‘Absoluut.’

Vledder blikte opzij.

‘Zou… eh, zou Gerard van Akkeren,’ vroeg hij weifelend, ‘mevrouw De Jaager inderdaad het aanbod hebben gedaan om de Tantetjes van kant te maken?’

De Cock trok een bedenkelijk gezicht.

‘Het is de vraag of ik mijn verhoor van mevrouw De Jaager goed heb opgebouwd. De beschuldiging kwam nadat ik haar had verteld dat Gerard van Akkeren relaties had aangeknoopt met zowel Anna-Marie de Graaf als Aleida de Waal. Die mededeling schokte haar zichtbaar.’

‘Rancune?’

De Cock knikte.

‘Het is zaak daar rekening mee te houden. Als mevrouw De Jaager zich door Gerard van Akkeren bedrogen voelt, dan kan de beschuldiging voortkomen uit wraak. Er zijn mensen die zo reageren.’

‘Wat doen we met Gerard van Akkeren?’

‘Als hij zich vandaag niet eigener beweging bij ons meldt, zetten we hem op de telex.’

‘Is dat wettelijk verantwoord?’

De Cock plooide zijn lippen in een tuitje.

‘Hij was huisgenoot van Anna-Marie de Graaf… en ze werd vermoord. Daarna was hij huisgenoot van Aleida de Waal… en ze werd vermoord. Als we de beschuldiging van mevrouw De

Jaager daarbij optellen, dan zal de offi cier van justitie het met ons handelen eens zijn.’

Ze reden Amsterdam binnen.

Vledder keek met een blijde blik om zich heen.

‘Zou jij in Maarssen willen wonen?’

De Cock glimlachte.

‘Een lieve kennis van mij woonde daar heel plezierig.’

Vledder snoof. ‘Maar zij is toch verhuisd. Geef mij maar Amsterdam.’

Vledder parkeerde de Golf op de steiger. De rechercheurs stapten uit en slenterden via de Oudebrugsteeg naar de Warmoesstraat. Het regende nog steeds. De Cock probeerde met het puntje van zijn tong een regendruppel van zijn neus te likken.

Het lukte niet. Toen ze de hal van het politiebureau binnenstapten, wenkte Jan Kusters hen met een kromme vinger.

De Cock liep op hem toe.

‘Wat is er… heb je buikpijn?’

De wachtcommandant keek hem verwijtend aan.

‘Gaan jullie direct naar huis?’

‘Hoezo?’

‘Er was hier vanavond een man uit Bodegraven die je wilde spreken. Hij zou over een uurtje terugkomen. Dat uur is bijna om.’

De Cock keek naar Vledder.

‘Hebben wij iets met Bodegraven?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘We hebben wat met Maarssen, maar daar komen we net vandaan.’

Ze draaiden Jan Kusters hun rug toe en liepen de trap op naar de tweede etage. Daar sloften ze de recherchekamer binnen. De Cock wees naar de computer op het bureau van Vledder.

‘Stop je het verhoor van mevrouw De Jaager nog even in dat ding?’

De jonge rechercheur lachte.

‘Je begint al aardig aan dat… eh, dat ding te wennen.’

De Cock antwoordde niet. Er werd op de deur van de recherchekamer geklopt en Vledder riep: ‘Binnen.’

De deur ging langzaam open en in de deuropening verscheen een steviggebouwde man. De Cock schatte hem op achter in de veertig. Hij droeg een bruin colbert van ruige tweed, waaronder een zwarte broek. Vriendelijk glimlachend stapte hij naderbij.

Achter zijn bril twinkelden een paar blauwe ogen.

De Cock begeleidde de man naar de stoel naast zijn bureau en liet hem plaatsnemen.

‘U bent de man uit Bodegraven?’

De man knikte gretig.

‘Mijn naam is Domburg,’ riep hij enthousiast, ‘Jaap Domburg.

Ik bestier in Bodegraven een assurantiekantoor. De Domburgen zitten al generaties lang in verzekeringen. Maar tegenwoordig verzorgen we ook hypotheken en leningen. We kunnen onze klanten nu veel beter van dienst zijn dan vroeger. Er komen steeds betere verzekeringsproducten op de markt.’

Hij sprak met de vrolijke, opgewekte toon van een vakman.

‘We regelen alles voor onze klanten, zelfs bankzaken, en als…’

Om de woordenstroom te stuiten, stak De Cock afwerend zijn handen omhoog.

‘U bent toch niet van Bodegraven naar Amsterdam gekomen,’ sprak hij lachend, ‘om mij een of andere verzekering aan te smeren?’

Jaap Domburg glimlachte.

‘Wij smeren geen verzekeringen aan. Wij geven een deskundig advies.’ Hij nam een krant uit een zijzak van zijn colbert en vouwde die open. Zijn gezicht gleed in een ernstige plooi. ‘Ik wilde eens met u praten over een overlijdensbericht in het ochtendblad. Twee vrouwen, van wie er een blijkbaar is vermoord.

Daar stond namelijk bij: door-moordenaarshand-van-ons-weggerukt.’

De Cock ademde diep.

‘Anna-Marie de Graaf en Aleida de Waal.’

Jaap Domburg knikte.

‘Dat zijn hun namen.’

De Cock keek hem strak aan.

‘Ze zijn beiden vermoord.’

‘Vreemd.’

‘Wat is daar voor vreemds aan?’

Jaap Domburg wees naar de rouwadvertenties.

‘Voor beide vrouwen is bij mijn assurantiekantoor een fi ks nabestaandenpensioen afgesloten. Pittige bedragen. Ik heb aanvankelijk getwijfeld of ik het wel zou doen, maar de maatschappij maakte geen bezwaren.’

‘Door wie?’

‘Wat bedoelt u?’

‘Door wie werd dat nabestaandenpensioen afgesloten?’

‘Door hun echtgenoten.’

De Cock knikte met een grijns.

‘Een goede voorzorgsmaatregel. Hun echtgenoten zijn inmiddels beiden overleden… geliquideerd, in het jargon van de drugswereld.’

Het gezicht van Jaap Domburg versomberde.

‘Waren het drugsbaronnen?’

‘Zoiets. De dood van de vrouwen heeft voor de maatschappij een prettige bijkomstigheid. Zij behoeven geen pensioenen uit te keren.’

Jaap Domburg schudde zijn hoofd.

‘Dat speelt geen rol. De verzekeringen zijn afgekocht.’

‘Wanneer?’

‘Ruim een jaar geleden.’

‘Kan dat?’

‘Zeker. De dames kunnen dat pensioen afkopen.’

De Cock keek hem schuins aan.

‘Zijn die twee vrouwen persoonlijk naar Bodegraven gekomen om de zaak met u te regelen?’

Jaap Domburg schudde opnieuw zijn hoofd.

‘Ze stuurden iemand met getekende verklaringen.’

‘Wie was dat?’

Jaap Domburg griste met een routinegebaar een lederen agenda uit de binnenzak van zijn colbert en keek.

‘Van Akkeren… ene Gerard van Akkeren.’


14


De Cock had moeie voeten. Ze waren er ineens, onaangekondigd. Het kwam als een donderslag bij heldere hemel. Hij leunde achterover en legde zijn voeten op een hoek van zijn bureau.

Met een van pijn vertrokken gezicht bevoelde hij zijn kuiten.

Het was alsof geniepige kleine duiveltjes uit pure boosaardigheid met duizend spelden in zijn kuiten prikten. Het kende de pijn, die uit de holten van zijn voeten kwam, langs zijn hielen omhoog trok en zich vastzette in zijn kuiten. Hij wist ook wat de pijn betekende. Telkens als de zaken slecht verliepen, als zijn onderzoeken dreigden te verzanden en als hij het gevoel had volkomen in het duister te tasten, gaven de helse duiveltjes acte de présence.

Vledder keek hem bezorgd aan.

‘Is het weer zover?’

De Cock knikte en sloot zijn ogen. Enkele minuten bleef hij zo zitten. Zijn markante gezicht leek een stalen masker. Om de pijn te verdrijven zette hij zijn tanden in zijn onderlip.

‘Het gaat wel weer over,’ sprak hij mat. ‘Het duurt nooit zo lang.’ De oude rechercheur schudde zijn hoofd. ‘Ik heb vannacht ook veel te kort geslapen. Hooguit een uur of vier.’ Op het gezicht van de grijze speurder brak een glimlach door. ‘Dat kun je het oude lijf van mij ook niet meer aandoen.’

Vledder rekte zich geeuwend uit.

‘Dat heeft niets met een oud lijf te maken,’ sprak hij kreunend.

‘Ik heb vanmorgen sinds ik opstond ook het gevoel dat ik niet veel meer ben dan een lome zak met rammelende botten.’

De Cock lachte. Gedeelde smart is halve smart. De pijn in zijn kuiten trok langzaam weg. Voorzichtig tilde hij zijn benen van zijn bureau en rolde zijn stoel naar voren.

‘We zullen ondanks onze lichamelijke mankementen toch verder moeten met deze zaak.’

Vledder trok een mistroostig gezicht.

‘Hoe?’

‘Laat je fantasie werken.’

‘Dat probeer ik,’ antwoordde Vledder. ‘Wat doen we bijvoorbeeld met het gegeven van die Jaap Domburg uit Bodegraven?’

‘Het gebeurt wel meer dat mensen hun levensverzekering afkopen. Dat behoeft op zich niets te betekenen. Ik vind het toch wel attent van die Jaap Domburg dat hij ons dat gegeven heeft aangereikt.’

‘Hij vond het vreemd dat de beide dames die hun nabestaandenpensioen hadden afgekocht, kort na elkaar overleden.’

De Cock glimlachte.

‘Ik begrijp het wel. Die dramatische tekst van Arno de Graaf in de rouwadvertentie van Aleida de Waal… door-moordenaarshand-van-ons-weggerukt… zal hem hebben geprikkeld. We mogen Arno de Graaf voor die tekst wel dankbaar zijn. Ik denk dat Jaap Domburg anders niet had gereageerd.’

Vledder staarde hem peinzend aan.

‘Toch opmerkelijk dat opnieuw de naam Gerard van Akkeren opduikt.’

De Cock knikte.

‘Hij knapte karweitjes voor de Tantetjes op.’

‘Alleen voor de Tantetjes?’

De Cock keek hem verrast aan. De opmerking van zijn jonge collega bracht het raderwerk van zijn denken ineens op volle toeren. Het was alsof een gordijn werd weggetrokken en helder zonlicht de duisterste plekken van zijn hersenen belichtte. Alleen voor de Tantetjes. Hij herhaalde de vraag in zijn gedachten en schudde zijn hoofd. Niet alleen voor de Tantetjes.

De grijze speurder strekte zijn arm naar Vledder uit.

‘Bel die Jaap Domburg op.’

De jonge rechercheur reageerde verward.

‘Nu?’

‘Ja.’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Die man is nog niet eens thuis.’

De Cock blikte op zijn horloge.

‘Hoe lang geleden ging hij hier weg?’

‘Een goed uur.’

De Cock reageerde heftig.

‘Zo ver is Bodegraven niet.’

Vledder spreidde zijn handen.

‘Wat wil je dan?’

‘Jaap Domburg vragen of via die Gerard van Akkeren ook nog andere nabestaandenpensioenen van vrouwen zijn ingetrokken.’

‘Is dat belangrijk?’

De Cock knikte nadrukkelijk.

‘Vraag aan Jaap Domburg ook of de tekst van de verklaringen waarin de beide vrouwen om de afkoop verzochten, identiek zijn… in dezelfde bewoordingen zijn gevat.’

Vledder keek naar hem op.

‘Nog meer?’ vroeg hij geprikkeld.

‘Als mij nog iets te binnen schiet, dan bellen we hem opnieuw.’

De jonge rechercheur schoof met duidelijke tegenzin het telefoontoestel naar zich toe en koos het nummer in Bodegraven.

De Cock stond van zijn stoel op en begon door de recherchekamer te ijsberen. Hij voelde zich nerveus. De ideeën in zijn hoofd kregen een steeds vastere vorm. Hij voelde zich een roofdier dat zijn prooi ruikt.

Vledder legde na een kort gesprek de hoorn op het toestel terug.

De Cock liep naar hem toe.

‘Is hij nog niet thuis?’

De jonge rechercheur gebaarde naar te telefoon.

‘Jaap Domburg heeft geen administratie aan huis. Om het na te kijken moet hij naar zijn kantoor in Bodegraven op de Nieuwe Markt.’‘Doet hij dat?’

Vledder knikte.

‘Domburg was heel bereidwillig. Hij zei het een eer te vinden iets te mogen doen voor de beroemde rechercheur De Cock. Als hij iets heeft gevonden, belt hij terug. Maar het kan wel even duren.’

De grijze speurder schudde zijn hoofd.

‘Ik ben niet beroemd,’ mekkerde hij. ‘Ik doe alleen mijn werk.’

De Cock begon opnieuw door de recherchekamer te stappen.

De onrust in zijn borst steeg, kneep in de aderen rond zijn hart.

Hij was niet meer in staat verder te denken.

Na ruim een halfuur rinkelde de telefoon op het bureau van De Cock. Vledder pakte de hoorn op, luisterde en maakte aantekeningen. De Cock bleef gespannen bij hem staan.

Toen het telefoongesprek was beëindigd, keek hij zijn jonge collega verwachtingsvol aan.

‘En?’

Vledder ademde diep.

‘Nog twee vrouwen hebben rond diezelfde tijd hun nabestaandenpensioen afgekocht.’

‘Wie?’

‘Mevrouw Josefi ne de Jaager en Henriëtte Bakker.’

De mond van De Cock viel halfopen.

‘En… eh, en de tekst van hun geschreven verklaringen?’ vroeg hij stotterend.

Vledder knikte.

‘Exact dezelfde bewoordingen.’

Enige ogenblikken bleef de grijze speurder besluiteloos staan, toen stapte hij naar de kapstok en wurmde zich in zijn regenjas.

Vledder kwam hem na.

‘Waar ga je heen?’

De Cock keerde zich naar Vledder.

‘Waar gaan wij heen,’ verbeterde hij.

Vledder knikte.

‘Oké, waar gaan wij heen?’

‘Maarssen.’

Vledder grinnikte vreugdeloos.

‘Daar komen we net vandaan.’

De Cock wees naar de klok.

‘Dat is alweer enkele uren geleden.’

Vledder maakte een hulpeloos gebaar.

‘Wat wil je dan in Maarssen?’

De Cock schoof zijn oude hoedje op zijn hoofd en liep naar de deur.

‘Aan mevrouw De Jaager vragen waarom zij haar vette nabestaandenpensioen heeft afgekocht.’

‘Kan dat niet per telefoon?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Ik wil haar gezicht zien.’

Het regende niet meer. Het landschap baadde in bleek zilver maanlicht. Zo nu en dan schoof een donkere regenwolk langs de maan en verduisterde de omgeving. De Cock keek geboeid naar het spel van licht en donker. Iets dergelijks, besefte hij, had zich in zijn hoofd afgespeeld.

Vledder joeg de Golf met hoge snelheid over de bijna verlaten A2.

Tot zijn verwondering had De Cock geen enkel commentaar.

De jonge rechercheur blikte opzij.

‘Ze slaapt waarschijnlijk al.’

De Cock knikte.

‘Dan bellen we net zolang en hardnekkig tot ze wakker wordt.’

‘Ik weet echt niet wat je bezielt.’ Er lag een tikkeltje wanhoop in zijn stem. ‘Dit kan toch morgen ook? Ik had eindelijk wel eens vroeg naar bed gewild.’

De Cock staarde door de voorruit.

‘Als we deze zaak hebben geklaard, mag jij slapen… desnoods vierentwintig uur achter elkaar.’

Vledder grijnsde.

‘Dan kan ik het voorlopig wel vergeten. We zijn er naar mijn gevoel nog lang niet uit.’

De Cock reageerde niet.

Na een halfuurtje verlieten ze de A2 en reden naar de afslag waar nog maar pasgeleden Pedro de Jaager, de leider van de Tentakels, het leven liet. De oude rechercheur bedacht dat daarmee de ellende in feite was begonnen… een gewelddadige prelude tot een reeks afschuwelijke moorden. De vraag die hem al dagenlang bezighield: waar lag ergens het verband… wie bepaalde het noodlot van de slachtoffers.

De Cock drukte zich omhoog en nam de omgeving van Maarssen in zich op. Op het moment dat Vledder de Golf voor de villa van Pedro de Jaager langsreed om te parkeren, brulde hij.

‘Stop.’

Vledder remde onmiddellijk.De grijze speurder gleed uit de Golf en rende over het grind van de oprijlaan. Angstig keek hij voor zich uit. De voordeur stond wijdopen en het licht van de hal wierp schaduwen door de spijlen van het bordes.

Vledder kwam lichtvoetig achter hem aan.

Met twee treden tegelijk stormde De Cock het bordes op en rende via de hal en een brede gang naar de kamer met het uitzicht over de Vecht.

Hijgend bleef hij staan en keek rond.

Naast de geriefelijke fauteuils lag het lichaam van een vrouw.

Haar benen, gestoken in een modieuze spijkerbroek, waren iets gespreid. Haar schoenen staken met de punten omhoog. Een fraai zilveren medaillon was van haar borst gegleden.

De Cock hurkte bij haar neer en bezag de scherpe strangulatiestriemen in haar hals rond een groenzijden sjaal.

Vledder boog zich over De Cock. De adem van zijn jonge collega kriebelde in zijn nek.

‘Mevrouw De Jaager,’ hijgde hij.

De Cock knikte.

‘Gewurgd.’

Vledder wees met een trillende hand.

‘En op haar voorhoofd kleeft een gedroogd cannabisblad.’

Ze reden in mineurstemming terug naar Amsterdam. De Cock staarde somber voor zich uit. Het maanspel van licht en donker boeide hem niet meer. Het licht in zijn hersenen, bedacht hij, had eerder moeten schijnen, dan had mevrouw De Jaager nog geleefd. ‘De derde vrouw in twee dagen,’ lispelde hij hardop.

De oude rechercheur voelde zich ellendig en vooral verdrietig.

Een gevoel van schuld kroop onder zijn schedeldak. De dood van mevrouw De Jaager had hem diep geschokt. Hij had er niet op gerekend dat de moordenaar zo snel weer zou toeslaan.

Vledder blikte opzij. ‘Onze collega’s van Gooi-en Vechtstreek waren dolblij dat wij deze moord in behandeling willen nemen.

Ze zagen er echt tegenop.’

De Cock bromde.

‘Voor wat hoort wat. Zij hebben de moord op Henry Achterberch op zich genomen.’

Vledder zette de ruitenwissers aan. Het begon weer te spetteren.

‘Hoe lang gaat dat nog door?’ verzuchtte hij. ‘Hoeveel van die gedroogde cannabisbladen heeft de moordenaar nog in voorraad?’

De Cock reageerde niet. Zijn gezicht stond strak en zijn hersenen werkten koortsachtig aan een plan. Hij kneep zijn lippen op elkaar. Verbeten. Hij beloofde zichzelf plechtig de moordenaar te vangen… compleet met een gedegen bewijslast.

Ze reden Amsterdam binnen.

Vledder gebaarde voor zich uit.

‘Waar wil je heen? Naar de kit?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Zet mij af op de Noordermarkt.’ Hij tikte zijn jonge collega op de schouder. ‘Ga met de Golf naar huis. Slaap goed uit… dan zie ik je morgenavond om zeven uur weer aan de kit.’

‘En jij?’

De Cock grijnsde.

‘Ik ga een praatje maken met Henriëtte Bakker.’

Vledder keek hem van opzij aan.

‘Weet je hoe laat het is?

‘Diep in de nacht.’

‘Die slaapt.’

De Cock zuchtte.

‘Als ze nog leeft… trommel ik haar met veel bombarie uit bed.’

Rechercheur De Cock zat naast Vledder op de Noordermarkt in de donkere laadruimte van een oude gammele bestelbus met op de buitenkant als opschrift de naam van een niet-bestaand aannemersbedrijf. Hij had, zoals vaker, de oude bestelauto tijdelijk van het hoofdbureau te leen. Het onooglijke busje werd door de rechercheurs van kamer 19 zo nu en dan als geheime observatiepost gebruikt.

Door een kijkgat kon hij aan de overkant van de weg de toegangsdeur tot de woning van Henriëtte Bakker zien. De gordijnen voor de ramen van haar woonkamer waren gesloten, maar aan de zijkanten kon men het licht zien branden.

De Cock voelde zich nerveus. De spanning trilde in de uiteinden van zijn zenuwen. Hij hoopte vurig dat zijn opzet zou slagen… dat bij de dader geen argwaan was gewekt. Maar helemaal zeker was hij niet.

De oude rechercheur had weer eens een beroep gedaan op zijn collega’s Appie Keizer en Fred Prins. Zoals steeds hadden zij blijmoedig hun medewerking toegezegd. Appie Keizer acteerde opnieuw als een in lompen gehulde oude zwerver.

Fred Prins zat op de achterbank van een versleten Amerikaanse Ford. De schrootwagen stond aan de zijkant van de Noorderkerk met een goed uitzicht op de woning van Henriëtte. Vriend en collega Fred Prins was gespierd, groot en krachtig. Bovendien had hij een goede conditie. De Cock had hem er graag bij.

Vledder stootte hem in het donker aan.

‘Loopt ze geen gevaar?’

‘Wie?’

‘Die Henriëtte Bakker.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Ze is er niet.’

‘Wat?’

De Cock glimlachte.‘Ik heb haar ergens ondergebracht. Ver weg en veilig.’

Vledder reageerde verward.

‘En ze moet als lokaas dienen.’

De Cock knikte.

‘Dat doet ze ook.’

‘Als ze er niet is?’

‘Dat weet de dader niet. Die gaat ervan uit dat ze gewoon thuis is.’

‘En je bewijs?’

De Cock ademde diep.

‘Als de man,’ legde hij uit, ‘van wie ik verwacht dat hij straks aan de deur van de woning van Henriëtte Bakker komt… een groene zijden sjaal bij zich heeft en een gedroogd cannabisblad met Arabische gom… dan is dat voor mij voldoende.’

De oude rechercheur zweeg even.

‘De rest,’ sprak hij grimmig, ‘krijg ik er wel uit.’

‘Hoe laat verwacht je hem?’

De Cock blikte op de verlichte wijzerplaat van zijn polshorloge.

‘Als hij op tijd is, hebben we nog een kwartier.’

‘Weet je zeker dat hij komt?’

De Cock reageerde geprikkeld.

‘Weet jij hoe een koe een haas vangt?’ snauwde hij ongewild.

‘Ik reken erop dat hij komt. Volgens mij heeft hij daartoe een goede reden. Henriëtte Bakker is de laatste weduwe nog in leven… voor hem een gevaarlijke getuige.’

De mobilofoon in de binnenzak van zijn regenjas kraakte.

De stem van Appie Keizer kwam door.

‘Het is hier op de hoek vrij moeilijk om iemand op te merken. Te druk. Er schijnt hier ergens in de buurt een snackbar te zijn. Ik zie voortdurend mensen met zakken patat.’

De Cock stootte Vledder aan.

‘Heb je Appie gehoord?’

‘Ja.’

‘Zeg via de mobilofoon tegen hem dat de man die ik verwacht, geen zak patat bij zich zal hebben.’

Vledder lachte gesmoord en gaf het bericht door.

Fred Prins meldde zich.

‘Ik lig plat op de achterbank,’ klonk het gesmoord. ‘Hier bijna direct naast mij aan deze kant van de kerk stopt een dure wagen. Ik heb niet naar het merk of het kenteken kunnen kijken… bang dat de bestuurder mij zou opmerken.’

De Cock pakte zijn eigen mobilofoon.

‘Wacht een paar tellen, tot je het portier van die wagen hebt horen dichtslaan en kijk dan waar de bestuurder heen gaat. Ik verwacht namelijk een dure wagen.’

De Cock blikte opnieuw naar de verlichte wijzerplaat van zijn polshorloge. Het was vrijwel tijd. Hij voelde hoe Vledder naast hem trilde van de spanning.

Fred Prins meldde zich weer.

‘De bestuurder loopt in de richting van de woning van die vrouw. Jullie moeten hem bijna kunnen zien.’

De Cock hield zijn oog voor een kijkgat. Er kwam een man naderbij. De Cock stootte Vledder aan.

‘Kun jij hem herkennen? Jij hebt betere ogen dan ik.’

Vledder hijgde.

‘Hij staat voor de deur.’

De Cock gaf hem een duw.

‘Eruit… grijp hem.’

Vledder sprong het busje uit. De Cock volgde.

De man bij de deur van de woning van Henriëtte Bakker draaide zich om. Ineens scheen hij zich van het gevaar bewust. Hij rende terug naar de plek waar hij zijn wagen had geparkeerd, maar trof daar Fred Prins op zijn weg.

De man vluchtte in de richting van de Westerstraat. Vanaf de Brouwersgracht naderde een wagen met grote snelheid.

De vluchtende man stak de weg over. Remmen gierden. Met een klap werd hij tegen de straat gesmakt.

Fred Prins was het eerst bij hem. Daarna Vledder. De jonge rechercheur boog zich over de bewusteloze man. Met een blik vol ongeloof keek hij omhoog naar De Cock.

‘Het is Van Hardenberg,’ stamelde hij. ‘Meester Van Hardenberg.’

De Cock knikte.

‘Advocaat van de Tentakels.’


15


De Cock had zijn jonge collega’s die, zoals hij dat noemde, aan het slotakkoord van het drama hadden meegewerkt, uitgenodigd voor een hapje en een drankje bij hem thuis.

Dick Vledder, Fred Prins en Appie Keizer waren al vaker te gast geweest en kenden de huiselijke gezelligheid die mevrouw De Cock wist te scheppen.

De Cock zelf maakte een rustige, ontspannen indruk. Nu de zaak eenmaal tot een einde was gekomen, waren alle emoties bij hem weggeëbd.

De grijze speurder bedacht hoeveel moorden hij in zijn lange loopbaan bij de recherche had behandeld. Toen hij aan dokter Rusteloos eens vroeg hoeveel gerechtelijke secties hij al had uitgevoerd, antwoordde de patholoog-anatoom: ‘Als ze nog leefden, zou je er een aardig dorp mee kunnen bevolken.’

Zoveel, overwoog hij, waren het er niet, maar hij kon toch terugzien op een lange stoet slachtoffers van moord en geweld.

Aan sommigen dacht hij met weemoed terug.

Anderen waren uit zijn geheugen gegleden.

De Cock had voor deze bijzondere gelegenheid een werkelijk verrukkelijke cognac uit zijn voorraadje opgediept en vulde met zichtbaar welbehagen de diepbolle glazen.

Mevrouw De Cock had, zoals gebruikelijk, haar vele culinaire vaardigheden aangewend en serveerde louter lekkernijen.

Het was natuurlijk de onstuimige Vledder die zijn ongeduld niet kon bedwingen. Hij boog zich uit zijn fauteuil. Het diepbolle glas nog onaangesproken in de hand.

‘Gisteravond in dat busje zei je tegen mij: als de man die zich straks aan de woning van Henriëtte Bakker meldt, een groene sjaal bij zich heeft, een gedroogd cannabisblad en Arabische gom… dan is dat voor mij voldoende.’

De Cock knikte traag. ‘Het was voldoende.’

‘Hij had die bij zich?’

De Cock knikte opnieuw. ‘Ik heb het spul in beslag genomen.’

‘Heb je ook voor politiebewaking in het ziekenhuis gezorgd?’

‘Nee.’

Vledder zwaaide geëmotioneerd. ‘Hij loopt zo weg uit het amc.’

De Cock nam een slok van zijn cognac. Zijn gezicht stond ernstig.

‘Meester Van Hardenberg loopt niet weg… loopt waarschijnlijk nooit meer weg. De behandelende artsen vrezen dat hij door het ongeval een dwarslaesie heeft opgelopen.’

‘Dan is hij de rest van zijn leven verlamd?’

De Cock knikte vaag. ‘Gekluisterd aan een rolstoel.’

‘Mocht je hem verhoren?’

De Cock zuchtte. ‘Ik heb vanmorgen meer dan twee uur aan zijn ziekbed gezeten en met hem gesproken. Heel ontspannen. Meester Hardenberg sprak alsof hij niet zelf het voorwerp van onderzoek was, maar of hij een verslag gaf over een heel andere man.’

‘Heeft hij bekend?’

‘Uitgebreid. Zeer gedetailleerd. Er zijn geen vraagpunten meer.’

Vledder keek hem schuins aan. ‘Jij wist al dat meester Van Hardenberg de moordenaar was?’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘Mijn belangstelling ging veel meer uit naar Gerard van Akkeren. Hij was een man die de vier vrouwen kende en hun vertrouwen genoot. En dat was nodig.

Sinds de dood van hun mannen waren de weduwen erg op hun veiligheid bedacht. Zij zouden een wildvreemde nooit in hun woning hebben toegelaten.’

‘Dat was jouw criterium… de moordenaar moest het vertrouwen van de vrouwen genieten.’

De Cock knikte nadrukkelijk. ‘Beslist. De moordenaar moest iemand zijn die gemakkelijk toegang tot de vrouwen had. Zo’n man was Gerard van Akkeren. Maar ik kon bij hem geen motief vinden. Bovendien was hij geen sterke persoonlijkheid. Hij was veel meer de man die voor eenieder klusjes opknapte.’

‘En Alex Achterberch… de vader van Henry?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Die had wel een aanwijsbaar motief ten aanzien van de Tantetjes, maar de vrouw van Pedro de Jaager kende hij niet eens.’

Vledder zette zijn glas neer. ‘Hoe kwam je er dan toe om meester Van Hardenberg te verdenken?’

De Cock leunde iets achterover. ‘Na de liquidatie van Pedro de Jaager beschuldigde hij ons van “lekken”. Wij zouden de moordenaars over de vrijlating van Pedro de Jaager hebben ingelicht.

Het was een dwaze beschuldiging, waarover ik mij nogal heb opgewonden. Pedro de Jaager was door de narcoticabrigade gearresteerd en daarna aan ons overgedragen. Welk belang zouden wij hebben om Pedro de Jaager te laten liquideren? Later bedacht ik dat ook meester Van Hardenberg van de vrijlating van Pedro de Jaager op de hoogte was en dat de moordenaars ook door hem konden zijn ingelicht.’

Vledder grinnikte. ‘Ik herinner mij dat jij hem dat ook duidelijk hebt gezegd. Meester Van Hardenberg reageerde toen fel op jouw beschuldiging.’

De Cock knikte. ‘Vanmorgen heb ik hem daar weer eens op gewezen.’

‘En?’

‘Hij bekende.’

‘De opdracht kwam dus niet van de Tantetjes.’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘De Tantetjes hadden met de liquidatie van Pedro de Jaager niets te maken. Het was meester Van Hardenberg die de opdracht gaf. De arrestatie van Pedro de Jaager vond door de Narcoticabrigade plaats in het kantoor van meester Van Hardenberg. De wagen van Pedro de Jaager stond op de Keizersgracht aan de wallenkant… pal bij dat kantoor. Toen wij hem in vrijheid stelden, nam Van Hardenberg Pedro de Jaager mee naar zijn kantoor en liet hem in de wachtkamer achter. Van Hardenberg belde vanuit zijn kantoor naar Henry Achterberch en gaf hem de juiste gegevens over merk en kenteken van de auto en de plek waar de liquidatie zou kunnen plaatsvinden.’

‘Afrit Maarssen.’

‘Precies.’

‘Hoe kende hij Henry Achterberch?’

‘Via Pedro de Jaager. Die had hem in het verleden als eens opdracht tot liquidaties gegeven. Daarvan was Van Hardenberg op de hoogte.’

‘Wat een smeerlap.’

De Cock glimlachte. ‘Maarten Luther, de kerkhervormer, zei lang geleden al: ein Jurist ist ein böser Christ, en hij vroeg zich bezorgd af of juristen wel zalig konden worden. Vermoedelijk kende Maarten Luther het antwoord al, anders had hij die vraag niet gesteld. Ook in Oudnederlandse spreekwoorden komen juristen er niet best af. Denk maar aan: advocaat-duivelskwaad of advocaat-duivelsmaat.’

Fred Prins zwaaide om aandacht. ‘Meester Van Hardenberg was de advocaat van die Pedro de Jaager?’

‘Ja.’

‘Maar waarom? Wat had het voor zin om hem te laten liquideren?’

‘Pedro de Jaager was de laatste man nog in leven.’

Fred Prins schudde zijn hoofd. ‘Dat snap ik niet.’

De Cock nam nog een slok van zijn cognac. ‘Pedro de Jaager was de leider van de misdaadgroep die zich de Tentakels noemde.

Een groep die zich bezighield met handel in drugs. Tot die groep behoorden aanvankelijk ook De Graaf, De Waal en Bakker.’

‘De mannen van de weduwen.’

De Cock knikte instemmend.

‘In de strijd met de Hosselaars, een andere misdadige groep van drugshandelaren, waren een paar bendeleden van de Tentakels gesneuveld. De overgebleven mannen onderkenden dat zij zelf ook makkelijk slachtoffer van een liquidatie konden worden. Men kwam toen op het idee om met het vele geld dat zij verdienden voor hun vrouwen een levensverzekering af te sluiten… een soort nabestaandenpensioen, zodat hun toekomst veilig was gesteld.’

Vledder spreidde zijn handen. ‘Die verzekeringen werden afgekocht.’

Fred Prins keek hem verrast aan. ‘Door wie?’

‘Door de vrouwen.’

‘Waarom?’

De Cock mengde zich weer in het gesprek. ‘Meester Van Hardenberg werd advocaat van de Tentakels toen de nabestaandenpensioenen al waren afgesloten. Hij bewerkte de vrouwen.’

‘Hoe?’

De Cock grijnsde. ‘Hij maakte hen wijs dat de bedragen die voor de nabestaandenpensioenen waren gestort, op den duur zouden opvallen. Volgens de wet mot — Melding Ongebruikelijke Transactie — zou de verzekeringsmaatschappij de wettelijke meldingsplicht hebben om justitie over die nabestaandenpensioenen in te lichten. En dan waren ze alles kwijt.’

Appie Keizer fronste zijn wenkbrauwen. ‘Die wet mot bestaat toch!’

De Cock knikte.

‘Zeker. Maar de pensioenen liepen in feite geen enkel gevaar.

De verzekeringen waren door de maatschappij volkomen geaccepteerd. De wet mot is er nooit aan te pas gekomen. Meester Van Hardenberg speculeerde op het vertrouwen dat hij genoot. Hij spiegelde Pedro de Jaager en de vrouwen voor dat het veel veiliger was om het geld dat door de handel in drugs was verkregen, aan hem af te dragen. Hij zou ervoor zorgen dat de pensioenen van de vrouwen ook in de toekomst zouden worden uitbetaald. Daar stond hij persoonlijk borg voor. Ook beloofde hij een veilige belegging voor de eventueel nog te maken drugswinsten.’

Fred Prins grijnsde. ‘Ik begin er iets van te snappen. Toen Van Hardenberg al het geld binnen had, zocht hij naar een mogelijkheid om dat geld te behouden zonder de pensioenen te behoeven uit te keren.’

De Cock knikte. ‘Dat was het motief.’

Vledder gniffelde. ‘Aan dode vrouwen,’ sprak hij plechtig, ‘worden geen pensioenen meer uitgekeerd. Meester Van Hardenberg durfde aan het uitmoorden van de vrouwen niet te beginnen zolang Pedro de Jaager nog in leven was.’

Appie Keizer schudde verbijsterd zijn hoofd. ‘Daarom moest hij als eerste het veld ruimen.’

De Cock pakte zijn glas en nam nog een slok van zijn cognac.

De uiteenzetting had hem wat vermoeid. Zijn blik gleed over de gezichten van de jonge rechercheurs. Waarschuwend stak hij zijn wijsvinger omhoog.

‘Sluit nooit een deal met de duivel.’

Fred Prins knikte. ‘Advocaat-duivelsmaat. Pedro de Jaager en de weduwen deden dat wel. Ze sloten een deal met de duivel.’

De Cock zuchtte.

‘Het werd hun dood.’

De oude rechercheur schonk nog eens in. Hij voelde zich vermoeid en voldaan. Hij nam zijn glas op, liet het schommelen, drukte het onder zijn neus en snoof. De prikkelende geur van de cognac verkwikte hem.

Vledder boog zich weer naar voren.

‘Hoe wist jij dat meester Van Hardenberg op de Noordermarkt aan de deur van Henriëtte Bakker zou verschijnen?’

De Cock glimlachte.

‘Na onze afschuwelijke ontdekking in Maarssen, begreep ik dat er nog maar één vrouw in leven was… Henriëtte Bakker.

Ik maakte haar midden in de nacht wakker. Henriëtte Bakker vond het wel een gek uur voor een bezoek, maar ze liet mij toch binnen. Van haar vernam ik alles over die nabestaandenpensioenen. Ik wist op dat moment dus wie de moorden had gepleegd en kende het motief. De vraag die bleef was… hoe bewijs ik het.’

‘En?’

De Cock glimlachte opnieuw.

‘Ik dicteerde haar een brief, waarin Henriëtte Bakker openbaart dat ze alles weet van de nabestaandenpensioenen en de moorden op Anna-Marie de Graaf, Aleida de Waal en Josefi nede Jaager. In die brief aan meester Van Hardenberg doet ze hem een voorstel: de helft van het geld dat de advocaat zich heeft toegeëigend, of ze gaat met haar verhaal naar rechercheur De Cock van de Warmoesstraat.

Aan het einde van de brief toont ze zich bereid om met Van Hardenberg over haar voorstel te onderhandelen… en ze nodigt hem uit voor een bezoek aan haar woning op de Noordermarkt… ’s avonds om negen uur. Zij deed de brief in de brievenbus van de advocaat.’

Vledder lachte vrijuit.

‘Weet je, De Cock, soms… soms heb jij ook iets van een duivel.

Van Hardenberg had na de ontvangst van die brief in feite geen keus. Henriëtte Bakker was voor hem te gevaarlijk geworden.’

Mevrouw De Cock ging opnieuw met lekkernijen rond en het gesprek werd algemener. De moorden op de drugsbaron Pedro de Jaager en zijn vrouw en op de Tantetjes raakten wat op de achtergrond.

Nadat de gasten op een nog redelijk uur waren vertrokken, trok mevrouw De Cock een poef bij en ging recht tegenover haar man zitten.

‘Heeft Maarten Luther werkelijk gezegd: ein Jurist ist ein böser Christ?’

De Cock glimlachte. ‘Volgens de overlevering. Ik was er niet bij toen hij dat zei. Hij leefde van 1483 tot 1546.’

Mevrouw De Cock schudde haar hoofd. ‘Elke advocaat is toch geen duivelsmaat?’

‘Gelukkig niet. Dan zou het slecht met onze rechtspleging zijn gesteld.’

Mevrouw De Cock schoof haar poef nog iets dichterbij.

‘Vind jij niet dat die meester Van Hardenberg in feite al door God is gestraft…’

‘Je bedoelt die dwarslaesie?’

Mevrouw De Cock knikte. ‘De rest van je leven in een rolstoel.’

De Cock keek haar aan. ‘Weegt dat op tegen vier moorden?’

Mevrouw De Cock negeerde de vraag.

‘Waarom plakte hij een cannabisblad op het voorhoofd van zijn slachtoffers?’

‘Als symbool… als symbool van de drugs, waarvan hij zelf het slachtoffer was geworden. Voor hij advocaat van de Tentakels werd, was Van Hardenberg een nette, betrouwbare strafpleiter.’


16


Een trage, slome regen zakte mistroostig uit een laag, grauw wolkendek. Het zat zo diep, zo vast, dat het leek alsof het nooit meer zou veranderen, alsof het in Amsterdam verder eeuwig zou regenen.

De Cock trok de kraag van zijn jas omhoog en drukte zijn oude hoedje verder naar voren. In zijn zo typische slenterpas schuifelde hij over het grind van de oude begraafplaats Zorgvlied.

Het water droop van zijn gezicht.

Anna-Marie de Graaf werd begraven en De Cock had het gevoel dat hij er bij moest zijn, uit piëteit. De vraag of men haar dood moest betreuren, kwam niet in hem op. Als in haar leven het kwaad had overheerst, dan was zij inmiddels wel geoordeeld, door Hem, die alle feiten kende. Die kende hij niet. Hij had heel even met haar gesproken en later haar ontzielde lichaam gezien met een gedroogd cannabisblad op het voorhoofd.

De begraafplaats zag er triest en verlaten uit. De bloemen kleurden niet en zelfs de vogels hielden zich schuil. De Cock slenterde gebogen verder. Hij herinnerde zich dat hij eens onder exact dezelfde omstandigheden over het grind van Zorg vlied had gelopen. Maar dat was alweer jaren geleden.

Hij keek op en zag in de verte een jong stel. Ze stonden eenzaam onder een afdakje van de aula. Toen hij naderbij kwam, gleed een glimlach van herkenning over zijn gezicht.

‘Arno de Graaf,’ riep hij, ‘en onze lieftallige Stephanie van Bruggen.’

De oude rechercheur blikte om zich heen. ‘Verder is er niemand?’

Arno de Graaf schudde zijn hoofd.

‘Ik ben bij oom Alfred geweest en heb hem persoonlijk voor de begrafenis uitgenodigd. Ik had graag gewild dat hij zich met moeder in de dood wilde verzoenen.’

De jongeman schonk hem een trieste glimlach.

‘Hij weigerde te komen. Ik denk dat zijn verdriet over het verlies van zijn zoon Henry toch dieper zit dan hij toont.’

De Cock trok zijn schouders iets op.

‘Misschien slijt zijn haat en verdriet met de jaren.’

Arno de Graaf keek hem bewonderend aan.

‘U hebt de zaak mooi geklaard. Ik had nooit verwacht dat die advocaat erachter zat.’

Stephanie van Bruggen drukte zich dichter tegen haar vriend aan.

‘Arno heeft mij beloofd dat hij zich nooit meer met misdaad zal bezighouden.’

De Cock lachte.

‘Een heilzaam streven.’

‘Aanstaande zaterdag openen wij ons onze eigen bloemenzaak.

Wij hebben op een goede locatie een leuk pandje kunnen betrekken. Ik heb de nodige papieren en ik leer Arno alles over bloemsierkunst. Wist u, Arno is zeer artistiek.’

De Cock grijnsde.

‘Mag ik jullie de eerste opdracht gegeven?’

‘Graag.’

‘Stuur een mooi boeketje naar de vrouw van Jaap Domburg in Bodegraven. Met dank aan haar man.’

‘Afzender?’

‘De Cock.’

Stephanie van Bruggen keek naar hem op. Haar ogen twinkelden.

‘Met ceeooceekaa.’